دولت الکترونیک در نمایشگاه الکامپ چه می‌گوید؟

سالن دولت الکترونیک در نمایشگاه الکامپ اگرچه رنگارنگی غرفه‌های کسب‌وکارهای بزرگ در سالن‌های دیگر یا ستاره‌های درخشان الکام را با خود به همراه ندارد اما محلی است که به گفته «حمیدرضا هادی‌پور»، سرپرست معاونت دولت الکترونیک در سازمان فناوری اطلاعات ایران، می‌تواند هم برای کسب‌وکارها جذاب باشد و هم بازدیدکنندگان. هرچند به گفته او، کارکرد واقعی و اصلی این بخش از نمایشگاه چیز دیگریست.

با سرپرست معاونت دولت الکترونیک در سازمان فناوری اطلاعات ایران در رابطه با همین مسائل و البته پیشرفت‌های دولت الکترونیک و دولت همراه به گفتگو نشستیم که در ادامه آن را مطالعه می‌کنید. 

امیر مستکین - دیجیاتو: دولت الکترونیک در الکامپ چه می‌گوید و هدفش از حضور در این نمایشگاه چیست؟

واقعیت این است که مجموعه دستگاه‌های دولتی در طی یک سال اخیر کارهای زیادی کرده‌اند و حالا می‌توانند آن را در نمایشگاه عرضه کنند. در مجموع هم دو هدف داریم: هدف اول جذب مخاطب عام است؛ افرادی که به موضوع الکترونیک علاقمند هستند با این مباحث آشنا شده و از آنها استفاده کنند.

موضوع دوم اما متفاوت است. ما سالن اختصاصی می‌گیریم تا دستگاه‌ها از نتیجه فعالیت‌های هم مطلع شوند. برای مثال نمی‌توان یک مدیر دولتی را به ۲۰ دستگاه برد تا ۲۰ خدمت را ببیند، چون باید ۲۰ جلسه را هماهنگ کرد ولی عملا در این ۴ روز مقامات مختلف از دستگاه‌های مختلف اجرایی و وزیران و معاونان رئیس جمهور به بازدید نمایشگاه الکامپ آمده و آخرین زحمات و دستاوردهای یک ساله دستگاه‌ها را در یک بازدید می‌بینند. این یک فلسفه پایه است که چرا ما در نمایشگاه شرکت می‌کنیم.

پس بیشتر به نظر می‌رسد هدف، بازدید مدیران دولتی و مقامات از سالن دولت الکترونیک و آشنایی‌شان با خدمات سازمان‌های دیگر است. 

می‌توان گفت اگر فقط بازدید برای مقامات بود، می‌شد نمایشگاه اختصاصی زد اما ما با یک تیر چند نشان می‌زنیم. سالن اختصاصی می‌گیریم که پاسخگوی مقامات باشد، ضمناً در نمایشگاه مرتبط شرکت می‌کنیم که بخش غیردولتی، کسب‌‌و‌کارها و مردم هم از این خروجی ها مطلع شوند و بتوانند مبتنی بر آن خدمت جدیدی خلق کنند یا از این خدمات مطلع شوند و استفاده کنند.

سال‌هاست که دولت الکترونیک را در الکامپ داریم. به نظرتان رنگ و جنس این حضور در این سال‌ها تغییری داشته و آیا امسال قرار است حضور به گونه متفاوتی باشد؟

در سال‌های قبل به این صورت بود که هر دستگاهی غرفه مستقل می‌گرفت و سازمان خود را معرفی می‌کرد. اما این‌بار اتفاقی که افتاده این است که بخش‌هایی که به لحاظ بلوغی جلوتر هستند در قالب دستگاه‌های مستقل نمی‌آیند، در قالب بلوک جلو می‌آیند.

به چه مفهومی؟

به این مفهوم که برای مثال از وزارت صنعت و معدن و تجارت قبلا سازمان توسعه تجارت یک غرفه می‌گرفت، اصناف هر کدام یک غرفه می‌گرفتند. هر کدام از این مجموعه‌ها مبتنی بر ساختار سازمانی برای خود غرفه مستقل می‌گرفت. اما الان یک بلوک شده‌اند و می‌گویند ما این خدمات را ارائه می‌کنیم. حالا دولت الکترونیک در نمایشگاه به این سمت می‌رود که به جای مرزبندی دستگاه‌های اجرایی، بر اساس مرزبندی خدمتی که می‌دهند شرکت می‌کنند. شاید شما در این سالن غرفه‌ای را ببینید که متشکل از ۱۰ دستگاه اجرایی است.

تصور می‌کنید حضور دولت الکترونیک در الکامپ به چه اهدافی کمک می‌کند؟

بحث اول شفافیت است. اگر یک دستگاه یا دولت به طور عام سرویسی دایر کنند اما به مردم خوب معرفی نکند یا عرضه نکنند، موجب شفافیت نمی‌شود. چون مردم اول باید متوجه شوند که باید از خدمت استفاده کنند. نکته دوم این است که قرار نیست خدمت را خود دستگاه‌ها به شکل داخلی پیاده سازی کنند و می‌توانند از ظرفیت‌ کسب‌وکارهای حاضر در نمایشگاه نیز استفاده کنند.

حالا شرکت‌هایی که در نمایشگاه هستند و غرفه دارند در نمایشگاه می‌بینند که دولت قرار است در چه طرح‌ها و ایده‌هایی سرمایه گذاری کند. بنابراین نوعی آگاه سازی است تا مردم ببینند در آینده قرار است این پروژه ها به بهره برداری برسد و این پروژه ها در حال تعریف شدن است. این پروژه دیگری‌ست که می‌توان روی آن مانور داد.

دولت الکترونیک ما چه زمانی کامل می‌شود؟ با آقای سراییان رییس سازمان فناوری که صحبت کردم گفتند دستگاه‌های مختلف به این مجموعه متصل نمی‌شوند و این باعث کاهش سرعت این پروژه شده است. راه حل چیست؟

بله و این یکی از معضلات ماست. به آهستگی همه به این نتیجه می‌رسند که به تنهایی نمی‌توانند سرویس بدهند. این درک اگر حاصل شود، رویکردها تغییر می‌کند. کسی که زودتر به این درک رسیده زودتر به مرکز ملی تبادل و سرویس‌ها خود را متصل می‌کند. هرکس هم که به این درک نرسیده هنوز پذیرش اتصال و برقراری همکاری را ندارد. یعنی می‌توان این مفهوم را با اتصال ربط منطقی مستقیم داد. ولی در کل روند، روند مثبتی است. نیاز به تحریک، جلسه مکاتبه و توجیه دارد.

اینکه چه زمان این دستگاه کامل می‌شود مشخص نیست. اما ما همیشه در تلاش هستیم. در چند سال اخیر دستگاه های اجرایی بسیار تلاش کردند و حالا نتیجه را با عدد و رقم و بسیار ملموس می‌توان گفت. شاخص توسعه دولت الکترونیک ۲۰۱۸ که در سطح جهانی منتشر شده، می‌گوید که ما ۲۰ رتبه ارتقاء داشته‌ایم در حالی که هدف‌گذاری این بود که تا پایان برنامه ششم توسعه، ۳۰ درصد ارتقا پیدا کنیم.

توجه کنید که این آمار از طرف دوست ما تهیه نشده است. پس می‌توان گفت که ۲۰ رتبه پیشرفت ما، واقعی است. در نهایت هم من معتقدم اگر مردم مطالبه‌گری بیشتری داشته باشند، سرعت رشد تکمیل دولت الکترونیکی هم بیشتر خواهد شد.

مردم به دستگاه‌ها فشار بیاورند؟

اینکه یک وزیر، محترمانه از وزیری دیگر درخواست کند تا مجموعه‌اش را به دولت الکترونیکی اضافه کند یک بحث است و یک سطح خاص از اثربخشی را دارد. اما مردم می‌توانند مطالبه بیشتری از دستگاه‌ها داشته باشند که چرا خدماتشان الکترونیکی نیست. این دو خیلی با هم تفاوت دارند.

ما تلاش کردیم و رتبه دولت الکترونیکی خود را در جهان ۲۰ پله ارتقاء دادیم اما از اینجا به بعد مهم است که تلاش کنیم و این رتبه را حفظ کنیم. این خبر انگیزه خوبی است که ما تلاش خود را در 3 سال آینده بیشتر کنیم. این تلاش زمانی محقق می‌شود که مردم از دستگاه ها خدمات الکترونیک مطالبه کنند. مردم با نصب اپلیکیشن دولت همراه ۵۵ خدمت دریافت می‌کنند اما باید بپرسند که چرا بقیه خدمات نمی‌آید و چرا بقیه سرویس‌ها را نمی‌توانند روی دولت همراه بگیرند.

جدا از بحث مطالبه‌گری، سال‌هاست موبایل‌های هوشمند در کشورمان فراگیر شده‌اند و امروز ۵۰ میلیون موبایل در ایران داریم اما اپلیکیشن دولت همراه همین چند ماه پیش رسماً معرفی شد. در واقع فاز اولش، با ۵۵ خدمت. تصور نمی‌کنید اینجا وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات کم‌کاری داشته‌اند؟

اگر شما بگویید ما قبول می‌کنیم؛ منتها بگویید که ما کجا را کم کاری کرده‌ایم. ما تشخیص دادیم که باید روی این پلتفرم حرکت کنیم، و حرکت کردیم. تشخیص دادیم که باید سرویس دایر کنیم، که کردیم. مثالش همین اپ دولت همراه است که سال گذشته به ما تکلیف شد باید در روز ملی ارتباطات در اردیبهشت ماه به بهره‌برداری برسد. دولت همراه ۵۵ سرویس دارد و در واقع یک سطح اولیه است. کار ما الان این است که تلاش کنیم این سرویس‌ها را افزایش دهیم. وزیر ما را متعهد کرده است که تا پایان سال ۱۵۵ سرویس دیگر را هم به این مجموعه اضافه کنیم.

حالا اگر یک دستگاه به هر دلیلی سرویسش را به دولت همراه و الکترونیک نمی‌آورد، وزارت ارتباطات و سازمان فناوری اطلاعات چه کوتاهی داشته است؟ ما پلتفرم آماده کرده‌ایم، سرویس آماده کرده‌ایم و حتی تیم‌هایی تشکیل داده‌ایم که به دستگاه‌ها برای این موضوع کمک می‌کنند. حالا به هر دلیل امکان مشارکت آن دستگاه وجود ندارد؛ این قصور وزارت ارتباطات نیست. اینجاست که نقش مطالبه مردمی دوباره پررنگ می‌شود. اما به هر حال این را می‌پذیریم که شاید باید جاهایی کار کامل‌تری انجام می‌دادیم ولی متوجه نشده‌ایم. اینجا هم مطالبه مردمی به ما کمک می‌کند تا بهتر پیش برویم.