به عصر «فرا-دستگاه» خوش آمدید

یکی از معروف ترین تفسیرها از جهان تکنولوژی در دهه اخیر، زمانی بود که استیو جابز آیپد را در دست گرفت، آن را معرفی کرد و خبر از ورود به عصر «فرا-پی‌سی» داد. در آن زمان استیو جابز به شکل مشخص در مورد «آیپد» می گفت و انتظار داشت که همین محصول یاری دهنده ای باشد برای فراموش کردن کامپیوترهای شخصی، و امروز با نگاهی بر پیکره دنیای تکنولوژی می توان به راحتی دید که در جهانی فرا-پی‌سی زندگی می کنیم.

البته همانطور که خود جابز اشاره داشت، نظر او به معنای حذف کامل و صد درصد کامپیوترهای شخصی از جهان تکنولوژی امروزی نبود. وی باور داشت که کامپیوترها، وظایفی تخصصی تر را برعهده خواهند گرفت؛ همانند وظیفه ای که یک کامیون در جهان حمل و نقل ایفا می کند.

با نگاهی بر راهی که جهان تکنولوژی تا کنون پیموده، عجیب نیست اگر ادعا کنیم که امروز در جهانی «فرا-تبلت» و «فرا-موبایل» زندگی می کنیم. حتی بی راه نیست اگر اذعان کنیم که در حال وارد شدن به دنیای «فرا-دستگاه» هستیم.

نظرات ارائه شده از سوی جابز حتی در آن زمان منطقی به نظر می رسیدند چرا که تقاضا برای کامپیوترهای شخصی رو به کاهش بود و حالا می توان دید که در سال های اخیر، بالاترین مقطع تقاضا برای این دسته از محصولات در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۱ رقم خورده و از آن پس، شاهد کاهش یافتن فروش آنها هستیم.

این اتفاق برای تبلت ها نیز رخ داده است. در حالی که بسیاری -از جمله جابز- باور داشتند که تبلت ها روزی جایگزین کامپیوترهای شخصی می شوند، به شکل جهانی این اتفاق هیچگاه رخ نداد و ساده می توان گفت که به جز چند استثنا، تبلت نتوانست به مرکز پردازش کامپیوتری بدل گردد.

در این بین بد نیست بدانیم که بالاترین حجم تقاضا برای تبلت ها نیز در سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۳ رقم خورد -تنها دو سال پس از رسیدن کامپیوترهای شخصی به نهایت ظرفیت خود- و از آن زمان، دوره به دوره رقم مورد تقاضا برای این محصولات رو به کاهش بوده است.

کم کم شاهد رخ دادن همین اتفاق در دنیای موبایل هم هستیم. هنوز کمی برای این پیش بینی زود است، اما می توان انتظار داشت که در ۱۲ الی ۱۸ ماه آتی این اتفاق رخ داده و کاهش تقاضا برای موبایل های هوشمند نیز قابل مشاهده باشد. در این میان بیراه نیست اگر تصور کنیم که دوره اوج درخواست کاربران برای خرید یک موبایل، سه ماهه چهارم ۲۰۱۵ بوده است. (صحیح با غلط بودن این پیش بینی، مدتی دیگر مشخص می شود) در اینجا دوباره می بینیم که پس از دو سال از رو به زوال رفتن تقاضا برای تبلت ها، دنیای موبایل ها زیر و رو شده است.

این تنها نظر یک شخص نیست. تحلیلگران بسیاری باور دارند که دوره به دوره، باید انتظار فروش موبایل های کمتری را داشت و از طرفی، حتی خود سازندگان تلفن های هوشمند هم بر این باورند که مدتی قبل، دوره ی «پیک موبایل» را پشت سر گذاشته ایم.

امروزه کامپیوترهای شخصی و تبلت ها تا حدی از نظر دور شده اند اما کاهش تقاضا برای موبایل ها به هیچ عنوان به معنای رخ دادن اتفاق مشابه برای تلفن های هوشمند و حذف تقریبی آنها نیست. امروزه در بخش هایی از جهان، موبایل ها تبدیل شده اند به مهم ترین، و البته تنها گجتی که کار پردازش کامپیوتری را برای کاربر انجام می دهد چرا که این دسته از افراد اصلا به دنیای کامپیوتر و تبلت دسترسی نداشته اند.

از طرف دیگر کاملاً مشخص است که موبایل ها، با آن سیستم عامل های فرهیخته و اپلیکیشن های پر زرق و برق شان، آینده دنیای تکنولوژی و رایانش شخصی نیستند.

راستش را بخواهید، هنوز هیچ جایگزینی هم برای موبایل ها قابل تصور نیست. بله، چند دسته بندی جدید ایجاد شده اند اما هیچ یک پتانسیل و یارای رسیدن به سطح محبوبیت تلفن های هوشمند (فروش سالانه چند صد میلیون دستگاه) را ندارند و نمی توانند دامنه دنیای تکنولوژی را دست خوش تحولی حتی کوچک، مانند کامپیوتر های شخصی، تبلت ها و اسمارت فون ها کنند.

کدام جایگزینی مناسب است؛ ابزارهای پوشیدنی؟ هدست های واقعیت مجازی یا افزوده؟ خیر. تصور می کنید هر یک از این دسته بندی ها بتواند سالانه فروشی بیشتر از یک میلیارد دستگاه را تجربه کرده و تاثیری شگرف بر زندگی کاربران و نوع تعامل آنها با دنیای فناوری داشته باشد؟

در عوض، به نظر می رسد که آینده پردازش کامپیوتری به پلتفرم های مستقل از نوع دستگاه گره خورده باشد. پلتفرم هایی که نه به نوع سخت افزار شما اهمیت می دهند و نه اهمیتی به نرم افزار/ سیستم عامل تان می دهند. در این بین نمی توان از پلتفرم های «صدا-محور» یادی نکرد. دستیارهایی صوتی که نیروی مورد نیازشان را از سرورهای عظیم و کلاود-محور دریافت می کرده و هوشمندی را نیز الگوریتم های مرتبط با یادگیری عمیق به دست می آورند.

در این گونه از رایانش، نیاز نیست درون دستگاه ها، مانند کامپیوترهای شخصی، قدرت پردازشی بالایی قرار گیرد چرا که در اصل بیشتر اتفاقات در فضای ابری رخ می دهد. در اصل ساده ترین ابزارها از نظر قدرت پردازشی هم می توانند از پلتفرم های ابری بهره مند شوند. تنها کافیست گجت به ارتباط بی سیم اینترنت و ورودی/ خروجی صدا دسترسی داشته باشد.

مشخصاً همه انتظاراتی که کاربران از ابزارهای مدرن خود دارند، در حال حاضر توسط پلتفرم های هوشمند قابل انجام نیست. اما همین حالا، اینکه می توانیم با صدای خود به گجت های مان دستوری داده، اطلاعاتی بگیریم و اقدامی انجام دهیم، خود به منزله آن است که در حال وارد شدن به یک دوره جذاب و البته کمتر متکی به دستگاه های سنتی هستیم.

پیامدهای این دگرسویی البته عمیق هستند. برای شرکتی همچون اپل که در درجه اول یک تولید کننده سخت افزار است، همین مسئله حکم یک کابوس وحشتناک را دارد؛ جایی که قدرت اصلی اپل، یعنی تولید ابزارهای بهتر به شکل سالانه، از سوی کاربران کمتری مورد قدردانی قرار خواهد گرفت. بی دلیل نیست که در سال های اخیر، اپل هم تمرکزی ویژه بر ارائه سرویس های مختلف داشته است.

سایر سازندگان سخت افزار با چالشی عظیم تر دست به گریبان خواهند بود. مشغول مبارزه برای تولید دسته بندی های تازه در بین گجت ها و یا زنده نگه داشتن دسته بندی های قبلی می شوند، در حالی که حضور داشتن در چنین جایگاهی، بسیار دشوارتر از حد تصور است.

خلق، خرید و یا همکاری در زمینه سرویس هایی که در همه پلتفرم ها و سخت افزارها مورد استفاده باشند، راه حلی بسیار مهم برای بقا و موفقیت در دینای تکنولوژیک‌تر از همیشه‌ی فرداست.

نباید اشتباه کرد. همچنان برای امور تخصصی، از کامپیوترهای شخصی استفاده می شود. برای وب گردی راحت تر، از تبلت ها بهره گرفته می شود و همانطور که انتظار می رفت، تقاضا برای این ابزارها کاهش یافته ولی آنها همچنان وجود دارد و قرار نیست حذف شوند. تنها مانند سابق، به شدت فراگیر نیستند. بر همین اساس، گذار ما به دوره فرا-دستگاه نیز قرار نیست با حذف کامل موبایل، تبلت و کامپیوتر همراه شود.

این ابزارها یا دسته بندی های مشابه، همچنان مورد نیاز خواهند بود تا بتوانند پلتفرم های هوشمند و ابری را در اختیارمان قرار دهند. با این حال، سازندگان سخت افزار برای بقا باید به گونه ای دیگر به دنیای تکنولوژی نگاه کنند. تغییر و تحولی که در راه است، می تواند نوید دهنده موقعیت هایی عالی و یا چالش هایی غیر منتظره برای شرکت ها باشد.