با بیماری آسم بیشتر آشنا شویم [قسمت دوم]

آسم بیماری کشنده ای نیست و با اندکی مراقبت و درمان به موقع، کاملا قابل دفع است، اگرچه هنوز به طور قطع درمانی برای آن پیدا نشده. در قسمت اول این مطلب پیرامون تاریخچه توضیحات اندکی داده شد و توصیه هایی کردیم، این بار اندکی عمیق تر به مسئله می پردازیم و وارد بدن می شویم تا ببینیم چه عواملی سبب ایجاد آسم می شوند و بدن چه حالتی پیدا می کند.

مطالعه کنید:

• با بیماری آسم بیشتر آشنا شویم [قسمت اول]

بر اساس تخمین های اخیر، آسم 300 میلیون نفر در سراسر جهان را مبتلا ساخته که از این میزان بیش از 22 میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا زندگی می کنند. اگرچه این بیماری سن و سال نمی شناسد اما شیوع آن میان کودکان بیش از دیگران است و از 22 میلیون آمریکایی مبتلا به آسم، 6 میلیون نفر کودکان هستند. هر ساله حدود 250 هزار نفر به دلیل درمان نکردن بیماری خود، در اثر آسم جان خود را از دست می دهند.

تقریبا همه مبتلایان به آسم از آلرژی رنج می برند. در واقع بیش از 25 درصد این افراد کسانی هستند که به تب ینجه دچار شده و از این طریق به آسم می رسند. واکنش های آلرژیک توسط آنتی بادی های درون خون منجر به اتفاقاتی می شوند که ما التهاب آن را در مجاری تنفسی می بینیم.

گرد و غبار، سوسک ها، پروتئین های حیوانی (بیشتر گربه و سگ) و قارچ ها، عمده عوامل ایجاد آلرژی در محیط خانگی هستند. دود تنباکو نیز از جمله عوامل خطرناکی است که بسیاری از پژوهشگران آن را عامل مرگ از طریق آسم می دانند.

به هر صورت، دود سیگار و تنباکو اثرات بسیار مخربی ایجاد می کند که نه تنها خود شخص، بلکه اطرافیان وی را نیز تحت تاثیر عمیقی قرار می دهد. به طور معمول، نه تنها آسم بین افراد سیگاری شایع تر است، بلکه وابستگان این افراد نیز شانس بیشتری در بروز نشانگان آن دارند.

بزرگسالانی که از شاخص توده بدنی بین 25 تا 30 برخوردارند، 38 درصد بیشتر از دیگران احتمال به آسم خواهند داشت و افرادی با شاخصی بالاتر از 30، شانس شان دو برابر است. بنابراین بله، رابطه مستقیمی میان چاقی و آسم وجود دارد.

پیشتر برای تان از فواید زایمان طبیعی نسبت به سزارین گفته بودیم. زمانی که کودک به صورت طبیعی به دنیا می آید، باکتری های مورد نیاز برای رشد و سلامتی خود را از ناحیه واژن مادر خود دریافت می کند اما در حالت زایمان سزارین، کودک بدنی ضعیف تر خواهد داشت. گفته می شود که نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می آیند 20 درصد شانس بیشتری در ابتلا به آسم دارند که شاید مسئله مطرح شده دلیل اصلی آن باشد.

در مورد استرس نیز پژوهش ها نتیجه مثبتی را حاصل شده اند. گرچه خود استرس به صورت مستقیم مشکل ساز نیست اما سبب رفتارهایی می شود که آسم را تحریک می کنند، مثل سیگار کشیدن.

برای مطالعه بیشتر:

• با بیماری قند یا دیابت بیشتر آشنا شویم [بخش اول]
• با بیماری قند یا دیابت بیشتر آشنا شویم [بخش دوم]

این احتمال وجود دارد که 100 ژن به آسم مرتبط باشند اما هنوز مدرکی دال بر تایید آن ارائه نشده است تا راه درمانی پیدا شود. به گفته مرکز کنترل بیماری آمریکا، سه پنجم مبتلایان به آسم، ریشه ژنتیکی دارند و از پدر یا مادر خود آن را به ارث برده اند. به طور کل نیز، اگر والدین به آسم دچار شده باشند، فرزند آن ها نسبت به افراد عادی، سه الی شش مرتبه احتمال بیشتری در بروز بیماری دارد.

تشخیص آسم

طی سه مرحله می توان تشخیص داد که فردی به آسم مبتلا شده: بررسی سوابق پزشکی، بررسی فیزیکی فرد، نتایج حاصل از تست تنفس. بنابراین ضمن مراجعه به پزشک باید وی را از هر چه که به آن مشکوک هستید مطلع سازید. از سوابق خانوادگی گرفته تا علائم درونی که خودتان احساس می کنید.

علائم کلی بیماری عمدتا عبارتند از:

• خس خس سینه
• سرفه
• مشکل در تنفس
• تنگی قفسه سینه
• بدتر شدن علائم در شب
• بدتر شدن علائم در هوای سرد
• بروز علائم حین ورزش
• بروز علائم زمان تماس داشتن با آلرژن ها

پزشک ضمن بررسی بیمار، عمدتا مجاری تنفسی، قفسه سینه و پوست فرد را مورد معاینه قرار می دهد. با شنیدن صدای نفس کشیدن، پزشک می تواند متوجه شود که آیا فرد به درستی نفس می کشد یا خیر. همچنین، بررسی بینی نیز بخشی از معاینه پزشک خواهد بود.

درمان آسم

متاسفانه، اگرچه آسم بیماری قابل کنترلی است و درصد مرگ و میر ناشی از آن بسیار اندک است، اما درمان قطعی ندارد و کسی نمی تواند به طور صد در صد آن را مداوا کند. با این حال، توصیه های اکید پزشکی، مصرف داروها و استفاده از برخی ابزارها می تواند به راحتی آسم را مهار کند.

وسیله ای به نام Peak Flow Meter برای مثال می تواند میزان جریان هوای ورودی به ریه ها را اندازه گیری کرده و بگوید که تا چه حد سلامت هستید. پس از بازدم در این دستگاه، عددی به شما نمایش داده می شود که با توجه به محدوده ای که در آن قرار دارید، خود یا پزشک می توانید متوجه وخامت یا سلامت اوضاع شوید.

آسم به راحتی قابل کنترل است اگر:

• کمتر از دو بار در هفته علائم سنگین ظاهر شوند.
• کمتر از دو بار در هفته نیاز به مصرف داروها باشد.
• عملکرد ریه ها درست و کامل باشد.
• میزان فعالیت نرمال باقی بماند.
• خواب طبیعی باشد و کمتر از یک یا دو بار در ماه به خاطر سرفه و تنگی نفس از خواب بیدار شوید.
• به مراقبت های اورژانسی نیازی نباشد.
• فقط سالی یک بار حمله آسمی دست بدهد.
• میزان بازدم بالای 80 درصد بهترین حالت ممکن برای شخص شما باشد.

بخشی دیگر از کنترل صحیح بیماری، مراجعه 2 الی 6 هفته ای به پزشک برای انجام چک آپ است. بعدها فاصله زمانی میان دو چکاب به یک ماه و دو بار در سال نیز ممکن است کاهش یابد.

اسپری های استنشاقی یکی از راه های صحیح برای کنترل بیماری در زمان بروز علائم بیماری هستند. با استنشاق آن ها به سرعت التهاب تسکین یافته و فردی که دچار حمله های خفیف شده باشد دوباره توانایی تنفس صحیح را پیدا می کند.

برای هر نوع از آسم در میان هر فردی، راه درمان متفاوت است. برای مثال در زنان باردار یا کودکان دو مسیر متفاوت تعریف شده اما به طور کلی برخی مسائل میان تمامی بیماران مبتلا به آسم مشترک هستند. پیشگیری از موارد مطرح شده بیماری زا اکیدا توصیه شده است. چند سال پیش نیز، رابطه ای میان ویتامین دی و آسم پیدا شد که تا حدودی مصرف این ویتامین برای پیشگیری را توصیه می کنند.

به هر حال، با توجه به درصد بسیار پایین مرگ ناشی از آسم، می توان به این نتیجه رسید که رسیدگی به موقع و دفع خطرات احتمالی آسم را بدون مشکل مهار می کند.