فیلترینگ غیر همسان چیست؟ [به روز رسانی: تکذیب شد]

وزیر ارتباطات در روزهای گذشته توضیحاتی پیرامون بحث فیلترینگ شبکه‌های مجازی ارائه کرد و خبر داد که طرح پالایش (فیلترینگ) هوشمند فضای مجازی در حال پیگیری است؛ طرحی که به گفته وی، احتمالاً تا سه ماه آینده آماده پیاده‌سازی شود.

«محمدجواد آذری جهرمی» در توضیح راهکار دولت جهت طبقه بندی دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت گفت که دستورالعملی جهت «غیرهمسان سازی نظام فیلترینگ» آماده شده و قرار است به دادستانی ارائه شود. به گفته وزیر ارتباطات، پیرو مذاکرات مکتوب با دادستانی این موضوع مورد موافقت قرار گرفته شده است. جهرمی در این‌باره خاطر نشان کرد:

«با پیشرفت برنامه‌ها اکنون اغلب برنامه‌ها از پروتکل HTTPS استفاده می‌کنند که عملا امکان فیلترینگ هوشمند روی آنها وجود ندارد. متاسفانه به دلیل آنکه بخشی از ترافیک این شبکه اجتماعی روی الگوریتم رمز رفت، اعمال سیاست فیلترینگ هوشمند ممکن نشد. به همین دلیل تاثیرگذاری این پروژه روی  شبکه‌های اجتماعی کم شده است.»

اما فیلترینگ غیرهمسان دقیقا چیست؟ «مهدی واعظی» کارشناس امنیت اطلاعات در توضیح فیلترینگ غیرهمسان به دیجیاتو می‌گوید:

«فیلترینگ غیرهمسان بدین معنی است که هر فرد ملزم خواهد بود برای دسترسی به اینترنت با نام کاربری خود به اینترنت ورود کند. بر اساس این ورود، هر فرد ابتدا احراز هویت شده و سپس براساس هویت خود خواهد توانست به محتوای وب‌سایت‌های مجاز دسترسی پیدا کند.»

اما چرا طرح قبلی به نام فیلترینگ هوشمند با موفقیت اجرایی نشد؟ «محمود رضا افرا» کارشناس نرم‌افزار در گفتگو با دیجیاتو، علت این مسئله را در رمزگذاری سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها می‌داند:

«HTTPS امن‌ترین پروتکل انتقال داده میان سرور و کلاینت است چراکه اطلاعات به صورت رمزگذاری شده بین دو طرف انتقال یافته و هیچ شخصی قادر نخواهد بود محتویات آن را مشاهده کند. از این رو اعمال فیلتر هوشمند روی این پروتکل ممکن نیست.»

جهرمی در مورد طرح جایگزین فیلترینگ گفت که فرآیند پالایش هوشمند در حال پیگیری است، فاز دوم آن اتمام یافته و در فاز سوم نیز تجهیزات آن تامین شده است. وی امیدوار است تا سه ماه دیگر این پروژه برای فضای عادی وب آماده پیاده‌سازی شود.

دولت یازدهم در طرح فیلترینگ هوشمند پیش‌بینی کرده بود که در برخورد با یک صفحه، به جای فیلتر کردن تمام آدرس، بخشی از آن مسدود شده و دسترسی به سایر صفحات آزاد باشد. اما اکنون به گفته کارشناسان قرار است مدل دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت تغییر کرده و این مهم بر مبنای موقعیت، سن و سایر شرایط کاربران تعریف گردد.

به روز رسانی ۱۹ آذر: محمدجواد آذری جهرمی ساعاتی پیش در توییتر خود خبر داد که وزارت ارتباطات طرحی مبنی بر «فیلترینگ غیر همسان» در دستور کار خود ندارد.

لازم به توضیح است، دو کارشناسی که با دیجیاتو در رابطه با طرح فیلترینگ غیر همسان گفتگو کرده‌اند نظرات کارشناسی و برداشت شخصی خود از این طرح را عنوان نموده‌اند و هنوز جزئیات چنین طرحی از سوی مراجع رسمی منتشر نشده است.