در پی بازار جهانی؛ افزایش سهم صادرات نرم‌افزار ایرانی در سال ۹۷

صادرات محصولات حوزه فناوری به ویژه محصولات نرم‌افزاری، یکی از موضوع‌هایی است که در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه دولت قرار گرفته و قرار است که امسال بیشتر از همیشه به آن پرداخته شود. حالا رئیس کمیته ملی روبوکاپ ایران، «مرتضی موسی‌خانی» نیز خبر داده که امروزه بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی کار صادرات نرم‌افزار را انجام می‌دهند و در سال 97 قصد افزایش این روند را دارند.

بر اساس آمار اعلام شده، نتیجه اجرای برنامه‌هایی چون ارتقای سطح صادرات خدمات فنی و مهندسی باعث شده که رقم این فعالیت از تقریباً هیچ به سالانه بیش از یک میلیارد دلار برسد، رقمی که به گفته «حسین احمدپناه»، تهیه‌کننده نرم‌افزارهای کامپیوتری و موبایلی و کارشناس فروش نرم‌افزارها، هنوز هم جای کار دارد ولی در نوع خود قابل قبول است. احمدپناه در گفتگو با دیجیاتو از تلاش برای رقابت با بازار جهانی می‌گوید:

«انقلاب نرم‌افزار از چندسال پیش در دنیا آغاز شده و امروزه این برنامه‌ها در کوچکترین ابعاد زندگی‌مان هم نقش دارند. نرم‌افزارها در قالب‌های مختلفی همچون اپلیکیشن وارد بازار شده‌اند و کشورها در رقابتی جهانی تلاش می کنند تا سهم بیشتری از این بازار  را به دست بیاورند.»

این کارشناس اوضاع تولید نرم‌افزار در کشور را به همت بخش خصوصی یعنی انجمن شرکت های انفورماتیک ایران رو به رشد می‌داند و معتقد است تشکیل کنسرسیوم این شورا از اواسط دهه هفتاد نیز در رشد این جریان بی‌تاثیر نبوده اما در کل دولت کمک چندانی به این مساله نکرده است. احمدپناه ارزش بازار جهانی نرم‌افزار را بیش از صد میلیارد دلار بیان می‌کند که بیش از نصف آن در اختیار آمریکاست ولی بزرگترین کشور تولیدکننده را هند معرفی می‌کند:

«هندوستان از این طریق توانست میلیاردها دلار وارد کشورش کند و کمتر کسی فکر می‌کرد که این کشور تبدیل به یک قطب در این زمینه شود، اما سیاست درست و به‌جای دولتمردان این کشور باعث شده تا شاهد این جریان باشیم. این در حالیست که سهم ایران از این بازار با وجود پتانسیل‌های کافی یک‌دهم درصد هم نیست؛ البته شاهد رشد مناسبی از این موضوع با حضور استارتاپ‌ها در کشور هستیم و پیش‌بینی می‌شود که نگاه مدرن به صادرات باعث افزایش رویه این محصولات شود.»

به گفته این تولیدکننده نرم‌افزار هم‌اکنون در کشور بیش از 3000 واحد ثبت شده در زمینه تولید نرم افزار فعالیت می کنند اما به اعتقاد کارشناسان تعداد واقعی شرکت های نرم افزاری در کشور باید چند برابر این عدد باشد که طبق برآوردها 70 تا 80 درصد آن ها هم از سوی بخش خصوصی مدیریت می شوند:

«واقعیت اینست که شرکت های ایرانی بیشتر به سمت ساخت و عرضه نرم افزارهای موبایل بومی شده رفته‌اند چرا که هم هزینه و هم نیروی انسانی کمتری را می‌طلبد و هم اینکه احتمال موفقیت و جهانی شدن بیشتر از موارد دیگر است. شنیده می‌شود برخی از برندهای موبایل هم اکنون در این بخش مشغول سرمایه گذاری در ایران هستند تا نرم‌افزارهای بومی را در کنار محصولات خود به مشتریانشان عرضه کنند.»

وی قانون ناقص کپی‌رایت در کشور را بزرگترین مشکل تولید نرم‌افزار در ایران بیان می‌کند و بیشتر از آنکه قانون و بندهای آن را مقصر بداند، نبود فرهنگ کپی‌رایت را در کشور مشکل‌ساز می‌بیند. به باور او  بسیاری از کاربران ایرانی به دلیل استفاده از نرم افزارهای کپی شده و عادت به این کار تمایلی برای پرداخت پول نداشته و  چندان شناختی هم نسبت به هزینه های تولید و ساخت نرم افزارها ندارند و از سوی دیگر گران بودن بسیاری از نرم افزارهای اصلی باعث شده تا بیشتر به سوی استفاده از نرم افزارهای کپی شده بروند.

صادرات نرم‌افزار به عنوان یک محصول مدرن می‌تواند به راهی برای افزایش تعامل با کشورهای جهان و افزایش درآمدهای ارزی تبدیل شود. البته دستیابی به این اهداف نیازمند همت جمعی دولت و بخش خصوصی، حل چالش‌ها، یافتن راهکارهای توسعه صادراتی و از همه مهم‌تر رایج شدن فرهنگ کپی‌رایت در بین مردم است.