با بیماری بیش فعالی بیشتر آشنا شویم

متخصصین سلامت می گویند که ADHD یا اختلال کم توجهی و بیش فعالی، رایج ترین اختلال رفتاری با ریشه آغاز در سنین کودکی است. اگرچه، این بیماری تنها روی کودکان موثر نیست و افراد در هر سنی می توانند به ADHD مبتلا شوند. روانپزشکان معتقدند که ADHD یک نوع اختلال رشدی عصبی رفتاری است.

در این مقاله سعی داریم در مورد بیماری بیش فعالی، به خصوص در کودکان، راه های درمان و نشانه های آن صحبت کنیم.

ADD و ADHD چیست؟

فرد مبتلا به ADHD به سختی می تواند روی یک مسئله ای، بدون حواس پرتی متمرکز شود.

در مقایسه با فردی که از این اختلال رنج نمی برد، مبتلایان به ADHD مشکل فراوانی در کنترل گفتار و رفتار خود دارند و نمی توانند به خوبی تشخیص دهند که چه میزان فعالیت فیزیکی، برای موقعیتی که در آن قرار گرفته اند مناسب و قابل قبول است. به بیان دیگر، فرد مبتلا به ADHD بیش از دیگران جنب و جوش داشته و خستگی ناپذیر است.

متخصصین حوزه سلامت این بیماری را با نام های متنوعی از جمله بیش فعالی، اختلال کم توجهی (ADD)، اختلال کم توجهی و بیش فعالی یا اختلال هایپرکینتیک می شناسند.

در آمریکا ADD و ADHD کاربرد بیشتری دارد در حالی که پزشکان بریتانیایی از لفظ اختلال هایپرکینتیک استفاده می کنند. در ایران نیز اختلال بیش فعالی بیش از باقی این عبارات شناخته شده است.

ADHD در کودکان کاملا متفاوت است با شور و نشاط کودکانه ای که همه تجربه می کنند. بسیاری از کودکان، به خصوص در سنین پایین تر، انرژی بسیار زیادی دارند و خستگی ناپذیر هستند، آن هم بدون آنکه به ADHD ابتلا داشته باشند.

جالب است بدانید که ADHD، شیزوفرنی، اختلال افسردگی حاد، اختلال دو قطبی و اوتیسم به صورت ژنتیکی اشتراکات بسیاری با یکدیگر دارند.

آمار مربوط به ADHD

بنا به آمار ارائه شده توسط انجمن روانپزشکان آمریکا، 5 درصد از جمعیت کودکان این کشور به ADHD مبتلا هستند. البته، قابل ذکر است که پژوهش های اخیر نشان داده نرخ ابتلا به این بیماری افزایش یافته است و رقم ارائه شده توسط انجمن روانپزشکان خوش بینانه است.

نتیجه آخرین تحقیقات منتشر شده در سال 2011 توسط مرکز کنترل بیماری و پیشگیری (CDC) نشان می دهد که در حدود 6.4 میلیون کودک و نوجوان بین 4 تا 17 سال (11 درصد)، به ADHD ابتلا دارند که نسبت به سال 2003، رشدی 3.2 درصدی را تجربه کرده است.

آمار زمانی جالب می شود که بدانید 13.2 درصد از پسرها و 5.6 درصد از دخترها علائم ADHD را بروز داده اند که این یعنی بیماری نامبرده در میان پسران شایع تر است.

علائم عمومی و نشانگان ADHD در کودکان

• خستگی ناپذیر است و بیش از حد جنب و جوش دارد.
• پیوسته در حال حرف زدن است.
• پیوسته مزاحم دیگران می شود.
• قابلیت تمرکز روی اعمال خاص را ندارد.
• بی اعتنا به دیگران است.
• هنگام بازی کردن، نمی تواند تحمل کند تا نوبت او برسد، یا در صف ایستادن برایش دشوار است.

مهم است که بدانید، هر کودکی با داشتن مشخصات فوق، لزوما مبتلا به ADHD نیست. زمانی باید نگران شد که نشانه های ذکر شده در یک کودک، نسبت به هم سن و سالان خودش برجسته تر باشد.

چه مسائلی سبب ADD و ADHD می شود؟

دانش کنونی بشر هنوز به مرحله ای نرسیده که بتواند علت دقیق بروز این بیماری را تشخیص دهد. تحقیقات نشان می دهد که ریسک ابتلا به ADHD در افرادی که خویشاوندی با سابقه بیماری دارند بیشتر است. بنابراین مسئله ژنتیک را می توان کاملا مرتبط دانست.

همچنین می دانیم که بیش فعالی در پسرها بیشتر از دخترها دیده می شود که این مسئله نیز وابسته به کروموزوم جنسی و مسائل هورمونی است. بسیاری از دانشمندان شناخته شده معتقدند که ADHD به سبب از بین رفتن تعادل شیمیایی در مغز روی می دهد.

قرارگیری در معرض جیوه طی دوران بارداری از دیگر مسائلی است که سال های اخیر به آن پرداخته شده است. به طور کلی، عوامل محیطی نیز مثل تغذیه و تماس با مواد شیمیایی خاص موارد تحت آزمایش هستند. برخی می گویند مصرف ماهی طی دوران بارداری شانس ابتلا را کاهش می دهد.

از کجا بدانیم که بستگان مان مبتلا هستند؟

تشخیص به صورت فیزیکی ابدا قابل تشخیص نیست، برای مثال آزمایش خون و ادرار یا اسکن مغزی و حتی چک آپ فیزیکی. البته برخی از کودکان در کنترل خود دچار مشکلاتی هستند ولی درمان اساسی بیماری چالشی بزرگ است.

معمولا روان شناس ها، روان پزشک ها و متخصصین اطفال می توانند در این زمینه معتبر باشند و الگوهای رفتاری را تجزیه و تحلیل کنند. داده های به دست آمده توسط اولیا و معلمین کودک در خانه و مدرسه باید به دقت بررسی شود. فقط یک متخصص می تواند بیماری را تشخیص دهد و به هیچ وجه نباید از رفتارهای کودکانه برداشتی دیگر داشت.

بیماری چه زمانی آغاز شده و تا کی ادامه می یابد؟

به گفته گروه پشتیبانی آنلاین ADHD نیوزیلند، شروع این بیماری معمولا پیش از 7 سال خواهد بود. برای حدود 75 درصد مبتلایان، این نشانگان تا زمان بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند. با این حال، درجه بیش فعالی آن ها در سنین بالاتر افزایش می یابد.

داروها

آمفتامین ها، متیل فنیدات از جمله انواع ریتالین، متیلین و فوکالین ها داروهایی هستند که برای درمان و کنترل ADHD به کار برده می شوند. آمفتامین ها قادر هستند تا سیستم عصبی مرکزی و بخش سمپاتیک مغز را تحریک کنند.

ورزش مناسب جهت تخلیه انرژی و شاداب نگه داشتن بدن و مصرف آهن در روزهای ابتدایی تولد نیز سبب کنترل بیماری و یا کاهش شانس ابتلا خواهد شد.

جالب است بدانید که طبق تحقیقات به عمل آمده توسط انستیتو کارولینسکا، مصرف داروهای ADHD تا 32 درصد سبب کاهش رفتارهای مجرمانه شده است. در این تحقیق، 25 هزار نفر مبتلای به ADHD مورد بررسی قرار گرفتند و رفتارهای شان سنجیده شد. میزان ارتکاب به جرم مجرمینی که دارو مصرف می کردند به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود.