دامنه دینامیکی چیست و چه تاثیری بر تصاویر دارد؟

در عکاسی به میزان تفاوت میان روشن ترین و تاریک ترین نقاط یا به طور عمومی تر رنگ سفید و سیاه خالص یک تصویر، دامنه دینامیکی گفته می شود. با این حال، بحثی که اغلب در مورد آن شکل می گیرد، بیشتر به قدرت دوربین ها و حد اکثر توان آن ها برای ثبت دامنه دینامیکی بالاتر باز می گردد.

اما دامنه دینامیکی با چه چیزی اندازه گیری می شود؟ در اصل دامنه دینامیکی به تعریفی به نام استاپ (استاپ به نوعی کنترل کننده شاتر اسپید، سرعت ISO و دیافراگم است که در انتها می توان از طریق آن ها در اکسپوژر تغییر ایجاد کرد) وابسته است و به وسیله آن اندازه گیری می شود.

در واقع به ازای اضافه شدن هر استاپ هنگام عکاسی، دو برابر تصویر روشن تری دریافت می کنید. در شرایط ایده آل، چشم انسان قادر به تشخیص ۲۰ استاپ دامنه دینامیکی است. یعنی تیره ترین تُن رنگی که ما در یک صحنه قادر به درک آن هستیم، در هر لحظه نسبت به روشن ترین حالتش یک میلیون بار تاریک تر است.

همین قابلیت چشم انسان است که به واسطه آن می توانیم در روشنایی روزهای آفتابی، حتی ریز ترین جزئیات را در سایه های تاریک ببینیم و تشخیص دهیم. اما این موضوع در ارتباط با دوربین ها کمی فرق می کند.

لنز دوربین های حرفه ای با اینکه شکاف بسته تری دارند، اما دامنه دینامیکی محدود تری را نسبت به چشم انسان پوشش می دهند. Nikon D810 که در حال حاضر یکی از مدرن ترین و پر قدرت ترین دوربین های موجود است، برای هر عکس تنها قادر به ثبت ۱۵ استاپ دامنه دینامیکی است.

بیشتر دوربین های دیجیتال امروزی هم نهایتا می توانند به ۱۲ تا ۱۴ استاپ دست پیدا کنند که البته نگاتیو فیلم ها نیز این امکان را تا ۱۳ استاپ بالا می برند. همین مسئله باعث می شود تا گاهی اوقات عکس ها از حالت طبیعی خارج شوند و جزئیاتشان را از دست بدهند.

آن زمان است که هنگام ویرایش تصاویر مجبور می شوید قید برخی نقاط روشن را بزنید و آن ها را به رنگ سفید خالص درآورید. از طرفی می توان به جای اینکار، سایه ها را در هم شکست و روی محیط تاریک عکس رنگ مشکی خالص پاشید.

به عنوان مثال در تصویر زیر، ترجیح بر استفاده درست از نقاط روشن عکس بوده است. تمامی سایه و جزئیات بوته ها تقریبا سیاه شده اند، اما به جای آن آسمان همچنان آبی است.

اما در تصویر زیر، سایه ها در ارجحیت قرار دارند. حالا می توانید تمامی جزئیات موجود در محیط تاریک را به خوبی ببینید. با این حال آسمان رنگ طبیعی خود را از دست داده و یک دست سفید پوش شده است.

اما صحبت درباره دامنه دینامیکی آنقدرها هم آسان و ساده نیست. یکی از مشکلات این موضوع هم به نمایشگرها باز می گردد. به صورتیکه بهترین نمایشگرهای موجود در بازار نیز تنها قادر به نمایش ۱۰ استاپ هستند.

یعنی دوربین های با کیفیتی که قادر به تصویر برداری با ۱۴ استاپ هستند، توانایی به نمایش گذاشتن تمام قدرت خود و همه اطلاعات دریافت شده شان را ندارند. اما همیشه در ازای فدا شدن هر چیزی، منفعت های دیگری به دست می آوریم.

البته منفعتی که این موضوع برایمان دارد، در ویرایش تصاویر خودنمایی می کند. دوباره به همان تصویر قبل باز می گردیم. اما این بار همان عکس طوری ویرایش شده تا دامنه دینامیکی بهتر در تصویر دیده شود. حالا سایه ها کمی روشن تر شده اند و با تیره تر شدن نقاط روشن، آسمان جزئیات و زیبایی بیشتری پیدا کرده است.

عکسی که در بالا مشاهده می کنید، تقریبا نهایت توانایی یک دوربین را به تصویر می کشد؛ سایه ها زیبایی و جزئیاتشان حفظ شده و آسمان رنگ آبی اش را نگه داشته است. اما اگر به ابرها دقت کنید، می بینید که ظاهری مصنوعی به خود گرفته اند.

مشکل از رنگ سفید خالص بیش از حدشان است که با کمی کار در محیط فوتوشاپ می توان همه آن ها را بر طرف کرد. اما راهکار محبوب عکاسان برای فائق آمدن بر این مشکل، عکس برداری با دامنه دینامیکی بالا (HDR) است.

در عکاسی با دامنه دینامیکی بالا، می توانید با ترکیب چند اکسپوژر یک تصویر کامل و با کیفیت بسازید. نمونه این تعریف را هم به خوبی می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید. چرا که عکس مذکور، با استفاده از چند نرم افزار HDR و ترکیب دو اکسپوژر به ثبت رسیده است.

همانطور که مشاهده می کنید، این بار هم آسمان و هم بوته ها، ظاهر خیلی بهتری پیدا کرده اند. البته رنگ آمیزی عکس کمی عجیب به نظر می رسد که مشکلی طبیعی و همگانی است. چرا که این موضوع در اصل چالش عکاسی با دامنه دینامیک بالاست و حرفه ای شدن در آن، مهارت و زمان زیادی می طلبد.

در کلام پایانی باید گفت، دامنه دینامیکی چیزی نیست که به صورت تئوری قابل تعریف باشد. باید بارها و بارها با دوربین های مختلف به سراغش بروید و عکس برداری کنید. علاوه بر این اهمیت ویرایش تصاویر را نیز نباید فراموش کرد؛ چرا که در اصل زیبایی تصاویر و نمایش ریز ترین جزئیاتشان به ویرایش آن ها مربوط می شود.