مروری بر زندگی جک ما؛ چینی تباری که گنج علی بابا را تصاحب کرد [بخش دوم-آخر]

روز گذشته در زندگی نامه جک ما موسس علی بابا به سال های کودکی وی و همچنین دوران تحصیلش پرداختیم و با شما از سختی های مسیر وی برای تبدیل شدن به یک کارآفرین موفق گفتیم.

خلاصه آنکه سخت کوشی های جک ما نتیجه داد و او توانست با همراهی تیم 18 نفره ای که در منزلش تشکیل داده بود علی بابا را تاسیس کند.

چرا علی بابا؟

Ma که سابق بر آن به عنوان مدرس زبان انگلیسی کار کرده بود، داستان علی بابا و چهل دزد بغداد را از مجموعه داستان های هزار و یک شب خوانده بود.

روزی در یکی از کافه های سانفرانسیسکو نشسته بود که این نام به ذهنش خطور می کند و همانجا از پیش خدمت می پرسد:

«در مورد علی بابا چه میدانی؟» 

او نیز پاسخ می دهد:

«کنجد بازشو» (همان جمله ای که علی بابا برای باز شدن ورودی گنجینه اش بر زبان می آورد)

Ma در ادامه به سطح خیابان ها رفت و به صورت تصادفی از عابران پیاده سوال کرد که آیا نام علی بابا را شنیده اند؟ فرقی نداشت که آن افراد اهل کدام کشور بودند، در هر حال همه، داستان علی بابا و چهل دزد بغداد را می دانستند.

به این ترتیب Ma شیفته نام علی بابا شد چراکه به باورش او یک تاجر باهوش بود و به روستایی ها کمک می کرد و از طرف دیگر، مردم در اقصی نقاط دنیا این نام را می شناختند.

در نخستین مراحل راه اندازی علی بابا، MA تلاش کرد سرمایه مورد نیازش را از هاب تکنولوژیکی آمریکا یعنی سیلیکون ولی جذب کند که تلاش هایش بی نتیجه بود و کسی به او اعتماد نمی کرد.

در واقع استدلال شرکت های آمریکایی سرمایه گذار این بود که الگوی کاری علی بابا نمی تواند به سوددهی برسد و به باور بسیاری پایداری و ثبات لازم را نداشت. عاقبت اما سماجت Ma به بار نشست و او توانست شرکت های Goldman Sachs و سافت بنک را متقاعد کند تا به ترتیب 5 و 20 میلیون دلار در علی بابا سرمایه گذاری کنند.

در سال 2003 میلادی و در حالی که علی بابا هنوز به سوددهی کافی نرسیده بود، Ma با همراهی تیمش نوعی وبسایت مناقصه آنلاین به نام Taobao.com را راه اندازی کرد که برای انجام معاملات هیچ کمیسیونی دریافت نمی کرد. هدف رقابت با eBay بود که در آن زمان عمده سهم بازار مناقصات آنلاین چین را از آن خود کرده بود. Taobao که مصمم بود eBay را پشت سر بگذارد برای میلیون ها دلال آنلاین در چین کاملا رایگان بود و همین مساله فشار مالی زیادی را به علی بابا وارد می کرد چراکه سایت مذکور فاقد درآمد بود و برای این منظور کاملا وابسته به علی بابا.

به همین خاطر، Ma و هم تیمی هایش برای آنکه همچنان به سیاست خود ادامه دهند و Taobao را سرپا نگه دارند، تصمیم گرفتند از طریق آن برخی سرویس های ارزش افزوده جانبی (از جمله صفحات سفارشی سازی شده وب برای تجار آنلاین) را در ازای دریافت مبالغی جزئی در اختیار کاربرانشان قرار دهند.

اینگونه شد که در کمتر از پنج سال او توانست بازار چین را زیر سلطه خود در بیاورد و eBay را از گردونه معاملات چینی خارج نماید.

در همان برهه وی مصاحبه ای در رابطه با کسب و کارهای آنلاین خود انجام داد و اینگونه گفت:

اگر eBay را به کوسه های درون اقیانوس تشبیه کنیم، ما (یعنی علی بابا و Taobao) به سان تمساح های درون رودخانه یانگ تسه هستیم.

از آن زمان علی بابا همزمان با رشد طبیعی خود، شعبات و زیرشاخه های زیادی پیدا کرد و شرکت های کوچک و بزرگ متعددی نظیر Tmall و AliExpress را خریداری نمود.

بعد از سال 2000 که دوران حباب دات کام به سر آمد، علی بابا به خاطر رشد تهاجمی اش در بازارهای بین المللی (که به زعم خود Ma اشتباه بود) با چالش هایی جدی روبرو گردید. با این همه، MA توانست با موفقیت به عملیات های شرکت سر و سامان بدهد و مثلا با تعطیل کردن برخی برندهای بین المللی و تمرکز روی تقویت جایگاه علی بابا در بازار چین این چالش را پشت سر بگذارد. اندکی بعد از بحران Ma سرویس های علی بابا را گسترش داد و مجددا استراتژی توسعه بین المللی خود را دنبال نمود.

بعد از آنکه Ma و علی بابا، فعالیت های خود را از نو ساماندهی کردند و تنها چند سال بعد از شروع به کار توانستند eBay را از میدان به در کنند (البته با کمک جری یانگ هم-بنیانگذار یاهو)، او توانست یاهو را مجاب نماید تا یک میلیارد دلار در کسب و کارش سرمایه گذاری کند و در عوض 40 درصد از سهام علی بابا را در سال 2005 به این غول اینترنتی داد.

این سرمایه گذاری علاوه بر اینکه زمینه را برای رشد همه جانبه علی بابا در عرصه بین المللی فراهم نمود، ارزش این شرکت را که تنها 6 سال از عمرش می گذشت به حدود 2.5 میلیارد دلار رساند.

بعد از عرضه سهام علی بابا به بازار بورس آمریکا ارزش این شرکت به بیش از 20 میلیارد دلار رسید

در سال 2014، سهام علی بابا به بازار بورس و اوراق بهادار نیویورک در آمریکا عرضه شد و به این ترتیب، ارزش این شرکت نیز به بیش از 20 میلیارد دلار رسید.

به این ترتیب، علی باباکه ریشه هایش را در خارج از خاک آمریکا دوانیده بود و تنها 15 سال از عمرش می گذشت، با ارزش بازار 200 میلیارد دلاری اش به عنوان یکی از بزرگ ترین شرکت های جهانی لقب گرفت.

حالا او و هم تیمی هایش با خرید شرکت های کوچک و بزرگ در عرصه های مختلفی چون تکنولوژی، لجستیک و دیگر حوزه ها در حال تبدیل کردن علی بابا به یکی بزرگ ترین شرکت های خوشه ای دنیا هستند.

به دنبال نخستین عرضه عمومی سهام علی بابا به بازار بورس، ثروت خالص وی بالغ بر 20 میلیارد دلار برآورد شد. بخش اعظمی از این ثروت نیز به علی بابا و شرکت های وابسته آن، Yunfeng Capital و سرویس پرداخت موبایل علی پِی مربوط می شود.

اما این رشد و موفقیت Ma را از تلاش بیشتر بر حذر نداشت و او همواره سعی دارد با ادامه مسیر رشد و خرید شرکت های دیگر، به علی بابا وسعت بدهد.

استودیوی فیلم سازی، صندوق سرمایه گذاری، یاهوی چین، تولید کنندگان تکنولوژی های سلامتی، اپلیکیشن های پیام رسان اینترنتی، شرکت های مدیریت زنجیره تامین، سرویس های درخواست تاکسی، وبسایت های استریم ویدیو، اپ های رسانه های اجتماعی، فروشندگان آنلاین لباس و بسیاری دیگر، از جمله شرکت هایی هستند که علی بابا یا مالک مستقیم آنهاست یا سهامدار عمده شان. Ma همچنین از هم-بنیانگذاران شرکت سرمایه گذاری Yunfeng Capital هم هست که مستقل از علی بابا فعالیت می کند.

Ma مدیری کاریزماتیک، جذاب و پرانرژی است و بسیاری شرکت ها، موید تاثیر وی روی مقوله های کسب و کار و مدیریت هستند. در سال 2009 میلادی، مجله تایم او را در فهرست تاثیرگذارترین شخصیت های خود قرار داد و نشریه Businessweek نیز در سال 2007، لقب تاجر سال را به او داد. نسخه آسیایی فوربس در سال 2010 از وی تحت عنوان قهرمان بشردوستی یاد کرد. در سال 2008 میلادی وبسایت اقتصادی بارُن نام وی را در لیست سی نفره برترین مدیرعامل های دنیا قرار داد و در سال 2001 میلادی نیز انجمن جهانی اقتصاد از Jack Ma در فهرست رهبران جوان اقتصاد در دنیا یاد کرد.

تاثیر شخصیت متمایز وی در نهایت باعث شد که کسب و کار علی بابا فراتر از صنعت و تجارت برود و جنبش های اجتماعی از جمله مورادی که در حمایت از محیط زیست شکل می گرفت را شامل شود.

Ma از سال 2010 میلادی به عضویت سازمان حفاظت از محیط زیست چین درآمده و از مخالفان سرسخت صنعت شکار کوسه در این کشور است. او قسم خورده که بالاخره به مصرف باله کوسه در چین خاتمه دهد و در همین راستا به تجارت هرگونه کالا یا ماده مصرفی مرتبط با کوسه در وبسایت خود پایان داده و از این تجارت پرسود در کشورش چشم پوشی کرده.

Ma قسم خورده گوشت کوسه را از غذاهای چینی حذف کند

در حال حاضر که Jack Ma مدیرعاملی علی بابا را در اختیار دارد سهم اندکی از سود این شرکت (که البته رقم قابل توجهی می شود) را به تامین بودجه مورد نیاز برای جنبش های زیست محیطی اختصاص داده چراکه معتقد است مشکلات زیست محیطی، جان می گیرند.

در سایه همین تلاش ها، MA با زبانی لین و نرم، لب به انتقاد از فعالیت های صنعتی چین و تاثیر آن بر محیط زیست گشوده است. او حالا تلاش دارد دولت کشورش را مجاب کند تا گام های لازم را برای تنوع بخشیدن هرچه بیشتر بر فعالیت های اقتصادی اش و در نتیجه کاهش وابستگی به تولید صنعتی بر دارد.

او از طرفداران پر و پا قرص برقراری برابری کاری فارغ از ملاحظات جنسیتی در چین است و برای رشد هرچه بیشتر زنان در کشورش تلاش می کند.

او در همین رابطه گفته:

در علی بابا 51 درصد از نیروهای کاری را زنان تشکیل می دادند که این رقم به خاطر خرید برخی شرکت های مرد سالار به 47 درصد تنزل یافت و باید بگویم که هم اکنون 33 درصد از تیم مدیریتی شرکت را هم خانم ها تشکیل می دهند. [با افتخاری وصف ناشدنی] حالا بسیاری از مدیرعامل ها، مدیران مالی و روسای شرکت ما خانم هستند.

اکنون Ma به صنعت بانکداری و سرویس های مالی چین چشم دوخته که به شدت تحت تاثیر دولت این کشور است. او در سال 2013 میلادی یک صندوق پولی تازه به نام Yu’E Bao را به علی بابا افزود و تلاش دارد تا با استفاده از تکنولوژی و البته پرداخت سود بیشتر روی پس انداز های مردم و فراهم کردن نقدینگی بیشتر نسبت به بانک های سنتی، به نوعی سرویس های مالی تماما دولتی کشورش را به چالش بکشد.

او همچنان امیدوار است که از تاثیر خود در جهت تشویق و پیشبرد کارآفرینی در کشورش استفاده نمایند و همزمان گوشه چشمی هم به حرفه تدریس دارد. آنطور که خودش گفته بالاخره روزی دوباره به این شغل باز می گردد. او در این باره گفته:

دوست دارم باقی عمرم، دیگران را به کارآفرینی تشویق کنم تا به شکل گیری شرکت های بیشتری کمک کنم. من می خواهم دوباره به دانشکده برگردم زیرا معلمی آن چیزی است که یاد گرفته ام. حالا 15 سالی می شود که تجارت می کنم و فکر می کنم بیشتر آنچه در دانشگاه یاد گرفتم صحیح نیستند. دوست دارم به گذشته برگردم و آنچه آموخته ام را با دانشجویان به اشتراک بگذارم.

و تلاش همچنان ادامه دارد...