صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد پلی استیشن 4

ادامه دادن مسیر سال 2016 از همان ابتدا کاری سخت برای سونی به نظر می رسید، اما برای این کمپانی حیاتی بود که گشتاور پیشین خود را حفظ کند و همان مسیر را ادامه دهد؛ خصوصاً با در نظرگیری این موضوع که دو رقیب اش، هر دو سخت افزاری جدید به بازار عرضه کردند. با عرضه پلی استیشن 4 پرو و هدست پلی استیشن وی آر بعد از آن، تمرکز سونی به صورت واحد بر بازی های جدید معطوف شد.

اما آیا این تمرکز کافی بود و آیا پلی استیشن 4 در مسیر صحیحی حرکت می کند؟ بیایید نگاهی به عملکرد کنسول سونی در سال 2017 بیندازیم.

• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد ایکس باکس وان
• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد پلی استیشن 4
• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد نینتندو سوییچ
• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد پی سی گیمینگ
• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد هدست های واقعیت مجازی
• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد سرویس پلی استیشن پلاس
• صنعت بازی در سال 2017؛ نگاهی به عملکرد سرویس ایکس باکس لایو گلد

فوران انحصاری برای پلی استیشن 4

سال گذشته سونی عنوانی را عرضه کرد که به جرئت، بهترین بازی انحصاری نسل هشتم کنسول ها بود. Uncharted 4: A Thief’s End سری آنچارتد را به دوران پلی استیشن 4 آورد. نیتن دریک و سایر کاراکترهای این سری به نوعی بلوغ رسیدند؛ شخصیت پردازی کامل تری داشتند و به سونی کمک کردند تا به یک قدمی دریافت «بهترین بازی سال 2016» برسد.

تنها یک سال بعد، ما نسخه ای دیگر از سری آنچارتد به نام The Lost Legacy داشتیم که ماجراجوی همیشگی را کنار گذاشت و در عوض، شخصیت های مکمل را به مرکز توجه آورد. و گرچه این بسته گسترش دهنده که در نهایت به یک بازی کامل و جداگانه تبدیل شد نتوانست گامی بلند برای به پیش راندن فرنچایز خود بردارد، اما نشان داد که آنچارتد بدون حضور رکنی مهم به نام نیتن دریک هم می تواند به حیات ادامه دهد.

هورایزن: زیرو داون نه تنها از توانایی های فنی و گرافیکی سازندگانش بهره مند شد، بلکه از منظر گیم پلی هم یکی از بهترین های امسال بود

انحصاری بزرگ دیگر سونی در سال 2017، بازگشت استودیوی گوریلا گیمز، سازنده سری کیلزون را رقم زد که همواره به خاطر ساخت بازی هایی که گرافیک شان به مراتب از گیم پلی شان بهتر است مورد نقد قرار می گرفت. با این حال Horizon: Zero Dawn نه تنها از توانایی های فنی و گرافیکی سازندگانش بهره مند شد، بلکه از منظر گیم پلی هم یکی از بهترین های امسال بود.

باید امیدوار بود که هورایزن: زیرو داون به نقطه عطفی در کارنامه گوریلا گیمز تبدیل شود و این استودیو به ساخت بازی هایی که فراتر از انتظارات ظاهر می شوند ادامه دهد. با عرضه یک بازی دیگر غیر از بازی های سری کیلزون زیر چتر گوریلا گیمز و همکاری با شرکتی مثل سونی که همواره توسعه دهندگان را به ساخت بازی های فرست پارتی منحصر به فرد ترغیب می کند، استودیوی هلندی حالا می تواند به همان سازنده بازی های شگفت انگیزی تبدیل شود که مدت ها پیش باید می شد و مخاطبان هم قطعاً پاسخ زحماتش را می دهند.

لاین آپ انحصاری های سال 2017، شامل برخی از بهترین بازی های چند وقت اخیر بود که به دست استودیوهای شخص ثالث ساخته شده اند. بازی هایی مانند نیر: آتومتا، پرسونا 5، یاکوزا زیرو، نی-اوه و هل بلید (اگر انحصاری کنسولی بود برخی شان را در نظر بگیریم) به خوبی نشان می دهند که سونی می خواهد گستره وسیع تری از مخاطبان را به سمت کنسول خود بیاورد.

عرضه بازی های بهتر در ماه های پایانی سال 2017 کافی بود تا نسونی شان دهد پلی استیشن 4، واقعاً «بهترین مکان برای بازی» است

علاوه بر این، مجموعه ای از بازی های مستقل که در میان کنسول ها، تنها روی پلی استیشن 4 عرضه شدند مثل Matterfall، Pyre و Nidhogg 2 هم کالکشن عناوین ارزشمند مستقل سونی را گسترش دادند. اما همه چیز در همین جا به پایان نمی رسد و سونی به شکلی ستیزجویانه به آوردن محتویات انحصاری بازی های بزرگ امسال روی پلتفرم خود ادامه داد؛ اگر چندین کنسول داشته باشید و ندانید که هر بازی را باید روی کدام پلتفرم بازی کنید، ورژن واقعیت مجازی رزیدنت اویل 7، انتشار زودتر بسته الحاقی Call of Duty و نقشه ها و تجهیزات انحصاری دستینی 2 سبب می شود که پلی استیشن 4، انتخاب واضح باشد.

تمام چیزی که سونی به آن نیاز داشت، عرضه بازی های بهتر در ماه های پایانی سال 2017 بود تا نشان دهد که پلی استیشن 4، واقعا «بهترین مکان برای بازی» است. اما جای تاسف دارد که فصل پاییز، بازه زمانی ناامیدکننده ای برای پلی استیشن 4 بود. تنها انحصاری جالب توجه سونی در مهم ترین فصل سال، Gran Turismo Sport است که میانگین نمره 75 را در متاکریتیک و نمره 65 را از دیجیاتو دریافت کرده.

نخستین گرن توریسمو برای پلی استیشن 4، با هیاهوی فراوان عرضه شد؛ فراموش نکنیم که این فرنچایز در روزگاری نه چندان دور، یکی از اصلی ترین عناوین سونی و برند پلی استیشن بود. اما مسائلی نظیر تعداد کم اتومبیل ها، تمرکز مضاعف بر مسابقات آنلاین و دریافت نمرات متوسط و ضعیف از منتقدان، احتمالاً این موضوع را به راحتی اثبات می کند که گرن توریسمو نتوانست از پس رقیب مایکروسافتی خود، یعنی سری فورتزا موتور اسپرت برآید.

پشتیبانی ضعیف از پلی استیشن وی آر

علاوه بر نقدهای متوسط GT Sport، سونی ضرر دیگری را هم با این بازی پشت سر گذاشت؛ آخرین ساخته استودیوی Polyphony قرار بود عنوانی بزرگ برای هدست واقعیت مجازی پلی استیشن باشد. متاسفانه پلتفرم واقعیت مجازی سونی هنوز منتظر آن چیزی باقی مانده که غربی ها نام «کیلر اپ – Killer App» را برایش برگزیده اند؛ یعنی عنوانی که فراتر از تمام انتظارات ظاهر می شود و می تواند دلیلی برای خرید یک پلتفرم باشد.

بین عرضه رزیدنت اویل 7 در ماه ژانویه تا گرن توریسمو اسپورت در ماه اکتبر، عناوین بزرگ اندکی برای پلی استیشن وی آر عرضه شد. دو بازی مورد انتظار The Inpatient و Bravo Team هم اخیراً به سال 2018 موکول شدند و تصویری که سونی می خواهد از سال 2018 برایمان ترسیم کند بسیار گنگ است.

Doom VFR و Skyrim VR قطعاً کمکی مهم به پلی استیشن وی آر کردند، اما آیا پورت بازی های قدیمی، آن دسته از گیمرهایی که 400 دلار بابت هدست پلی استیشن پول داده اند را راضی نگه می دارد؟ و سوال برجسته تر اینست که آیا این عناوین –در نبود بازی های بزرگ تر و مهم تر- مردم را به سرمایه گذاری روی هدست سونی ترغیب می کنند؟ سال 2017 سالی ناامید کننده برای پلی استیشن وی آر بود و اگر طی سال آتی پشتیبانی بهتری از آن صورت نگیرد، در خطر تکرار مسیری خواهد بود که کینکت پیمود.

نوستالژی ابزاری قدرتمند است، اما تا جایی مشخص

در فاصله میان عرضه بازی های مهم سال 2017 و خصوصاً در سه ماه زجرآور تابستان، سونی تصمیم گرفت نسخه ای بازسازی شده از بازی های قدیمی تر را به دست گیمرها برساند. ریمستر بازی هایی مانند Patapon، LocoRoco، Parappa The Rapper و Wipeout به پلی استیشن 4 آمدند و Crash Bandicoot N. Sane Trilogy هم بسیار موفق بود؛ علاوه بر این، نسخه ریمیک Shadow of the Colossus هم معرفی شد که سال آینده به بازار می آید.

سونی متوجه شده که بسیاری از گیمرها –چه آن دسته از گیمرهای وفادار و چه افرادی که بعداً به سراغ پلتفرم های حریف رفتند- عاشق آن کنسول طوسی رنگی هستند که طی دهه 90 خریداری کرده اند؛ این افراد حالا برای خود درآمد دارند و آماده اند تا سوار بر قطار نوستالژی شوند. همین علاقه مضاعف به بازی های دوران کودکی بود که سبب شد شخصیت کرش یک بار دیگر به حیات بازگردد و N. Sane Trilogy یکی از پر فروش ترین بازی های سال باشد. این برگ برنده ای است که سونی قطعاً سال بعد هم به سراغش خواهد رفت.

با این حال، سونی نمی تواند برای مدت زمانی طولانی به نوستالژی اتکا کند. نخستین کنسول ایکس باکس تنها چند سال بعد از نخستین پلی استیشن روانه بازار شد و بنابراین باید در آینده نزدیک شاهد تمرکز مایکروسافت هم روی نوستالژی گیمرها باشیم؛ در واقع روند سرمایه گذاری روی این بازی ها، از همین حالا شروع شده است.

سونی نمی تواند برای مدت زمانی طولانی به نوستالژی اتکا کند

برای گیمرهایی که عینکی سبز به چشم دارند، ایکس باکس با برنامه Backward Compatibility روند مشتری-پسندتری در قبال خاطرات کودکی گیمرها نسبت به سونی در پیش گرفته است. البته قابلیت PlayStation Now هم امکان تجربه بازی های پلی استیشن 3 را روی پلی استیشن 4 فراهم می کند اما برای اشتراک آن مجبور به پرداخت هزینه هستید و کاری هم به اینترنت پرسرعت مورد نیاز آن نداریم که نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری دیگر از کشورهای جهان قابل دسترسی نیست.

از طرف دیگر اما مایکروسافت صدها بازی قدیمی را به صورت رایگان و بدون نیاز به پرداخت هزینه ای اضافی در اختیار مشتریان قرار داده و با گسترش لیست بازی های قابل اجرا روی کنسول ایکس باکس وان، شانسی مهم برای جلب توجه مخاطبان دارد. وقتش رسیده که سونی هم دست به حرکتی مشابه بزند و البته به درستی پیاده سازی اش کند.

اگر اجتناب سونی از اجرای بازی های پلی استیشن 1، پلی استیشن 2 و پلی استیشن 3 روی پلی استیشن 4 نشانه ای احتمالی از غرور این کمپانی باشد، سر باز زدن از ارائه قابلیت کراس پلی با کنسول ایکس باکس نشانه ای قطعی است. مایکروسافت می خواهد کراس-پلی را به ویژگی حقیقی تبدیل کند اما سونی «مباحثات تجاری» را اصلی ترین دلیل مقاومت در برابر تحقق رویای دیرینه گیمرها می داند. این تصمیمی ناراحت کننده اما قابل درک است: در این نسل، سونی پیروز میدان بوده و دلیلی نمی بیند که به اصلی ترین رقیب خود، شانسی برای نجات بدهد.

سایر مسائل به صورت خلاصه

آپدیت 5.0 پلی استیشن 4 بالاخره امسال از راه رسید. اگر عرضه این آپدیت را به یاد نمی آورید، سرزنش تان نمی کنیم؛ زیرا برخلاف آنچه امیدش را داشتیم، تغییرات اساسی اندکی در سیستم عامل کنسول به وجود آمد. فارغ از قابلیت های مخصوص والدین، این آپدیت نتوانست یکی از بزرگ ترین خواسته های گیمرها، بعد از گذشت یک دهه از آغاز به کار پلی استیشن نتوورک را برآورده کند؛ اینکه هنوز نمی توانیم نام کاربری را تغییر دهیم.

---

2017 سالی بود که پلی استیشن ویتا رسماً پا به جهان مردگان گذاشت. این کنسول دستی نویدبخش، میزبان بازی های بسیار کمی بود و سونی هم در نهایت تصمیم گرفت که تمام تمرکز استودیوهای فرست پارتی و حمایت ناشران را صرف کنسول قدرتمندترش کند. روح پلی استیشن ویتا هرجا که هست، امیدواریم در آرامش باشد.

---

نمایشگاه E3 2017 برای سونی ناامیدکننده بود. بزرگ ترین گردهمایی گیمرها، حامل اخبار کمی برای گیمرهای مشتاق بود و ضمناً هیچ صحبتی هم درباره The Last of Us Part II به میان نیامد.

---

بعد از آمریکای شمالی، این بار نوبت اروپا و استرالیا بود تا شاهد افزایش قیمت اشتراک پلی استیشن پلاس در سال 2017 باشند؛ آن هم در حالی که هیچ تفاوت معناداری میان تعداد بازی های رایگان هر ماه یا کیفیت شان دیده نمی شود.

جمع بندی

سال گذشته، برند پلی استیشن با عرضه یک پلتفرم واقعیت مجازی مقرون به صرفه، یک کنسول ارتقایافته جدید و برخی از بهترین بازی های این نسل، شرایط مطلوبی را سپری می کرد. در سال 2017 هم سونی توانست تا حدی در همان مسیر باقی بماند، اما نه به صورت تمام و کمال.

عدم وجود قابلیت سازگاری پلی استیشن 4 با بازی های قدیمی، عدم موافقت با کراس پلی، افزایش قیمت پلی استیشن پلاس در برخی مناطق، پشتیبانی نصفه و نیمه از پلی استیشن وی آر و نمایش هایی متوسط در E3، نشان دهنده شرکتی است که احتمالاً بیش تر از آنچه که باید در مقام برتری فعلی خود احساس راحتی می کند؛ شاید مسئله هنوز جدی نشده باشد، اما قطعاً یادآور غرور سونی در دوره پسا پلی استیشن 2 است.

اما فارغ از این موضوعات، انحصاری های مانند هورایزن: زیرو داون، پرسونا 5 و آنچارتد: لاست لگسی بازی هایی نیستند که به صورت معمول شاهد عرضه شان باشیم و به راحتی، تمام تلاش های مایکروسافت طی 12 ماه اخیر را لگدکوب کردند. بنابراین اگر از برخی موانع در راه چشم پوشی کنیم، سونی در حال اثبات این موضوع است که اهمیت بازی ها، از هر چیز دیگری بیشتر است.