آیا دوران دکمه های فیزیکی ناوبری در موبایل ها به سر رسیده است؟

امسال نیز همچون سال های گذشته، سامسونگ پرچمداری قدرتمند را به دنیای موبایل معرفی کرد. گلکسی اس 8 (بررسی دیجیاتو) محصولی زیبا همراه با امکانات فوق العاده است، اما یکی از ویژگی های برجسته کهکشانی های کره ای را در خود نمی بیند: دکمه فیزیکی هوم و دکمه های خازنی کنار آن.

تصمیم سامسونگ برای حذف این دکمه ها، نه تنها گلکسی اس 8 را از دیگر پرچمداران سال های گذشته آنها متمایز ساخته، بلکه بسیاری از کاربران را به تغییر عاداتشان در استفاده از موبایل وادار می سازد، اقدامی که شاید برای برخی از این افراد خوشایند نباشد.

چه بخواهید و چه نخواهید، سامسونگ یکی از کمپانی های تأثیرگذار در حوزه فناوری به شمار می رود و گلکسی اس 8 نیز قطعاً بر روند طراحی موبایل های آتی دیگر شرکت ها مؤثر خواهد بود. به همین دلیل حذف دکمه های فیزیکی و خازنی از این اسمارت فون می تواند دیگران را نیز به دنبال کردن مسیری مشابه تشویق نماید.

شاید تصور کنید این موضوع اهمیت چندانی ندارد، اما کافیست به تلاش کمپانی های مختلف برای جلب رضایت کاربران پس از ایجاد تغییر در دکمه سخت افزاری نگاهی بیندازید تا به اهمیت آن پی ببرید.

اپل به خاطر حذف دکمه مکانیکی هوم و جایگزینی آن با نمونه خازنی، مجبور شد موتور بازخورد لمسی ویژه ای را به نام «تپتیک انجین» درون آیفون 7 تعبیه نماید تا احساس قدیمی و مطبوع عملکرد مکانیکی را به کاربرانش منتقل سازد. سامسونگ نیز اگرچه دکمه فیزیکی هوم را در راه دستیابی به نمایشگر بی نهایت از میان برداشت، اما رویکرد مشابهی را در پیش گرفت و سیستم بازخورد لرزشی حساس به فشار را در زیر دکمه نرم افزاری هوم قرار داد.

با این حال، دکمه های فیزیکی و و خازنی مزایایی را در اختیار کاربر قرار می دهند که حذف آنها بدون ارائه جایگزین مناسب، تصمیم معقولی نخواهد بود. در ادامه به بررسی مزایا و معایب دکمه های فیزیکی می پردازیم.

نوار ناوبری نرم افزاری در پایین نمایشگر برای برخی کاربران آزاردهنده است

یکی از آشکارترین مزایای دکمه های خازنی، این است که با وجود آنها فضای نمایشگر به طور کامل آزاد می شود و محتوای مختلف به صورت کامل تمام صفحه نمایش را پر می کنند. در این حالت، دیگر نوار باریک دکمه های نرم افزاری قسمت پایین صفحه را اشغال نمی کنند. البته این موضوع در نمایشگرهای بزرگ موبایل چندان محسوس نیست، اما بر تجربه کاربری تأثیر منفی می گذارد.

دکمه های فیزیکی در زمان اجرای ویدیوها به صورت تمام صفحه یا مرور گالری عکس ها نیز بسیار سودمند هستند. بسیاری از ما در پنهان ساختن دکمه های نرم افزاری در برخی اپلیکیشن های چند رسانه ای یا ظاهر کردن دوباره آنها در هنگام نیاز با مشکل مواجه شده ایم، در صورتی که اگر به دکمه های فیزیکی دسترسی داشتیم، عملکرد ساده و روان تری را تجربه می کردیم.

در واقع می توان گفت «در دسترس بودن» دائمی دکمه های فیزیکی در هر زمان، می تواند سرعت انجام برخی عملیات را در موبایل افزایش دهد، و نوآوری های تولیدکنندگان موبایل برای تعبیه قابلیت ها و توانمندی های مختلف درون این دکمه ها برای اجرای اپلیکیشن های خاص یا باز کردن قفل دستگاه نیز می تواند این تجربه را بهبود بخشد.

از طرف دیگر، بازخورد لمسی و فیزیکی موضعی را می توان یکی از جذابیت های این دکمه ها دانست. طبیعیست که اگر بازخورد مستقیماً زیر خود کلید احساس شود، بهتر از این است که کل دستگاه به لرزه درآید. دکمه های فیزیکی و خازنی در صورتی که به خوبی ساخته و تعبیه شوند، احساس بهتری را در مقایسه با دکمه های نرم افزاری عمومی ایجاد خواهند کرد.

سازندگان موبایل ژست های حرکتی را به دکمه های فیزیکی و حسگر اثر انگشت اضافه کرده اند

تولید کنندگان در حال حاضر می توانند قابلیت های تعاملی دکمه های سخت افزاری را حداقل در سطح نمونه های نرم افزاری و حتی فراتر از آن توسعه دهند. حسگرهای اثر انگشت به راحتی درون دکمه هوم جای می گیرند و برخی از سازندگان نیز ژست های حرکتی یا توانایی تشخیص فشار را به دکمه های فیزیکی و خازنی افزوده اند. این اقدامات می تواند به کاربردهای بیشتری بیانجامد که بدون نیاز به لمس کردن نمایشگر قابل اجرا هستند.

به عنوان مثال کمپانی هوآوی در جدیدترین پرچمدارش یعنی P10 یک دکمه هوم خازنی مجتمع با حسگر اثر انگشت را در قسمت پایین نمایشگر جای داده، اما خبری از دو مورد دیگر یعنی دکمه های بازگشت و چندوظیفگی نیست. در واقع این دکمه در ابتدا به عنوان حسگر اثر انگشت عمل می کند، اما پس از وارد شدن به محیط اندروید اوضاع فرق می کند. با یک بار لمس این دکمه به عقب باز می گردید، با لمس طولانی تر آن به صفحه خانگی می روید، و با سوایپ کردنش نیز حالت چندوظیفگی و مرور بین اپلیکیشن های در حال اجرا را شبیه سازی می کند.

اگرچه این ژست های حرکتی و قابلیت های متنوع هنوز در ابتدای راه طولانی خود قرار دارند و شاید به خاطر سپردن آنها در کوتاه مدت کار سختی باشد، اما با حذف دکمه های فیزیکی و خازنی، تمام ایده های ناب همراه با آنها نیز از بین می رود و دیگر عرصه ای برای نوآوری بیشتر در این حوزه وجود نخواهد داشت.

البته دکمه های خازنی بدون عیب هم نیستند. یکی از معایب اصلی این دکمه ها که دلیل اصلی حذف آنها نیز به شمار می رود، افزایش حاشیه در اطراف نمایشگر است. دو شرکت کره ای ال جی و سامسونگ در سال جاری میلادی نشان دادند با حذف این فضای زاید، می توان موبایل های چشم نوازی همچون «جی 6» یا «گلکسی اس 8» را به دست کاربران رساند.

از سوی دیگر در درازمدت با مسئله دوام نیز روبرو هستیم. دکمه های فیزیکی نیز همچون دیگر قطعات سخت افزاری به مرور زمان فرسوده می شوند و احتمال می رود که به تدریج از حساسیت آنها کاسته شود. همچنین در اثر وارد شدن ضربه، احتمال از کار افتادن این دکمه ها به خاطر جابجایی قطعات داخلی وجود دارد و همان طور که می دانید، تعویض این دکمه ها نیز به سادگی میسر نخواهد بود.

یکی از مزایای دکمه های نرم افزاری، قابلیت سفارشی سازی آنهاست

دکمه های خازنی به ندرت قابل تنظیم و پیکربندی سفارشی هستند، و به همین دلیل کاربردهای آنها به مواردی محدود می شود که توسط کمپانی سازنده برایشان در نظر گرفته شده. در مقابل، دکمه های نرم افزاری را می توان به دلخواه تنظیم نمود، محل قرارگیری و آیکن آنها را تغییر داد و قابلیت های بیشتری را به آنها افزود. ماهیت نرم افزاری این دکمه ها، به معنای انعطاف پذیری بیشتر آنهاست.

شاید بهترین گزینه در حال حاضر، تعبیه هر دو رویکرد نرم افزاری و سخت افزاری در کنار یکدیگر و ارائه حق انتخاب به کاربر باشد؛ «وان پلاس» یکی از معدود شرکت هاییست که با وجود دکمه های فیزیکی، امکان فعال سازی دکمه های نرم افزاری را از طریق منوی تنظیمات در اختیار کاربر قرار می دهد، ضمن اینکه می توان کارکردهای ثانویه ای را نیز برای دکمه های خازنی تعریف کرد که تعامل سریع تر با موبایل را ممکن می سازد.

همچنین می توان راهکار دیگری را نیز پیشنهاد کرد، بدین صورت که دکمه های کنترلی نرم افزاری به صورت هوشمند با نیاز کاربر سازگاری یابند. در این حالت بر حسب استفاده ای که از موبایل می شود، دکمه های مجازی تغییر وضعیت می دهند و در صورتی که به آنها نیاز نداشته باشیم، به طور کامل پنهان می گردند و فقط دکمه های خازنی در اختیارمان قرار می گیرند.

کاربران موبایل هنوز دکمه های فیزیکی مکانیکی یا خازنی را به نمونه های نرم افزاری ترجیح می دهند

به هر حال علی رغم اینکه چندین تولید کننده مطرح در سال 2017 تصمیم گرفتند حاشیه اطراف نمایشگر در موبایل های پرچمدار خود را به حداقل برسانند و در این راه، بهترین گزینه را حذف دکمه های فیزیکی دانستند، اما هنوز هم دستگاه های متعددی را می توان در بازار یافت که سه دکمه خازنی معروف اندروید را در خود جای داده اند.

از سوی دیگر کاربران موبایل هنوز دکمه های فیزیکی را به نمونه های نرم افزاری ترجیح می دهند. در نظرسنجی زیر که بین حدود 6500 کاربر تلفن همراه صورت گرفته، تعداد افراد طرفدار دکمه های فیزیکی/خازنی تقریباً دو برابر افرادیست که دکمه های نرم افزاری را می پسندند:

به هر تقدیر، به نظر می رسد تعبیه نمایشگرهای بزرگ بدون افزایش ابعاد کلی دستگاه که با حذف حاشیه های زائد در اطراف صفحه به دست می آید، در کنار طراحی یکپارچه و زیباتر از همیشه، تولیدکنندگان مطرح موبایل را بر آن داشته تا پایان عمر دکمه های فیزیکی مکانیکی یا خازنی را رقم بزنند و در این راه، توسعه فناوری حسگر اثر انگشت که سنسور را زیر نمایشگر قرار می دهد نیز می تواند تحقق این هدف را تسهیل نماید.