چرا سفرهای فضایی به بینایی انسان آسیب وارد می کند؟

فضانوردانی که پس از یک سفر طولانی به زمین باز می گردند، دچار مشکل نزدیک بینی غیر قابل درمانی می شوند. دانشمندان حالا متوجه دلیل آن شده اند اما فعلا راه حلی برای درمانش پیدا نشده.

پژوهشگران واحد پزشکی دانشگاه میامی میلر می گویند که مشکل مربوط به تغییر میزان مایع مغزی نخاعی است که پیرامون مغز و نخاع قرار می گیرد. قرار گرفتن طولانی مدت در جاذبه صفر سبب می شود تا این مایع در ناحیه ای جمع شده و منجر به پهن شدن تخم چشم گردد. همین موضوع در نهایت مقدمات نزدیک بینی را فراهم می آورد.

جمع شدن مایع مغزی نخاعی همچنین باعث بیرون زدگی اعصاب بینایی نیز می شود که اتفاق خوشایندی نیست، چرا که اعصاب بینایی، سیگنال ها را از شبکیه به مغز می فرستند.

بارها و بارها طی سال های اخیر، فضانوردان گزارش داده اند که پس از سفرهای طولانی شان، وقتی به زمین باز می گردند، دچار تار بینی می شوند و به مانند گذشته نمی توانند همه چیز را شفاف ببینند.

نوام آلپرین، نویسنده این پژوهش نوشته: «در ابتدا هیچکس نمی دانست چه باید بگوید و تا سال 2010 مدام نگرانی ها افزایش می یافت چون مشخص می شد که تغییرات ساختاری شدیدی برای بعضی فضانوردها شکل می گیرد که غیر قابل بازگشت به حالت اول هستند.»

این سندروم که اختلال بینایی فشار داخل جمجمه (VIIP) نام دارد، در میان تقریبا دو سوم همه فضانوردانی که طولانی مدت در ایستگاه بین المللی فضایی حاضر بودند مشاهده شده است.

پیش از این پژوهش، دانشمندان تصور می کردند که دلیل کاهش بینایی مرتبط با تجمع خون و لنف در قسمت فوقانی بدن حین قرارگیری در شرایط جاذبه صفر است. اما پژوهش جدید دلیل آن را تجمع مایل مغزی نخاعی می داند.

روی زمین، سیستم مایع مغزی نخاعی می تواند تغییرات ناگهانی را تا حدودی تحمل کند تا فشاری به اعصاب وارد نشود. برای مثال، زمانی که به یک باره و سریع از حالت درازکش بلند می شوید و می ایستید را در نظر بگیرید. مایع مغزی نخاعی در این شرایط تغییر ناگهانی فشار می تواند مغز را محافظت کند اما در جاذبه صفر و زمانی که هیچ فشاری وجود ندارد، سیستم دچار گنگی می شود.

اسکن مغزی فضانوردها پیش و پس از سفر فضایی شان، پهن شدن تخم چشم و برجسته شدن اعصاب منتهی به چشم را نمایش می دهد. تجمع مایع مغزی نخاعی در اطراف اعصاب چشم و قسمت هایی که تیم مایع در آن تولید می شود، بین فضانوردانی که بیشترین زمان سفر را داشته اند بیشتر هم بوده است.

با توجه به این اطلاعات جدید، دانشمندان حالا باید راه حلی برای این مشکل، پیش از اینکه رخ دهد بیاندیشند. البته، شاید با استفاده از جراحی لیزری چشم نیز بتوان مسئله را درمان کرد اما پیشگیری از وقوع آن بسیار موثرتر از درمانش خواهد بود.