سیاست های ترامپ چگونه با ایجاد محدودیت برای ایرانیان به سیلیکون ولی ضربه می زند؟

سیاست های دونالد ترامپ در راستای ممنوعیت سفر مهاجران برخی از کشورها از جمله ایران مشکلات بسیاری را برای برخی از ایرانیان ایجاد کرده. ولی این تصمیم چه صدماتی به کمپانی های فناوری محور و سیلیکون ولی می زند؟

دونالد ترامپ در ماه های اخیر و در سال 2017 موضع سخت تری نسبت به ایرانیان به خود گرفته. او تحریم های بیشتری را علیه کشورمان وضع کرده و بسیاری از ایرانیان را از سفر به ایالات متحده باز داشته. همچنین «مایک پومپئو» که پیشتر ریاست سازمان سیا را به عهده داشته و اکنون سِمت وزیر امور خارجه را بر عهده دارد، یکی از مخالفان اصلی ایران محسوب می شود.

با این حال تصمیماتی که در زمینه ایجاد محدودیت در این زمینه اتخاد شده، آسیب های جانبی را نیز با خود به همراه داشته است. یکی از این مشکلات، جلوگیری از ورود استعدادهای ایرانی به آمریکا است. این موضوع ممکن است در ابتدا چندان به چشم نیاید ولی نباید فراموش کرد که بسیاری از استعدادهای فعال در صنایع فناوری محور آمریکا را ایرانیان تشکیل می دهند.

بنا بر تحلیل ها به دنبال تصمیمات اخیر تعداد ویزاهای غیر مهاجرتی صادر شده برای دانش آموزان و نیز نیروی کاری متخخص از 29 هزار و 404 در سال 2016 به 19 هزار و 801 مورد در سال 2017 کاهش یافته. همچنین بسیاری از صنایع فعال در حوزه فناوری تلاش کردند با مطرح کردن شکایت های خود در دادگاه ها با این تصمیمات مقابله کنند. با این حال در نهایت در سپتامبر سال 2017 (شهریور تا مهر سال 96) دادگاه عالی ایالات متحده رأی به نسخه جدید از اعمال محدودیت ها در این مورد داد.

خبرگزاری CNBC شرایط ایران را این گونه توصیف می کند: ایران، کشوری با جمعیتی 80 میلیون نفری با چندین دانشگاه ها بزرگ از جمله شریف در تهران است که برخی به آن نام MIT ایران (موسسه فناوری ماساچوست، دانشگاهی که از مهم‌ترین مراکز علمی تحقیقاتی در آمریکا و جهان به‌ شمار می‌رود) را می دهند. همچنین به دانشگاه تهران اشاره شده است.

CNBC ادامه می دهد: بسیاری از دانشجویان رشته های مرتبط با ریاضی و علوم این دانشگاه ها در نهایت به آمریکا راه پیدا می کنند و سر از سیلیکون ولی یا سایر مناطق فناوری محور این کشور در می آورند. به عنوان نمونه می توان به آژانس فضایی ناسا و شرکت هایی از جمله eBay، گوگل، توییتر و اوبر اشاره کرد؛ شرکت هایی که بسیاری از سِمت های کلیدی آنها را ایرانیان بر عهده دارند. ایرانیان مورد بحث همچنین به دلیل فقدان ارتباطات سیاسی بین ایران و آمریکا آسیب پذیری های ویژه خود را دارند.

به دنبال تصمیمات دولت آمریکا به نظر می رسد یکی از دغدغه های اصلی ساکنان سیلیکون ولی کم کم رنگ واقعیت به خود می گیرد: دولت تلاش می کند که استخدام و نیز حفظ نیروهای با استعداد مشمول این موضوع را مشکل تر از پیش کند. با توجه به اینکه 71 درصد از کارمندان صنایع فناوری محور در سیلیکون ولی در خارج از این کشور به دنیا آمده اند، این مسئله خصوصاً برای صنایع مذکور بیش از سایرین مشکل ساز خواهد شد.

در پرونده هایی که به منظور مقابله با ممنوعیت سفر مهاجران مطرح شد، شرکت های فناوری محور به این موضوع استناد کردند که کارمندانشان از اعمال این محدودیت ها آسیب خواهند دید و در نهایت این مسادل موجب خواهد شد که استخدام آنها از کشورهایی از سراسر جهان مشکل تر از پیش شود. از سوی دیگر مدیران اجرایی فعال در سیلیکون ولی نگران هستند که کاهش ورود این افراد به آمریکا در نهایت موجب شود که ایده های کمتری روانه کمپانی های آمریکایی گردد.

با این حال در نهایت شرکت هایی که این موضوع را در دادگاه مطرح کرده بودند، شکست خوردند و دادگاه عالی ایالات متحده اجازه صدور نسخه جدیدی از محدودیت ها را صادر نمود.

در این راستا «دیوید لئوپولد» مدیر سابق اتحادیه وکلای مهاجرت آمریکا اعلام کرد اینگونه احساس می شود که دولت در تلاش است افراد را در بیرون [از آمریکا] نگه دارد. با این حال تعداد ویزاهای H1-B صادر شده برای نیروی کار حرفه ای همچنان به میزان 85 هزار عدد در سال ثابت ماند. البته از آنجایی که اعمال فرایند مرتبط با این قانون نیاز به زمانی 6 تا 18 ماهه داشت، انتظار می رفت که فرایند استخدام در کمپانی های آمریکایی تا مدت ها با مشکل مواجه نشود. البته به ادعای لئوپولد شواهد حاکی از این موضوع بودند که فرایند استخدام ها به میزان قابل توجهی کند شده است.

چرا سیلیکون ولی نگران است؟

در مسابقه اقتصادی که بین شرکت های پیشرو و بزرگ در سراسر دنیا در جریان است، استعدادها نقشی کلیدی بازی می کنند. در حالی که به نظر می رسد آمریکا در حال بستن درهای خود به روی این افراد است، کشورهای دیگر به گونه بهتری پذیرای آنها هستند.

مدت کوتاهی پس از اینکه دونالد ترامپ از قصد خود برای اعمال محدودیت های سفر به آمریکا برای شهروندان 7 کشور مسلمان خبر داد، قانون گذاران دبی در امارات متحده عربی خبر از قصد خود برای جذب ایرانیان بیشتر دادند.

همچنین «صادق خان» شهردار لندن که اصلیتی پاکستانی دارد در مورد گنجاندن نیروهای [مهاجر] بیشتر در حوزه تکنولوژی سخن گفت.

لیست کارآفرینان و نیز مدیران ایرانی- آمریکایی فعال در ایالات متحده بلند است. پیر امیدیار eBay را تأسیس کرده و فرزند ایرانیان مهاجری بوده که ابتدا به فرانسه و سپس به آمریکا مهاجرت کرده اند. «دارا خسروشاهی» در ایران متولد شده و اکنون مدیر عامل جدید اوبر است. از اقوام او «امیر خسروشاهی» است که موسسه فعال در زمینه هوش مصنوعی «Nervana» را تأسیس کرد و در نهایت شرکتش را به مبلغ 400 میلیون دلار به اینتل فروخت و اکنون مدیر عامل اینتل است. «امید کردستانی» رئیس هیئت مدیره توییتر است و یازدهمین کارمندی بوده که در گوگل استخدام شده است.

آمارها چه می گویند؟

هم اکنون بالغ بر 12 هزار دانشجوی ایرانی در آمریکا تحصیل می کنند که این رقم طبق اعلام موسسه آموزش بین الملل بیشترین تعداد در میان کشورهای تحت تحریم آمریکا محسوب می شود. البته اشاره کنیم که غیر از ترامپ، ایرانیان در دولت های پیشین آمریکا نیز برای دریافت ویزا با مشکلات عدیده روبرو بودند، اما حالا آمار و ارقامی که به تازگی در این باره منتشر شده نشان می دهند در دولت دونالد ترامپ موانع برای ورود به خاک این کشور سخت تر از هر زمان دیگری شده است.

«ماکان کارگر» یکی از دانشجویانی است که در دوران ریاست جمهوری ترامپ با مشکلات زیادی روبرو شده. او که از سال 2012 در رشته زمین شناسی دانشگاه فلوریدا در مقطع Ph.D مشغول به تحصیل بوده در این باره می گوید:

من برای مدت دو سال و نیم است که به خاطر فرایندهای پیچیده دریافت ویزا نمی توانم وارد خاک آمریکا شوم.

البته در ادامه دانشگاه فلوریدای جنوبی مجوزهای لازم را از دولت آمریکا دریافت کرده تا مدرک او را به صورت از راه دور به وی اعطا کند. حالا آنطور که کارگر می گوید در آلمان مشغول به کار شده و فعلا اجازه ورود به آمریکا را ندارد.

همین حالا که این مقاله را می خواهید صدها هزار ایرانی-آمریکایی در رشته های مربوط به علوم پزشکی، مهندسی و حقوق مشغول به کارند. بر اساس گزارش ها بالغ بر 9 هزار پزشک ایرانی در این کشور زندکی می کنند و بیش از 7 هزار کسب و کار کوچک در خاک آن حضور دارند که مستقیما توسط ایرانی ها اداره می شوند. همچنین گفته شده که ایرانیان بالغ بر 40 هزار پتنت را در خاک آمریکا ثبت کرده اند.

دولت ترامپ همچنین همان اندک ارتباطاتی که میان سیلیکون ولی و صنعت تکنولوژی ایران برقرار بود را هم از میان برد؛ کشوری که به خاطر قشر تحصیلکرده و منابع طبیعی بسیار غنی اش می تواند یکی از امیدبخش ترین اقتصادها را در دنیا داشته باشد.

تحریم ها در زمان باراک اوباما نیز وجود داشتند با این حال کم شدن از شدت آنها در سال 2015 (به خاطر برجام) و همچنین امید به آنکه بالاخره روزی از میان برداشته می شوند، جوانه امید را در دل ایرانیان و همچنین آمریکایی های ایرانی تبار کاشته بود.

ناصر غانم زاده نیز یکی از کارآفرینان ایرانی است که در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما به سیلیکون ولی سفر کرد اما در دوران ترامپ بارها ریجکت شد.

«کریستوفر شرودِر»، سرمایه گذار که 2 بار به ایران سفر کرده و کتابی درباره ظهور استارتاپ ها در خاورمیانه به رشته تحریر درآورده، تحلیل جالبی درباره ایران دارد:

آنچه در ایران اتفاق می افتد در جاهای دیگر نیز اتفاق می افتد. نسل جدید به موبایل ها و دستگاه های هوشمند دسترسی دارند. آنها اتفاقاتی که در سراسر دنیا می افتد را نظاره می کنند و می خواهند شرکت های عالی در خانه (کشور خود) و در سطح جهانی ایجاد کنند.

بیشترین تفاوتی که بین ایران و هر جای دیگری وجود دارد، تعداد استعدادها در زمینه مهندسی است که این مورد در بین بهترین هایی است که در بین بازارهای توسعه یافته دیده ام.

در حالی که ما نمی توانیم آنها را (در آمریکا) مشغول به کار کنیم، چین، آلمان و کشورهای اسکاندیناوی در حال ایجاد ارتباط و سرمایه گذاری روی آنها هستند.