خیز ایران خودرو و سایپا برای تصاحب بازار کرمان موتور و مدیران خودرو

صنعت خودروسازی کشورمان این روزها حال و هوای عجیبی دارد، از یک سو بعد از وقایع ارزی سال 91، شاهد افت قدرت خرید محسوس مشتریان و کاهش تیراژ تولید هستیم و از سوی دیگر، خودروسازان بزرگ جهان در حال مذاکره با شرکای ایرانی برای حضور در بازار کشور.

در چنین شرایطی البته رکودی سه وجهی ادامه دارد که از یک سو به قدرت خرید پایین و از سوی دیگر به کیفی نبودن خودروهای موجود و امید مشتریان به آینده بهتر صنعت خودروسازی مربوط می شود.

بدین معنا که مشتریان ناراضی از خودروهای فعلی و امیدوار به آینده ای روشن، دست نگه داشته اند تا بلکه شرایط بهتری حاصل شود و این امیدواری خود به رکود فعلی دامن زده است.

با این وجود آمار ها نشان می دهد که دو خودروساز بزرگ و دولتی کشور یعنی ایران خودرو و سایپا در فروردین ماه کاهش تیراژی 12 درصدی را نسبت به سال گذشته تجربه کرده اند و کرمان موتور و بهمن خودرو نیز بیش از 20 درصد کاهش فروش داشته اند.

وضعیت شرکت های وارد کننده خودرو نیز به هیچ عنوان بهتر نیست، چراکه عدم تمایل مشتریان به خرید خودروهای صفر کیلومتر به دلیل بازار دست دوم ضعیف و افت قیمت زیاد در هنگام فروش ادامه دارد.

با این حساب می توان گفت که برای 90 درصد جامعه، مهمترین خبر می تواند ورود مدل های جدید ارزان قیمت (با قیمت کمتر از 50 میلیون تومان) و تحول در این سگمنت مهم بازار باشد، اما دو خودروساز بزرگ کشور عملا برنامه خاصی برای عرضه مدل های کاملا جدید یا ارتقاء کیفیت محصولات فعلی ندارند و به ارائه فیس لیفت های ضعیف و طراحی شرایط فروش با درصد سود  بالا بسنده کرده اند.

تنها نقطه امید و محرک صنعت خودروسازی کشورمان در چنین شرایطی، همکاری تازه با خودروسازان چینی است که می توانند محصولات به نسبت متنوعی را با قیمت نسبتا رقابتی راهی بازار کنند.

در طی 10 سال گذشته عملا شاهد تاخت و تاز چینی ها در بازار توسط دو خودروساز بزرگ کرمانی یعنی کرمان موتور و مدیران خودرو بودیم که به لطف تبلیغات گسترده و ارائه محصولات متنوع موفق به کسب سهم 10 درصدی در بازار خودرو کشورمان شدند.

اما حالا ایران خودرو و سایپا نیز عطای رقابت با چینی ها را به لقایش بخشیده اند و با آغوشی باز به استقبال شرکت های چینی می روند و مشتریان نیز طبیعتا خرید از ایران خودرو و سایپا را به شرکت های کوچکتری نظیر مدیران خودرو یا حتی کرمان موتور ترجیح می دهند.

تاکنون، افت قیمت زیاد و تعداد اندک مراکز خدمات پس از فروش، بزرگترین مشکل خودروهای چینی در ایران بوده اند، اما با توجه به عرضه گسترده این خودروها توسط ایران خودرو و سایپا می توان در بلند مدت انتظار رفع مشکل خدمات پس از فروش را داشت و در قدم بعدی نیز بازار دست دوم این خودروها بهبود می یابد.

با این حساب مشخص است که ایران خودرو و سایپا می توانند به راحتی هرچی تمام تر بازار دو خودروساز کرمانی را نیز از آن خود کنند و با بلعیدن سهم 10 درصدی خودروهای چینی در بازار، دامنه نفوذ خود را به بیش از 95 درصد افزایش دهند.

پیشگیری از این شرایط تا حدی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد و در صورت ادامه یافتن وضع موجود، هیچ بعید نیست که سرنوشتی مانند زاگرس خودرو که روزی خودروهای پروتون را مونتاژ می کرد و حالا در تملک سایپا قرار دارد، در انتظار دو خودروساز کرمانی باشد.

هرچند بازار خودرو کشورمان از برخی جهات قابل پیش بینی نیست و می تواند در چرخش های 180 درجه ای، همگان را شوکه کند، اما در وضعیت فعلی تنها نقطه امید برای کرمان موتور، احتمال همکاری فولکس واگن با این شرکت است.

خودروساز آلمانی علیرغم تمام فشار ها، قصد همکاری با بخش دولتی (ایران خودرو و سایپا) را ندارد و مصرانه به مذاکره برای مشارکت با بخش خصوصی ادامه می دهد و حتی مدل هایی از محصولات خود را برای تست به ایران فرستاده است.

اما واقعیت تلخ این است که فولکس واگن شانس چندانی برای عرضه خودروهای ارزان قیمت ندارد و در خوشبینانه ترین حالت می تواند محدوده قیمتی 60 میلیون به بالا را مورد هدف قرار دهد.

بنابراین بازهم در رده های قیمتی پایین تر، شاهد ادامه تاخت و تاز ایران خودرو و سایپا خواهیم بود که این روزها افزایش تعداد مدل های ایرانی، چینی و حتی هندی را بدون توجه به مسائل کیفی و ایمنی در مرکز توجه خود قرار داده اند.

با این حساب بخش عمده ای از ایرانیان که عملا توانایی خرید خودروهای گران قیمت از برند های فولکس واگن، رنو، فیات یا تویوتا، کیا و هیوندایی را ندارند، تا سالیان سال ناچار به انتخاب از میان خودروهای قدیمی و ضعیف فعلی و یا مدل های هندی و چینی جایگزین خواهند بود که البته از نظر فنی مزیتی نسبت به محصولات کنونی ندارند.

امید است مسئولان با توجه به عواقب چنین شرایطی، حداقل در راستای حفظ محیط زیست و کاهش خسارات میلیاردی تلفات جاده ای دست به کار شوند و اگر امکان تحول بنیادین صنعت خودروسازی کشور در راستای تولید خودروهای ایمن و اقتصادی با قیمت مناسب وجود ندارد، حداقل در راستای توسعه سریع سایر روش های حمل و نقل اعم از گسترش خطوط ریلی و هوایی اقدام کنند، تا بلکه نیاز مردم به جا به جایی از طرق دیگری رفع شود.