دولت از طرح‌های خود برای حفاظت کودکان آنلاین رونمایی کرد

با فرا رسیدن روز دانش‌آموز به تحقق وعده‌های وزیر ارتباطات پیرامون انتشار پیش‌نویس سند حمایتی این وزارتخانه برای توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوانان آنلاین رسیدیم و این اسناد به صورت رسمی منتشر شد.

سند مذکور بنا به گفته سامانه رسمی وزارت ارتباطات حاصل تلاش‌های فشرده و متخصصان  کارشناسان این حوزه است و بر چهار رکن تاکید بیشتری دارد: آموزش، فرهنگ‌سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک، فراهم سازی زیرساخت‌های ارتباطی محتوایی و اعتمادی، توسعه بازار و مقاوم سازی کسب وکارها در مدیریت و راهبری برنامه.

پیش‌نویس‌های اولیه این سندها هم به همین ترتیب در چهار بخش مجزا تهیه و تدوین شده که هر کدام در قالب یک فایل PDF در سامانه رسمی این اسناد قرار گرفته‌اند که به ترتیب عبارتند از:

• سند مطالعات تطبیقی فضای مجازی کودک و نوجوان
• سند مطالعات میدانی فضای مجازی کودک و نوجوان
• ابزارهای کنترل والدین
• سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات مجازی کودک و نوجوان در وازر ارتباطات و فناوری اطلاعات

در این اسناد به مشکل کودکان آنلاین در کشورهای مختلف پرداخته شده است

در سند اول موضوع کودک و فضای مجازی در سایر کشورها بررسی شده و سند به این شکل پیش رفته که با ذکر نام کشورهای مختلف، مشکلات و راهکارهای دولت آن کشورها را بیان می‌کند. در پایان این سند نیز یک جدول کلی برای مشکلات کودکان آنلاین در کشورهای مختلف طراحی شده که به نظر می‌رسد برای ایده گرفتن و پیاده‌سازی برخی نکات مثبت آن در ایران، سند قابل توجهی باشد.

در موضوع دوم کارشناسان به دنبال یک پژوهش میدانی رفته‌اند و با نگاهی به جامعه خود ایران، مشکلات مختلف را ارزیابی کرده‌اند. در این تحقیق نگاه ویژه‌ای به مسائل بومی کشورمان شده و البته نواقص آن بیشتر از سایر اسناد منتشر شده است.

در مبحث سوم منتشر شده بحث به ابزارها و نرم‌افزارهای کنترل والدین کشیده شده و در آغاز مقاله به طور سلسله‌وار، نرم‌افزارها و برنامه‌های مختص موبایل و کامپیوتر ایرانی که برای نظارت والدین بر کودک ساخته و منتشر شده معرفی شدند. البته به نظر می‌رسد در این معرفی‌ها کمی اجحاف صورت گرفته و همه برنامه‌های حاضر در بازار معرفی نشدند.

انواع برنامه نظارت کودکان با توضیحات کامل معرفی شده است

همچنین در ادامه برنامه‌های بین‌المللی معرفی شدند که باید دید صحت و ایمن بودن کامل آنها آیا برآورد شده است یا خیر؟ البته با توجه به پاسخ وزیر ارتباطات به خبرنگار دیجیاتو مبنی بر اینکه این طرح در نهایت به صورت جامع و در ابعاد بین‌المللی عرضه خواهد شد، معرفی ابزارهای خارجی در آن هم پیش بینی می‌شد.

در آخرین مطلب پیش‌نویس منتشر شده از سوی وزارت ارتباطات به اصل سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات مجازی می‌رسیم که در آن راهکارها و نکات اجرایی آنان ذکر شده است. در تمامی اسناد فوق جمله «مستند پیش رو حاصل اقداماتی است که در مدت زمان محدود آماده شده و ممکن است نواقص و اشکالاتی داشته باشد که با دریافت نظرات مخاطبان و نقد کارشناسان و متخصصان این حوزه تصحیح و تکمیل می‌گردد» به چشم می‌خورد که حکایت از ناقص بودن کلیت طرح دارد.

با توجه به بیانیه وزارت ارتباطات در رابطه با انتشار این سند باید در نظر داشت که سند پیش‌رو، هم‌راستا با پیش‌نویس سند سیاست‌گذاری مرکز ملی فضای مجازی در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان تهیه شده که به تکالیف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در این حوزه تاکید داشته است. پس به نظر می‌رسد پیشرفت متوازن در این حوزه مستلزم توجه سایر نهادها و دستگاه‌های ذی‌ربط به تکالیف و انجام برنامه‌های سازمان‌هایشان وابستگی دارد.

پیش از این دیجیاتو با نوشتن پرونده‌هایی گوناگون درباره مسئله بحرانی کودک و فضای مجازی  به این مهم پرداخته است و با صاحب‌نظران و کارشناسان مختلفی از جمله وزیر سابق ارتباطات کشورمان در این باره به گفتگو نشسته است. اکثر کارشناسان معتقد هستند که والدین نقش اساسی در رابطه با کودک و فضای آنلاین دارند که این نکته به اهمیت سند سوم رنگ تازه‌ای می‌بخشد.

وزارت ارتباطات فراخوانی برای متخصصین داده تا به اصلاح این سند کمک کنند

به نظر می‌رسد انتشار این سند در حال حاضر بیشتر یک تجاوب به فضای ملتهب جامعه‌ای است که در مواجهه با اوضاع نامناسب کودکان آنلاین در ایران به سر می‌برد. حوادث و شایعات ناگوار پیرامون نونهالان کشورمان نیز به انتشار زودتر هرچه این سند دامن‌زده‌اند ولی همانطور که در خود وبگاه رسمی این اسناد هم ذکر شده، این پیش‌نویس‌ها نیازمند نظرات کارشناسی افراد متخصص و فعال در این حوزه است.

وزارت ارتباطات از همه صاحب‌نظران خواسته که نظرات و پیشنهادات خود را به آدرس الکترونیکی Cop@itrc.ac.ir ارسال نمایند. این روند با انتشار موارد پایلوت دیگری از سوی خود وزیر ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی مثل منتشر ساختن جدول نرخ‌گزاری اینترنت ثابت و... همخوانی دارد و جزو سیاست‌های جالب‌توجه وزیر ارتباطات کنونی کشورمان است. طرح‌های دیگری چون سفیر فرهنگی شدن کودکان پرفالوئر در اینستاگرام در کنار راهکارهای این سند می‌تواند بحران کودکان آنلاین را به یک فرصت سازنده تبدیل کند.