نگاهی به تاریخچه شخصیت بتمن در بازی های ویدیویی

نزدیک به هشتاد سال از خلق یکی از مهم ترین شخصیت های تاریخ کامیک بوک یعنی «بتمن» می گذرد. طی این سال ها این ابر مرد خفاشی، راه خود را به سمت رسانه های دیگری مانند سینما و بازی های کامپیوتری نیز باز کرده است.

نام بتمن به عنوان یکی از برترین ابر قهرمانان تخیلی در فهرست بسیاری از سایت ها و نشریات معتبر جای گرفته و محبوبیت این شخصیت پر رمز و راز، باعث تزریق مقدار هنگفتی پول به صنعت سرگرمی شده است.

با وجود آن که نمی توان از درخشش بتمن در دنیای سینما، آن هم با سه گانه تاریخی «شوالیه تاریکی» کریستوفر نولان چشم پوشی کرد، اما بازی های ویدیویی همواره جایگاه اصلی بتمن در دنیای سرگرمی های دیجیتال به حساب می آیند.

بیش از سی سال از عرضه نخستین بازی بتمن گذشته و این شخصیت در طول این سال ها، سفر عظیمی را میان سبک ها و سازندگان مختلف تجربه کرده است. سرنوشت بتمن در دنیای بازی های ویدیویی، دست کمی از بالا و پایین های زندگی شخصی این ابرقهرمان ندارد.

جدا از بررسی تاریخچه حضور بتمن در هنر هشتم، به این سوال خواهیم پرداخت که آیا بتمن، بهترین عملکرد را میان ابرقهرمان های کامیک بوکی در بازی های ویدیویی به جای گذاشته است یا نه؟

درحاشیه

انگار بتمن تنها برای پیروزی ساخته شده است! اولین حضور بتمن در بازی های ویدیویی، به سال 1986 و انتشار یک بازی موفق با نام همین ابرقهرمان برای کامپیوتر های خانگی، آن هم تنها در اروپا شروع شد.

بازی بتمن، یک عنوان ماجراجویی با دوربین ایزومتریک بود که داستان تلاش بتمن برای نجات رابین را روایت می کرد. استقبال خوب منتقدان و طرفداران باعث شد تا مقدمات خودنمایی این ابرقهرمان در دنیای بازی های ویدیویی، فراهم شود.

نسخه بعدی سری بتمن با پسوند The Caped Crusader، برای بازارهای آمریکا که زادگاه این ابرقهرمان بودند نیز عرضه شد. بازی از اولین دست عناوینی بود که به شما امکان دنبال کردن داستان، به انتخاب خودتان را می داد.

در The Caped Crusader می توانستید تا بر حسب سلیقه خودتان، داستان دستگیر کردن جوکر یا پنگون که هر دو از دشمنان مهم بتمن هستند را دنبال کنید؛ واکنش ها نسبت به این بازی آن قدر خوب بود که در فاصله کمتر از یک سال، بتمن به استقبال کنسول های زمان خودش برود.

بیش از سی سال از عرضه نخستین بازی بتمن گذشته و این شخصیت در طول این سال ها، سفر عظیمی را میان سبک ها و سازندگان مختلف تجربه کرده است.

مطابق رسم آن زمان، تجربه هر کدام از نسخه های بازی بتمن که در سال 1989 میلادی عرضه می شدند، با توجه پلتفرم شما، کاملاً متفاوت بود.

سیستم پرش جالب بازی که در نسخه NES آن وجود داشت، در کنار همزمانی عرضه آن با فیلم دوست داشتنی بتمن تیم برتون، باعث شد تا بتمن به یکی از پر فروش ترین بازی ها در سال عرضه خودش تبدیل شود؛ جدا از این ها، این عنوان موفق به کسب جایزه بهترین بازی سال از سوی تعدادی از مجلات شد تا حضور طولانی مدت این شخصیت در بازی های ویدیویی تضمین شود.

در بین حد فاصل سال های 1991 تا 1995 میلادی، پنج نسخه از بازی های بتمن روانه بازار شدند. بتمن آن سال ها هم به عنوان یک ابرقهرمان در دنیای دو بعدی بازی ها، تحت تاثیر موفقیت های سری بازی های مگامن قرار گرفت. بازی Batman: Return of the Joker در واقع یک کلون مگامن با تم دنیای دی سی و ابر قهرمان محبوب خود یعنی بتمن بود.

بازی های Batman Returns و The Adventures of Batman and Robin در فاصله کمی از یکدیگر منتشر شده اند. هر کدام از دو بازی با توجه به پلتفرم خود، تغییرات زیادی نسبت به سایر نسخه ها در پلتفرم های دیگر داشت. جالب است بدانید که نسخه DOS بازی Batman Returns، تجربه ای شبیه به یک بازی ماجراجویی اشاره و کلیک بود.

عنوان Justice League Task Force ، اولین حضور بتمن به عنوان یک شخصیت جانبی در بازی های ویدیویی بود. بتمن این بار تحت یک بازی مبارزه ای در کنار سایر ابرقهرمانان لیگ عدالت حضور داشت تا از دنیا در مقابل حمله شخصیت «دارک ساید» (Darkseid) دفاع کند.

استودیو Sunsoft که تجربه زیادی در ساخت بازی های بتمن داشت، توسعه این قسمت را نیز بر عهده گرفت. جالب است بدانید که بلیزارد نیز Sunsoft را در ساخت این بازی یاری می کرد

Sunsoft هم دیگر بازی بتمنی را نساخت تا سرنوشت این ابرقهرمان به گونه دیگری رقم بخورد.

به دلیل شباهت زیاد بازی به قسمت دوم استریت فایتر و همچنین ضعف در سیستم مبارزات، بازی توقعات فروش ناشرین خود را برآورده نکرد و Sunsoft هم دیگر بازی بتمنی را نساخت تا سرنوشت این ابرقهرمان به گونه دیگری رقم بخورد.

جدا از شروع موفق بتمن در سال 1989، مرد خفاشی عملکرد متوسطی در اولین دوره حضور خود در دنیای بازی های ویدیویی داشت. با وجود استقبال مردم از فیلم های بتمن در آن سال ها، ضعف سخت افزار های موجود و جدی نگرفتن این شخصیت در دنیای بازی های ویدیویی باعث شد تا بتمن در اکثر اوقات یک شبیه سازی از بازی های موفق هم سبک، برای کسب درآمد بیشتر از طرفدران سینه چاک خودش باشد.

ظاهراً بهترین مکان برای خود نمایی بتمن در آن سال ها، انیمیشن های تلویزیونی این شخصیت بودند. فیلم سینمایی Batman & Robin به یک فاجعه تمام عیار تبدیل شد تا برادران وارنر نزدیک به یک دهه سراغ ساخت فیلم سینمایی از این شخصیت نروند.

سری انیمشن بتمن با نام Batman: The Animated Series، حتی موفق به کسب یک جایزه امی مهم هم شد تا بتمن بازی های ویدیویی در آن سال ها، زیر سایه انیمشن های این ابر قهرمان قرار بگیرد. به طوری که این شخصیت، غیبت پنج ساله ای را در ویدیو گیم تجربه کرد.

بی خطر تر از همیشه

با شروع قرن جدید و ورود به نسل ششم کنسول های بازی، زمینه حضور بتمن به عنوان یک کاراکتر سه بعدی فراهم شد. در ابتدا بسیاری بر این باور بودند که محوبیت کاراکترهایی مثل بتمن و اسپایدرمن در کنار سخت افزار قوی تر کنسول های آن زمان، باعث حضور و موفقیت زیاد این شخصیت ها در دنیای بازی های ویدیویی خواهد شد.

همانطور که قبل از این اشاره شد، بازی های بتمن در آن سال ها، زیر سایه انیمشن های این شخصیت محبوب قرار گرفته بودند. بتمن با بازی Batman Beyond: Return of the Joker که بر اساس انیمیشن بلندی به همین اسم ساخته شده بود، بار دیگر به دنیای بازی برگشت.

بازی تقریباً برای تمام کنسول های محبوب آن زمان مثل پلی استیشن 1 و نینتندو 64 عرضه شد. البته بر خلاق موفقیت بازی اسپایدرمن در همان سال، بتمن با بدترین واکنش های ممکن از سمت منتقدین و طرفداران مواجه شد.

بازی به معنای کلمه یک فاجعه تمام عیار بود. مبارزات تکراری در کنار مشکلات فنی زیاد، باعث شد تا این عنوان، تنها بازی ساخته شده از سری Batman Beyond محسوب شود. بازی به قدری مشکل داشت که انگار در هنگام ساخت آن، همیشه اسلحه ای روی سر سازندگان بازی در یوبی سافت بوده است!

بد بیاری های بتمن به همین جا ختم نمی شد. قسمت بعدی با نام Batman: Dark Tomorrow، بر خلاف نسخه های پیشین بتمن که همگی با الهام از فیلم یا انیمیشن خاصی ساخته شده بودند، داستان اختصاصی خود را داشت.

البته حتی این موضوع هم کمکی به نجات این ابر قهرمان بدشانس در بازی های ویدیویی نکرد. این بازی که برای کنسول های ایکس باکس اورجینال و گیم کیوب عرضه شده بود، رکورد های جدیدی را در کسب نمره های پایین برای یک بازی ابر قهرمانی به نام خود ثبت کرد. سایت معروف گیم اینفورمر، نمره 0.75 از 10 را به بازی اختصاص داد و بتمن جدید را «غیر قابل بازی و پر از باگ» توصیف کرد.

البته نسخه دیگری از بتمن با نام Batman : Rise of Sin Tzu در همان سال عرضه شد که وضعیت بهتری نسبت به Dark Tomorrow داشت. تم کامیک بوکی بازی در کنار مبارزات دو نفره آن باعث شد تا بازی با واکنش های بهتری نسبت به Dark Tomorrow روبرو شود.

در سال 2005 میلادی شخصیت سینمایی بتمن با نقش آفرینی کریستین بیل و حضور کارگردان مطرحی به نام کریستوفر نولان، جان دوباره گرفت. بتمنی نولان، به عقیده بسیاری، قابل لمس ترین تجربه حضور این شخصیت در فیلم های سینمایی بود.

کمپانی برادران وارنر که هنوز و بعد از گذشت دو دهه اعتقادی به استقلال بازی های ویدیویی ابرقهرمانی از سینما نداشتند، بازی بعدی را با همان نام فیلم یعنی Batman Begins روانه بازار ها کردند. این بازی در واقع یک کپی تمام عیار از تمام صحنه های فیلم سینمایی هم نام خودش بود.

در کنار الهام گرفتن از نام هایی مثل اسپلینتر سل و متال گیر سالید، بازی با وجود چند صحنه انگشت شمار خوب، در نهایت در حد یک عنوان متوسط باقی ماند. خیال برادران وارنر در سود دهی بالای بازی هایی که بر اساس فیلم های سینمایی ساخته می شوند، نیز شکست تا شرایط برای حضور بتمن در هنر هشتم به عنوان یک فرانچایز مستقل، فراهم شود.

بازگشت از تاریکی

در دورانی که کامیک و فیلم های سینمایی بتمن، جدی و تاریک تر از همیشه بودند، بازی Lego Batman برای جذب هواداران جوان تر این فرانچایز در نظر گرفته شده بود. با تجربه ای که سازندگان این بازی از ساخت سری بازی های «لگو» داشتند، Lego Batman نیز به موفقیت های زیادی رسید.

در این بازی شما امکان کنترلر شخصیت بتمن و سایر قهرمان های DC را در اختیار داشتید. داستان جذاب و طنز بازی در کنار المان هایی از گیم پلی که تنها در دنیای لگو امکان پذیر بودند، باعث شد تا دو نسخه دیگر از سری Lego Batman تقریباً برای هر پلتفرمی عرضه شود.

بعد از حضور بتمن و سایر قهرمان های دنیای DC در بازی Mortal Kombat vs. DC Universe، می رفت تا دوران طلایی بتمن در صنعت بازی های ویدیویی با عرضه بازی Batman: Arkham Asylum آغاز شود.

در سال 2007 برادران وارنر تصمیم گرفتند تا برند بتمن در بازی های ویدیویی را وارد مرحله جدیدی کنند. پیش از این سری بتمن حتی در بهترین روز های خود هم در نهایت تجربه نسبتاً خوب و نزدیک به متوسطی را ارائه می داد، اما ظاهراً دارندگان امتیاز این برند سرگرمی معتبر، خواستار رسیدن بتمن به بالاترین سطح ممکن بودند.

استودیو Rocksteady که پیش از این، نام شناخته شده ای در صنعت بازی سازی نبود، وظیفه ساخت قسمت جدید بتمن را بر عهده گرفت. همه چیز از همان ابتدای کار فوق العاده به نظر می رسید. سازندگان بازی قول یک تجربه فوق العاده از قسمت جدید بتمن را به هواداران داده بودند.

نتیجه تلاش سازندگان منجر به تولید یک بازی در سبک اکشن ماجرایی بتمن با پسوند Arkham Asylum شد. بازی برای پلی استیشن 3، ایکس باکس 360 و پی سی عرضه شد. داستان بتمن جدید با فرار دشمن قدیمی او یعنی جوکر از تیمارستان آرکام، آغاز شده و شما به عنوان بتمن، وظیفه پیدا کردن او را بر عهده خواهید داشت.

جدا از پیدا کردن جوکر، بتمن با تعداد زیادی از شخصیت های منفی کامیک بوک های شهر گاتهام در این تیمارستان روبرو شده و ماجراهای مختلفی را پشت سر خواهد گذاشت. همچنین در طول بازی شما توانایی ارتقای قابلیت ها و گجت های بتمن را داشته تا راحت تر، توانایی خنثی کردن نقشه های شوم جوکر را داشته باشید.

گرافیک بازی، ترکیب قدرتمندی از واقع گرایی و استایل کامیک بوکی بود. همه این ها Batman: Arkham Asylum را تبدیل به عنوانی کرد که بسیاری از طرفدران شوالیه تاریکی، منتظرش بودند.

بازی در زمان عرضه رکورد های جالبی را بر جای گذاشت و به موفق ترین بازی با محوریت یک شخصیت کامیک بوکی نزد منتقدان تبدیل شد؛ رکوردی که البته به دست نسخه دوم از همین سه گانه بتمن دوباره شکسته شد.

بعد از واکنش های فوق العاده نسبت به Batman: Arkham Asylum، ساخت ادامه برای این بازی به هیچ عنوان دور از انتظار نبود. Batman: Arkham City در سال 2011 میلادی و باز هم به سازندگی استودیو Rocksteady، برای پلتفرم های رایج آن زمان عرضه شد.

بازی به یک تجربه دنیای باز زیبایی تبدیل شده بود که دنیای وسیع تری از گاتهام را برای اکتشاف در اختیار ما قرار می داد. تقریباً همه نکات خوب Batman: Arkham Asylum به میزان قابل توجه ای در Arkham City بهبود یافته بودند.

از باس فایت های هوشمندانه گرفته تا معماهای جذاب ریدلر و شخصیت های قابل بازی مانند کت وومن و رابین، همگی بتمن جدید را به یکی بهترین بازی های عرضه شده در نسل هفتم کنسول های بازی تبدیل کردند.

با عرضه دو بازی فوق العاده، بتمن به یکی از محبوب ترین اسامی میان طرفداران بازی های ویدیویی تبدیل شده بود. سری Arkham  جدا از این که عنوانی مستقل از فیلم های سینمایی بتمن بود، حتی به عقیده بسیاری، در زمینه داستان گویی هم از نمونه سینمایی خود بهتر عمل کرده و تجربه عمیق تری از قصه گویی را ارائه می داد.

بر خلاف طرفداران که انتظار نسخه سوم از سری Arkham را می کشیدند، کمپانی برادران وارنر تنها از یک پیش درآمد برای این سری رونمایی کرد. داستان بازی Batman: Arkham Origins پیش درآمدی بر دو قسمت ابتدایی سری Arkham  بود.

در آن زمان به نظر می رسید که وارنر قسمت جدید بتمن را به اندازه کافی جدی نگرفته است. از عدم حضور صداپیشگان و نویسنده اصلی سری گرفته تا ساخته شدن بازی به دست استودیو دیگر یعنی شعبه مونترال وارنر، همگی بسیاری از طرفداران سری را از همان ابتدا ناامید کرده بود.

سر انجام بازی در سال 2013 میلادی به بازار آمد و تا حدودی در برآورده کردن توقع هواداران ناکام ماند. اضافه شدن بخش چند نفره و سیستم جابجایی سریع در بازی، به نظر بسیاری از منتقدان بیهوده بوده و بخش گیم پلی آن نیز، چیزی نبود که سری Arkham و بازی های اکشن ماجرایی را به سمت جلو هدایت کند.

همزمان با عرضه Batman: Arkham Origins برای پی سی و کنسول های خانگی آن زمان، نسخه کاملاً متفاوتی از بتمن با نام Batman: Arkham Origins Blackgate برای کنسول های دستی عرضه شد.

ایده گیم پلی و  دوربین 2.5 بعدی در ابتدا بسیار هیجان انگیز به نظر می رسید، اما بازی در نهایت با واکنش متوسطی از سوی منتقدان روبرو شد. وارنر در ادامه برای جبران فروش کم این عنوان، Blackgate را برای پی سی و کنسول های خانگی نیز پورت کرد.

با درخشش بازآفرینی مجموعه مورتال کمبت در سال 2011، شایعاتی مبنی بر ساخت یک بازی با محوریت ابرقهرمان های دنیای DC به دست استودیو NetherRealm به گوش می رسید.

Injustice: Gods Among Us یک بازی مبارزه ای با گیم پلی ای نزدیک به سری مورتال کمبت بود. ایده داستانی جالب در کنار حضور قدرتمند شخصیت هایی مثل بتمن و سوپرمن، باعث شدند تا ادامه ای از این بازی در سال 2017 برای کنسول های نسل هشتم عرضه شود.

با ورود به نسل هشتم بازی های ویدیویی، از آخرین قسمت از مجموعه Arkham با نام Batman: Arkham Knight رونمایی شد. قدرت بالای کنسول های جدید در کنار بازگشت دوباره صداپیشه بتمن و Rocksteady ، این بازی را به یکی از مورد انتظار ترین عناوین رویداد E3 سال 2015 تبدیل کردند.

در  Arkham Knight برای اولین بار امکان بازی با هارلی کویین و بت گرل فراهم شد. حتا اتوموبیل معروف بتمن با نام بت موبیل هم در بازی حضور داشت. یکی از نکات جالب مربوط به بازی در آن روز ها، مربوط به جزییات به کار گرفته شده در طراحی ماشین بتمن بود. به عقیده سازندگان، ماشین بتمن در این بازی، جزییاتی در اندازه یک بازی کامل برای ایکس باکس 360 داشت.

سیستم مبارزه در بازی بهبود یافته و امکان همراهی رابین در انجام مراحل فراهم شده بود. Arkham Knight به معنای واقعی کلمه، داستان تراژدیکی را از پایان این ابرقهرمان روایت می کرد تا سری Arkham به بهترین شکل ممکن به پایان برسد.

واقعیت مجازی، کامیک بوک و بقیه ماجرا

بازگشت بتمن این بار به صورت یک مجموعه ماجرایی و به دست استودیو نام آشنا Telltale صورت گرفت. گرافیک بتمن جدید به یک کامیک بوک زنده شبیه بوده و مانند سایر بازی های پیشین Telltale، انتخاب ها روی سرنوشت بتمن و داستان ماجرا، تاثیر مستقیمی خواهند گذاشت.

عملکرد Batman: The Telltale Series به قدری خوب بود که بسیاری، آینده کتاب های مصور را در تبدیل شدن آن ها، به آثار این چنینی ببینند. چندی پیش قسمت اول از فصل دوم این سری برای تمام پلتفرم های رایج عرضه شد.

بعد از گذشت سال های کم فروغ، بتمن سرانجام به نمادی برای آینده بازی های ویدیویی ابرقهرمانی تبدیل شده است. به نظر می رسد که سازندگان در نهایت به پتانسیل فوق العاده بالای بازی های ویدیویی، برای ارئه یک داستان و تحربه غنی پی برده و این دست بازی ها و صنعت بازی سازی، بیشتر از هر زمان دیگری توسط ناشرین و مردم، جدی گرفته می شود.

با پیشرفت تکنولوژی و ظهور فناوری هایی مانند واقعیت مجازی، باید شاهد تغیرات عظیمی به خصوص در بازی هایی کامیک بوکی که جلوه و روایت بصری در آن ها اهمیت زیادی دارند، باشیم. به طوری که به نظر من، حتی تبدیل شدن بازی های ویدیویی به خانه ابرقهرمان های کامیک بوکی به جای کتاب های مصور در آینده ای نزدیک، اتفاق عجیبی نخواهد بود.