توقف صادرات خودرو به عراق در پی تحریم های آمریکا؛ سرنوشت خطوط تولید آذربایجان چه می شود؟

صادرات خودرو از کشورمان به کشورهای همسایه همواره با افت و خیز های فراوانی همراه بوده است و حالا با وضع تحریم های صنعت خودروسازی، به نظر می رسد که بار دیگر این مسیر با چالش های جدید روبرو شده است. مروری بر آمار و ارقام  6 سال قبل نشان می دهد که در چهار ماهه نخست سال 93 در حدود 22 هزار دستگاه خودرو سواری به خارج از کشور صادر شده است.
طبق آمار منتشره از سوی دفتر فن آوری اطلاعات و ارتباطات، ارزش این خودروها به میزان 123میلیون دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال 92 در حدود 355 درصد افزایش نشان می داد
همچنین عراق در سال گذشته میلادی، 2017، به میزان 6.6 میلیارد دلار اجناس مصرفی نظیر گوجه فرنگی، پنکه، پتو و خودرو از ایران وارد کرده است. اما در سال 96 با تغییر قوانین شماره گذاری خودرو در عراق، شاهد جلوگیری از واردات خودروهای ایرانی به عراق بودیم.

این مشکل پس از رایزنی های فراوان رفع شد، اما حالا در پی وضع تحریم ها به نظر می رسد که مهم ترین بازار صادراتی خودروسازان ایرانی از دست رفته باشد.

چرا که طی ساعات گذشته یک مقام بلند پایه شرکت عراقی واردکننده خودرو از ایران که نخواست نامش فاش شود به خبرگزاری فرانسه گفته است: «به خاطر تحریم های آمریکا ما واردات خودرو را از ایران متوقف کرده ایم.»
این مقام مسئول اضافه کرد: «دولت عراق از آمریکا تقاضای معافیت [از اجرای تحریم ها] برای واردات بعضی قطعات لازم در تولید خودرو کرده است. در این حین، تمام خطوط تولید خودرو در عراق متوقف شده اند و 5 هزار کارگر در این حوزه نمی دانند که آیا شغلشان حفظ خواهد شد یا نه.»در مقابل اگرچه میزان صادرات عراق به ایران رقمی ناچیز معادل 77 میلیون دلار است، اخلال در وضعیت سفر زائران ایرانی به عراق که توریسم مذهبی را شامل می شود می تواند بر اقتصاد این کشور نیز تاثیر منفی بگذارد. محمد صالح مشاور اقتصادی نخست وزیر عراق در این باره می گوید:

[با وضع تحریم ها] عراق می تواند از گردش اقتصادی حاصل از سفر سالانه 2 تا 3 میلیون زائر ایرانی به عراق محروم شود.

دولت عراق از هر زائر ایرانی برای صدور ویزای ورود به خاک این کشور 40 دلار دریافت می کند. این به جز مبلغی است که مسافران ایرانی در هتل ها و در بازارهای این کشور خرج می کنند.

این درحالیست که براساس قیمت ها بازار عراق، بهای خودروهای صادراتی ایران در عراق برای خودروهای تیبا و پراید به ترتیب 8500 و 8300 دلار در عراق و 7200 و 6000 دلار در آذربایجان ذکر شده بود.

البته خطوط تولیدی عراق تنها فعالیت برون مرزی خودروسازان کشورمان نیست. در آگوست سال ۲۰۱۶ میلادی خودروسازی ایران خودرو با جمهوری آذربایجان برای ساخت کارخانه مشترک به توافق رسیدند.

این کارخانه مشترک با سرمایه ۲۴ میلیون منات احداث شد که ۷۵ درصد سرمایه گذاری از سوی جمهوری آذربایجان و ۲۵ درصد طرف ایرانی انجام شده است. در مرحله نخست قرار است محصولات خانواده دنا شامل خودروی دنا و دناپلاس با نام های خزر SD و خزر LD در جمهوری آذربایجان تولید شود.همچنین ظرفیت خط تولید محصولات ایران خودرو در سایت جمهوری آذربایجان در فاز ابتدایی سالانه ۱۰ هزار دستگاه اعلام شده است و برنامه توسعه ای برای این سایت، به ظرفیت ۱۵ هزار دستگاه در سال نیز وجود دارد که در نهایت حجم تولیدی معادل 100 هزار دستگاه خودرو سواری را در فاز اول فعالیت این شرکت رقم می زد.
امین آخوندوف رئیس هیأت مدیره شرکت خودروسازی آذرماش در این باره توضیح داد که نخستین سفارش ما برای مصارف دولتی است که مربوط به سفارش وزارت انرژی، اقتصاد و اداره مالیات به این کارخانه است. در روزهای آینده فروش رسمی محصولات این کارخانه در سه نمایندگی فروش در باکو شروع می شود که شامل دو مدل خودرو با نام های خزر SD و خزر LD است.

قیمت فروش مدل خزر SD از ۱۶ هزار منات (۹۴۰۰ دلار) و خزر LD از ۱۸ هزار منات (۱۰ هزار و ۶۰۰ دلار) آغاز می شود و براساس اخباری که چند هفته قبل منتشر شد، خط تولید این خودروها در آذربایجان فعال شده است.

تاکنون اما مقامات آذربایجانی موضع خود را درباره ادامه همکاری با طرف ایرانی رسانه ای نکرده اند، اما با توجه به شدت تحریم های وضع شده از سوی آمریکا بعید نیست که آذربایجان نیز ناچار به تبعیت از تحریم ها شود و بدین ترتیب توقف خط تولید ایران خودرو در آذربایجان محتمل به نظر می رسد.