افزایش صد در صدی قیمت ها در بازار تایر خودروهای وارداتی؛ از ممنوعیت واردات تا احتکار

در پی دستورات گسترده دولتی مبنی بر ممنوعیت واردات کالاهای غیرضروری، واردات انواع تایرهای رادیال سواری که مشابه داخلی دارند،‌ ممنوع شد.

«پروین‌نباتی» مدیرکل دفتر صنایع شیمیایی‌و‌سلولزی وزارت صنعت، معدن‌وتجارت با اعلام توقف واردات انواع تایرهای دارای نمونه تولید داخل گفت:

«در نخستین گام واردات هرگونه لاستیک خودروی سواری در سه سایز 13،‌14و 15به‌کشور ممنوع شده است. این دستورالعمل از هفته گذشته و در قالب سامانه جامع تجارت اجرا شد اما تاکنون این موضوع اعلام‌عمومی نشده بود. از امروز واردات انواع تایر تنها به این شرط انجام خواهد شد که نمونه تولیدی آن محصول در کشور موجود نباشد یا کمبودی برای تامین آن احساس شود.»

به‌گفته نباتی،‌ تجار از این پس باید هنگام ثبت‌سفارش تایر عدم ساخت آن در داخل را ذکر کنند. دراین شیوه تنها تایرهایی اجازه ثبت‌سفارش می‌گیرند که تولید داخل نداشته باشند یا به‌دلیل تامین نیاز بازار،واردات ضروری باشد. البته قرار است تایرهای رادیال باری- اتوبوسی به میزان تامین نیاز بازار و جلوگیری از کمبودهای احتمالی وارد شوند.

اما «محمدرضا گنجی» رئیس اتحادیه انجمن صنفی صنعت تایر ایران برداشت دیگری از این دستور دارد او به دیجیاتو توضیح می‌دهد که این دستور به معنای ممنوعیت واردات نیست بلکه به معنای جلوگیری از واردات بیش از نیاز بازار است. به گفته گنجی اگر مصرف سالانه تایر سایز 13 در کشور  2 میلیون حلقه باشد و ازین تعداد یک میلیون و 500 هزار حلقه در داخل ایران تولید شود، فقط اجازه واردات 500 هزار حلقه داده خواهد شد.

رئیس انجمن صنفی صنعت تایر ایران اعلام کرد که سالانه 12 میلیون حلقه تایر توسط خودروسازان داخلی سفارش داده می‌شود و دستور اخیر به نحوی تنظیم شده که اجرای آن هیچ مشکلی برای بازار به وجود نخواهد آورد:

«تقاضای خودروسازان و نیاز بازار برای تایر 13 مورد استفاده پراید سالانه 7 میلیون و 800 هزار حلقه است که تمامی آن در داخل کشور تولید می‌شود و در نتیجه نیاز به واردات لاستیک ساز 13 نداریم. در مورد لاستیک سایز 14 مورد استفاده پژو نیز نیاز سالانه خودروساز و بازار 6 میلیون و 900 هزار حلقه است و ازین تعداد 4 میلیون و 800 هزار حلقه در داخل تولید می‌شود و باید حدود 2 میلیون تایر وارد کشور شود. همچنین تایر سمند که سایز 15 دارد سالانه 3 میلیون و 400 هزار حلقه نیاز است که 3 میلیون و 160 هزار حلقه آن توسط تایرسازان داخلی تولید می‌شود و باید رقمی در حدود 280 هزار حلقه تایر وارد شود.»

به گفته گنجی نیاز بازار و میزان تایری که باید وارد شود، مشخص است و  جز این انجمن، وزارت صنایع و معادن نیز از آن اطلاع دارد و واردات بر حسب نیاز ثبت شده انجام می‌شود و به وارد کنندگان تایر ارز دولتی تعلق می‌گیرد.

تمام این موارد در حالی مطرح می شود که در بازار تایرها سایز بزرگ مربوط به خودروهای وارداتی، آشفتگی بی پایانی به وجود آمده است. کم شدن ذخیره تایر موجود در انبارها، واردات کج دار و مریز و غیر پیوسته و احتکار برخی تایرهای خاص و پر فروش باعث شده تا قیمت ها از شب عید تا به حال تا مرز یکصد درصد افزایش یابد.

به گفته احسان، یکی از فروشندگان تایر در شمال تهران، قیمت تایر 235/55/19 مربوط به هیوندای سانتافه که یکی از پر مصرف ترین تایرهای موجود در بازار است از قبل عید تا کنون بیش از یک میلیون تومان گران شده و از حدود 1 میلیون تومان به ازای یک جفت به حدود 2.2 میلیون تومان رسیده است.

واقعیت این است که واردات چنین سایزهایی از تایر به شکل رسمی ممنوع نیست اما مشخص نیست که شرکت های وارد کننده و فعال در بازار تایر تاکنون موفق به دریافت ارز 4200 تومانی شده اند یا خیر؟ در صورت تامین ارز نیز ظاهرا واسطه گری به شدت در بازار افزایش یافته و محموله تایر های وارداتی به ارز 4200 تومانی ظرف چند دقیقه توسط واسطه ها خریداری شده و بعد از چند دست گردش با قیمت های گزافی به مصرف کننده نهایی فروخته می شود.

از سوی دیگر کمبود تایر در بازار نشان از کاهش حجم واردات یا احتکار گسترده این کالای مصرفی در بازار دارد اما به دلیل حضور واسطه‌های غیر رسمی، عملا راه چندان مشخصی نیز برای پیگیری قیمت‌های گزاف فعلی از طریق سازمان حمایت از مصرف کننده یا سامانه تعزیرات قابل تصور نیست. مجموع این شرایط باعث شده تا بسیاری از دارندگان خودروهای وارداتی قدیمی (مربوط به سال 2016 و ماقبل) که حالا نیاز به تایر پیدا کرده‌اند با کمبود این کالای ضروری در بازار مواجه شده و ناچار به خرید با قیمت‌های غیر منطقی شوند.

از همه بدتر آنکه پایانی نیز برای وضع موجود قابل تصور نیست و در صورت ادامه یافتن این روند و نامشخص بودن نحوه فعالیت وارد کنندگان تایر، قطعا قیمت‌ها روند افزایشی خود را حفظ خواهد کرد و شرایط به مراتب بدتر خواهد شد.