فرمت RAW چیست و آیا باید از آن در تصویر برداری با موبایل استفاده کرد؟

در  یکی دوسال اخیر، عکاسی با موبایل طرفداران زیادی پیدا کرده و امکانات و قابلیت هایی که همراه با تلفن های هوشمند ارائه می گردند نیز این روند را تقویت کرده. قابلیت ذخیره سازی عکس ها با فرمتِ کیفیت بالای Raw که اخیرا در برخی از این دستگاه ها مشاهده می شود یکی از این موارد است.

علاقمندان به عکاسی معمولا این فرمت را به حرفه ی عکاسی یا بهتر بگوییم شکل حرفه ای این فعالیت نسبت می دهند در حالی که کاربران عادی، آن را گزینه دیگری در لیست بلند بالای قابلیت ها و امکانات دوربین تلفن همراه خود می دانند و بعضا از مزایایش غافلند. در ادامه این مطلب قصد داریم نگاهی دقیق تر به فرمت Raw داشته باشیم تا دریابیم که آیا زحمت استفاده از این فرمت ارزشش را دارد یا خیر؟

کالبد شکافی نام

خود عبارت Raw (به معنی خام) اطلاعات خوبی در مورد چیستی این فرمت در اختیارمان قرار می دهد. عکسی که با این فرمت ذخیره می شود در واقع همان داده های خام، پردازش نشده، بدون ویرایش و غیر فشرده ای است که از حسگر تصویر دوربین به دست آمده.

در نظر داشته باشید که فرمت مورد اشاره با JPEG فرق دارد؛ منظور همان فرمت و قالب رایج تصویر است که اسمارت فون ها و دیگر دوربین ها به صورت پیشفرض با آن از عکس ها خروجی می گیرند و در اصل تصویری فشرده است که با بهره گیری از الگوریتم ها و ترفندهای هوشمندانه مختلف، داده هایی که در تصویر وجود دارند و به آنها نیاز نیست را از بین می برد.

در نتیجه می توان اینطور گفت که فایل های تصویری Raw به مراتب از انواع JPEG بزرگ تر هستند (اغلب 3 تا 6 برابر) و این مساله ایست که در زمان انتخاب فرمت خروجی تصاویر باید در نظر گرفته شود. نکته دیگری که باید در رابطه با فرمت Raw به آن اشاره گردد این است که ذخیره سازی اش به زمان بیشتری نیاز دارد، بنابراین اگر سخت افزار مورد نیاز را در اختیار نداشته باشید و بخواهید به صورت مستمر و پشت سر هم عکس های دارای این فرمت را ذخیره نمایید کار برایتان دشوار می گردد.

اما فایل های Raw از آن جهت بزرگ تر هستند که در موقعیت هر پیکسل حسگر تا 12 بیت داده رنگی قرمز، سبز و آبی را ذخیره می کنند، در حالی که سطوح روشنایی تصاویر JPEG روی هشت بیت ثابت شده است (که البته این مساله بسته به سنسور تصویر و سخت افزار پردازشی هوشمند به خدمت گرفته شده در یک دوربین متفاوت خواهد بود).

تلفن های هوشمند یا دوربین های DSLR حجم بالایی از توان پردازشی را همراه خود دارند (Firmware) و به لطف آن می توانند از داده های یاد شده استفاده نموده، وضوح تصاویر را بالا برده، کنتراست و برد داینامیک آن را پردازش کنند و سپس تنها با فشردن دکمه شاتر (کاری که شما به عنوان کاربر انجام می دهید) از تمامی اینها یک تصویر JPEG تهیه می نمایند.

زمانی که شرکت های سازنده اسمارت فون با ارائه آپدیت های نرم افزاری کیفیت دوربین محصولات خود را بالا می برند، در واقع به نوعی این فرایندها را دستخوش تغییر می کنند.

جالب است بدانید که تصاویر Raw معمولا نسبت به انواع JPEG وضوح و تضاد رنگ کمتری دارند. با این حال، اگر نحوه پردازش عکس ها توسط شرکت های تولید کننده موبایل را دوست ندارید یا تمایل دارید خودتان این تغییرات را در عکس های گرفته شده تان اعمال کنید، آنگاه لازم است که عکس ها را در فرمت Raw ذخیره نمایید.

لازم است اشاره نماییم که Raw به همان سبک و سیاق JPEG یک فرمت تصویری محسوب نمی شود. این فایل ها در اصل در برگیرنده کلیه اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد یک تصویر با استفاده از داده های به دست آمده از حسگر است اما این اطلاعات را در قالب داده -در -پیکسل (که معمولا در تصاویر دارای رزلوشن مشخص دیده می شود) نمایش نمی دهد.

در واقع برای مشاهده، ویرایش و پرینت این تصاویر به نرم افزار ویژه ای نیاز خواهید داشت و وقتی بخواهید آنها را روی وب آپلود نموده یا پرینت کنید، در قالب فرمت دیگری از آنها خروجی گرفته می شود. اسمارت فون هایی که از این فرمت پشتیبانی می کنند (مانند HTC 10) همزمان با داده های RAW، یک نسخه JPEG از تصویر را هم برای مشاهده، اشتراک گذاری و آپلود کردن در اختیار کاربر قرار می دهند.

مزایای فرمت Raw چیست؟

به خاطر در بر داشتن همین میزان داده های اضافی، Raw می تواند همان فرمت انتخابی شما برای اعمال اصلاحات قابل توجه در عکس هایتان باشد. یکی از اصلی ترین مزایای این فرمت امکان تنظیم بهتر تعادل رنگ سفید است که به لطف آن می توانید عکس های دارای اکسپوژر پایین یا بالا را اصلاح نمایید و در عین حال سطح بالایی از جزئیات را هم در عکس ها حفظ کنید.

تمامی اینها البته به لطف حجم بالای دیتای RGB موجود در تصاویر Raw محقق می شوند. از طرف دیگر، فایل های JPEG بخش اعظمی از اطلاعاتی که تشخیص شان برای چشم ها دشوار است را در خود ندارند که البته این امر باعث می شود در حین تنظیم تعادل رنگ سفید یا سطوح رنگ، تصاویر دارای این فرمت تا حدود زیادی شکل مصنوعی و غیر طبیعی به خود بگیرند. نکته دیگر اینکه تصاویر فشرده JPEG ، به خاطر اینکه مقدار بالایی از داده ها برای کوچک تر شدن حجم فایل نهایی حذف گردیده اند، حاوی نویز بالایی هستند.

البته این امکان برای شما فراهم است که تعادل رنگ سفید، کنتراست و دامنه داینامیک تصاویر JPEG را هم به دلخواه خود تغییر دهید و نتیجه مطلوب را دریافت نمایید، با این همه، به دفعات و تناوب بیشتری می توان تصاویر Raw را ویرایش نمود و افت کیفیت آنها بعد از چندین بار رخ می دهد.

در مقابل همانطور که پیشتر گفته شد، در صورتی که این تغییرات را به دفعات روی تصاویر JPEG اعمال نمایید، از میزان کیفیت نهایی آنها تا حدود زیادی کاسته می گردد و این افت کیفیت نیز به خوبی مشهود خواهد بود.

در تصاویر Raw می توان بهبودهای سفارشی قویتری را اعمال نمود و برای نمونه نویز آنها را کاهش داده یا از الگوریتم های ویژه برای شارپ نمودن شان استفاده نمود اما امکان اعمال هیچیک از این اصلاحات روی تصاویری که پیشتر با استفاده از فریمور دوربین فیلتر شده اند وجود ندارد.

مزیت دیگر فرمت Raw این است که می توانید تصویر خود را به هر «فضای رنگی» که می خواهید اکسپورت کنید یا اصطلاحا از آن خروجی بگیرید. هم اکنون الگوهای متعددی برای فضاهای رنگی ارائه شده اند و اگر در مورد کالیبراسیون نمایشگر مطلب خوانده باشید برخی از این مدل ها را می شناسید.

فضای رنگ sRGB برای اغلب محتواهای تحت وب مناسب است اما در سرویس های حرفه ای تر نظیر چاپ مجله یا پوستر بهتر است مدل های ادوبی یا ProPhoto استفاده گردد. در صورتی که تصویر خود را با فرمت Raw ذخیره کرده باشید می توانید در هر کدام از این فضاهای رنگی که به آنها اشاره گردید از آنها خروجی بگیرید که البته نوع انتخاب شما به مورد مصرف عکس بستگی خواهد داشت.

اگر بخواهیم به زبان ساده تر بگوییم فرمت RAW درها را برای استفاده شما از ابزارهای ویرایشی بهتر می گشاید اما روشن است که اگر کار را به دوربین خود محول نمایید، زحمت کمتری برای پردازش تصویر بر دوش شما گذاشته می شود. بنابراین چنانچه تمایل دارید که عکس های گرفته شده خود را با کمترین زحمتی روی فیسبوک آپلود نمایید آنگاه دلیلی برای ذخیره سازی آنها با فرمت Raw نخواهد بود.

این امر هم علت دارد: نخست اینکه فیسبوک فرمت Raw را تشخیص نمی دهد و دوم اینکه با این کار دیگر نیازی به ادیت و پردازش عکس ها به صورت دستی نخواهد بود. در واقع می توانید زحمت پردازش تصویر را به موبایل خود محول نمایید تا بلافاصله بعد از گرفتن عکس، نتیجه کار برای بارگذاری روی فیسبوک آماده باشد. اما اگر دوست دارید بعد از ویرایش های نهایی بهترین نتیجه کار را در اختیار داشته باشید آنگاه قطعا لازم است که از عکس خود در قالب فرمت Raw خروجی بگیرید.

Raw کدام قابلیت ها را دارد و  کدام را ندارد؟

با در نظر داشتن همه موارد ذکر شده در بالا باید یادآور شویم که صرف ذخیره سازی عکس ها با فرمت Raw نمی تواند به معنای بهبود کیفیت تصاویر شما باشد بلکه این فرمت می تواند امکان اصلاحات بیشتر روی یک عکس را در اختیارتان قرار دهد.

علاوه بر این، اگر حسگر تصویر موبایل شما در سطح پایینی قرار دارد نباید انتظار داشته باشید که با بهره گیری از فرمت Raw جزئیات و برد داینامیک بیشتری را به عکس هایتان اضافه نمایید؛ در واقع توانمندی های حسگر یک دوربین نیز اهمیت بالایی در نتیجه نهایی کار شما خواهند داشت.

پس وقتی حسگر تصویر یک موبایل کوچک و نویزدار باشد، عکاسی با فرمت Raw هم تاثیری در کیفیت عکس ندارد و نمی تواند حاصل کار را با دوربین های پیشرفته DSLR در یک سطح قرار دهد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره شود این است که عکس های JPEG گرفته شده از یک دوربین DSLR با کیفیت، به مراتب بهتر از یک عکس ویرایش شده RAW خواهد بود که با استفاده از حسگر تصویر کوچک یک اسمارت فون یا دوربین ببین و بگیر گرفته شده. بنابراین وقتی حرف از تلفن های هوشمند و عکاسی با آنها به میان می آید باید از خود سوال کنیم که آیا حسگر این دستگاه ها آنقدر خوب هستند که عکاسی با این فرمت را توجیه کنند یا خیر.

برای روشن شدن پاسخ  این سوال، در ادامه توجه شما را به تستی جلب می کنیم که روی دوربین HTC 10 انجام شده است. برای این منظور تعدادی عکس هم در فرمت Raw و هم JPEG با استفاده از این دوربین در فضای باز گرفته شد و در ادامه اصلاحات اندکی روی آنها اعمال شد تا مشخص شود که آیا دوربین پرچمدار اخیر HTC می تواند حجم کافی جزئیات را در تصاویر ثبت کند و آیا اساسا ویرایش دستی عکس ها با این فرمت ارزشش را دارد؟

البته اگر از کاربران آماتور هستید، قطعا اصلاحاتی که به صورت دستی روی عکس هایتان اعمال خواهید کرد به لحاظ کیفی در سطحی پایین تر از الگوریتم های پردازشی خود دوربین HTC 10 خواهد بود و در نتیجه زحمت شما بی حاصل است. با در نظر داشتن همین مساله، بررسی انجام شده بیشتر روی پالت رنگی HTC و با هدف ایجاد یک تصویر واقعی انجام شد تا مشخص شود که یک عکاس آماتور چه استفاده هایی می تواند از فرمت عکاسی Raw در پرچمدار اخیر HTC داشته باشد.

خوشبختانه،  HTC 10 توانایی بهبود خودکار فایل های Raw را هم دارد و قادر است از آنها در فرمت JPEG (با برد داینامیک و جزئیات بالا) نیز خروجی بگیرد و به همین خاطر به راحتی می شود عکس های Raw گرفته شده با این موبایل را با نمونه JPEG آن مقایسه نمود. در این بخش از شما دعوت می کنیم نگاهی به انواع مختلف بهبودهای در نظر گرفته شده توسط HTC برای کاربران پرچمدار اخیرش بیاندازید.

اگر نگاهی گذرا به این عکس ها داشته باشید، احتمالا متوجه تفاوت خاصی میان انواع JPEG مرسوم و نوع بهبودیافته با فرمت RAW نخواهید شد که این نشان می دهد، تلفن هوشمند مورد بحث زحمت زیادی را برای پردازش عکس ها و بهبود رنگ ها به خود نمی دهد.

اما با زوم صد در صدی روی یکی از عکس ها، درخواهید یافت که وقتی از آنها در فرمت Raw خروجی بگیرید حجم بالایی از جزئیات در آنها حفظ می گردد؛ رنگ های مشکی عمق بیشتری دارند که البته این مساله تا حدود زیادی به کاربرد فیلتر شارپ کننده روی تصاویر مربوط می شود و اندکی هم به تضاد رنگ بالای آنها باز می گردد.

متاسفانه اما به خاطر استفاده از فیلتر افزایش وضوح تصاویر، می توان مشاهده کرد که بخش هایی از عکس ها شکلی غیر طبیعی به خود گرفته اند و نویز زیاد موجود در آسمان هم ایراد دیگری است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.

بنابراین نتیجه این شد که عکاسی با فرمت JPEG که صرفا به فشردن یک دکمه نیاز دارد گزینه جذابی به نظر نمی آید و نمی توان آن را راهکار مناسب برای علاقمندان به عکاسی با فرمت Raw دانست. سوال مهم تر اما این است که آیا افراد خلاق و مبتکر می توانند به نتایج بهتری در زمان عکاسی با تلفن های هوشمند خود دست پیدا کنند؟

پاسخ به این سوال مثبت است که البته به زحمت و تلاش بیشتری نیاز خواهد داشت. در ادامه تصاویری را می بنیید که از یک سوژه ثابت گرفته شده اند و عکاس در آنها صرفا اکسپوژر، تعادل رنگ سفید و دمای رنگ عکس ها را با استفاده از تعدادی نرم افزار ویرایش Raw تغییر داده است. در واقع از هیچگونه فیلتر یا ابزار فتوشاپ برای این منظور استفاده نشده است (تمامی موارد ذکر شده البته در مد ویرایش دستی دوربین HTC 10 گنجانده شده اند).

اما آخرین و مفیدترین جنبه عکاسی با فرمت Raw که باید به آن اشاره نماییم قابلیت اصلاح عکس هایی است که اکسپوژر بیش از اندازه بالا یا پایینی دارند. ما می دانیم که تلفن های هوشمند قطعا در این حوزه با مشکل روبرو هستند که خوشبختانه به لطف تنظیمات دستی و حرفه ای دوربین ها می توان این ایرادات را در آنها رفع نمود.

در ادامه عکسی با اکسپوژر بالا را مشاهده خواهید کرد که از یک دره گرفته شده و عکاس نیز تلاش نمود که این نقص را هم در عکس JPEG پیشفرض و هم عکس Raw اصلاح نماید تا نشان دهد که رفع اکسپوژر زیاد در عکس ها به مراتب ساده تر از انجام این کار روی فایل های JPEG است.

با استفاده از ابزار ترمیم تصاویر JPEG، پیش زمینه عکس که اکسپوژر بالایی هم دارد به خوبی اصلاح شد، با این همه، امکان بازگرداندن آبی آسمان، از طریق ابزارهای ساده ویرایشی این موبایل غیرممکن بود. جالب است بدانید که بعد از اعمال این اصلاحات بخش های حاشیه ای ابرها رنگ آمیزی و شکلی اندک غیر طبیعی پیدا کردند و علت هم این بود که داده های مورد نیاز در این نواحی در فایل فشرده JPEG وجود نداشت.

دکمه موسوم به Raw Enhancement یا بهبوددهنده این تلفن هوشمند اما تغییرات قابل توجهی را در زمان از بین بردن اکسپوژر عکس ها روی آنها اعمال می کند و نتیجه کارش همانطور که در بالا می بینید فوق العاده است.

با این همه در نظر داشته باشید که اگر می خواهید رنگ آبی به آسمان تصویر شما باز گردد باید به صورت دستی اکسپوژر و تعادل رنگ سفید عکس ها را تغییر دهید. در هر حال، می توان  اینطور نتیجه گرفت که عکاسی با فرمت Raw حتی در زمان استفاده از اسمارت فون، بهترین شیوه برای اصلاح خطاهایی است که به خاطر عدم تعادل اکسپوژر حاصل می شوند.

نتیجه گیری

این مقاله اطلاعاتی مفید هر چند مختصر را در مورد چیستی فرمت Raw در اختیارتان قرار داد و حالا می دانید که فرمت یاد شده چه مزایا و معایبی دارد. خلاصه کلام اینکه استفاده از فرمت Raw تنها در صورتی مفید خواهد بود که به ویرایش دستی عکس ها عادت داشته باشید. دکمه بهبود یا enhancement تلفن هوشمند HTC 10 قطعا مزایای خود را دارد اما نمی تواند کلیه عکس هایی که می گیرید را بهتر کند.

نکته دیگری که نباید از یاد ببرید این است که فایل های یاد شده به فضای زیادی برای ذخیره سازی داده نیاز دارند. اگر می خواهید بلافاصله بعد از عکاسی حاصل کارتان را روی شبکه های اجتماعی بارگذاری نمایید یا آنها را در فضای آنلاین با دوستان خود به اشتراک بگذارید بهتر است از همان فرمت JPEG استفاده نمایید.