اسپیس اکس چگونه فضانوردان ناسا را برای استفاده از فضاپیمای خود آماده می کند؟

اسپیس اکس فضانوردان مورد نظر خود را در اختیار داشته، تاریخ پرتاب را معین نموده و حالا باید افراد منتخب را برای سفر پیش رو با فضاپیمای «Crew Dragon» خود آماده کند.

«گوین شاتوِل» رئیس اسپیس اکس به تازگی میزبان چهار فضانورد منتخب از ناسا بوده که قرار است با فضاپیمای کمپانی آمریکایی در مدار زمین قرار گیرند.  فضاپیمای Dragon یا اژدها اختصاصاً برای برنامه فضایی تجاری ناسا تحت عنوان «Crew» توسعه یافته و قرار است در آینده تعداد بیشتری از آن توسط اسپیس اکس تولید شود.

حال که فضانوردان برای انجام مأموریت ابتدایی انتخاب شده اند، باید در ماه های پیش رو تحت نظر اسپیس اکس تمرین کنند؛ چرا که تمام تجهیزات لازم برای شبیه سازی فضاپیما توسط این کمپانی تأمین شده و برای کار با آنها، تیم منتخب باید در محل مورد نظر شرکت به یادگیری موارد مورد نیاز بپردازند.

شبیه سازهای اسپیس اکس

اسپیس اکس برای آماده سازی فضانوردان از دو شبیه ساز اصلی استفاده می کند که نخستین مورد برای فرمانده و خلبان طراحی شده است. این شبیه ساز شامل دو صندلی مرکزی کپسول فضاپیما به همراه صفحات لمسی و دکمه هاییست که فضانوردان در طول مراحل پرتاب و پرواز با آنها سر و کار دارند.

جالب است بدانید که اسپیس اکس در پروژه مشترک با ناسا نیز زبان طراحی خود را حفظ کرده و دیزاین تمام تجهیزات را تا جای ممکن ساده و به دور از شلوغی انجام داده است.

اکثر دکمه های فیزیکی فضاپیمای اژدها برای شرایط اضطراری پیش بینی شده اند

همچنین در فضاپیمای اژدها تعداد محدودی دکمه (به نسبت سایر فضاپیماها و حتی هواپیماها) وجود دارد که بیشتر آنها نیز برای شرایط اضطراری پیش بینی شده اند. به عنوان مثال فضانوردان برای فعال کردن سیستم اطفای حریق باید یک دکمه فیزیکی را فشار دهند. سایر تعاملات فضانوردان با فضاپیما از طریق سه عدد صفحه نمایش بزرگ لمسی انجام می شود که امکان استفاده از آنها با لباس ضخیم فضانوردی نیز وجود دارد.

یکی از ویژگی های جالب و اصلی این نمایشگرها قابلیت «ردیابی پرواز مداری» است که به سرنشینان اجازه می دهد با تنظیم زاویه دید مورد نظر، همواره محل دقیق کپسول فضاپیما و مسیر حرکت خود در مدار را رصد کنند.

مورد بعدی امکان تغییر مسیر حرکت فضاپیما با استفاده از  نمایشگرهاست که تنها با یک لمس کوچک، پیشران های موجود را فعال کرده و امکان تعیین مسیر جدید را فراهم می کنند. البته در حالت عادی تمام فرآیند پرواز و پهلوگیری در ایستگاه فضایی بین المللی به صورت خودکار انجام می شود؛ اما به هرحال قابلیت مذکور برای استفاده در موارد خاص پیش بینی شده است.

مهم ترین بخش فضاپیمای اژدها یک اهرم بزرگ در کنسول میانی است که عبارت «EJECT» در کنار آن نوشته شده است

مهم ترین بخش رابط کاربری طراحی شده توسط اسپیس اکس، نه دکمه فیزیکی است و نه نمایشگر لمسی؛ بلکه یک اهرم بزرگ در کنسول میانی است که عبارت «EJECT» یا خروج اضطراری در کنار آن نوشته شده. فضانوردان در شرایط نرمال کاری با این اهرم ندارند؛ اما در صورت بروز ایراد و نقص فنی در راکت های پرتاب کننده، با کشیدن این اهرم فضاپیما از راکت ها جدا شده و به وسیله موتورهای تعبیه شده در کپسول، فضانوردان را از منطقه خطر دور می کند.

اهرم ایجکت آخرین گزینه فضانوردان برای نجات جانشان است. البته اسپیس اکس کامپیوتر اصلی فضاپیمای اژدها را طوری برنامه ریزی کرده که در صورت تشخیص هرگونه اتفاق مشکوک، شرایط فرار از خطر را به صورت خودکار مهیا کند و نیازی به دخالت فضانوردان نداشته باشد.

در واقع این طور به نظر می رسد که هدف اصلی برنامه Crew Dragon، خودکار کردن تمام فرآیندهای پرتاب و پرواز است و در صورت مساعد بودن همه شرایط، فضانوردان در صندلی های خود نشسته و از سفر فضایی لذت خواهند برد.

فرآیند آماده سازی فضانوردان اسپیس اکس

با همه این اوصاف سفر به فضا نیازمند آماده سازی های بسیاری است تا سرنشینان و تجهیزات برای سخت ترین شرایط هم آمادگی لازم را داشته باشند. اسپیس اکس نیز برای پاسخگویی به این نیاز، شبیه ساز دیگری را توسعه داده و در آن محیط داخلی کپسول فضاپیما را به صورت تمام و کمال پیاده سازی کرده است.

اسپیس اکس در برنامه آماده سازی خود فضانوردان را در سناریو های مختلفی مانند آتش سوزی و افت فشار هوا قرار می دهد

فضانوردان درون شبیه ساز مورد بحث، برای موقعیت های مختلف پرواز، از شرایط نرمال تا بحرانی، آماده می شوند. اسپیس اکس در برنامه آماده سازی خود فضانوردان را در سناریو های مختلفی مانند آتش سوزی و افت فشار هوا قرار می دهد و آنها باید در این شرایط با مرکز کنترل زمینی (فرضی) تماس بگیرند و در صورت نیاز، موارد ابلاغ شده را درون کپسول انجام دهند. جالب اینکه اسپیس اکس در این شبیه ساز توجه ویژه ای به جزئیات داشته و حتی با استفاده از یک لامپ مخصوص، تابش نور خورشید را هم شبیه سازی کرده است.

با وجود تمام تلاش های اسپیس اکس، تنها موردی که در شبیه سازها قابل بازتولید نبود، حس واقعی پرتاب با راکت و حضور در فضا است. فضاپیمای اژدها از راکت های Falcon 9 بهره خواهد برد که در لحظه پرتاب ارتعاشات زیادی داشته و با توجه به شتاب بالای آنها، فشار قابل توجهی به سرنشینان وارد خواهد شد. البته برای شبیه سازی لرزش ها صفحاتی در نظر گرفته شده که فضانوردان با نشستن روی آنها، ارتعاشات لحظه پرتاب را تجربه می کنند.

لازم به ذکر است که ناسا در سال 2015 تیم چهار نفره فضانوردان برنامه Crew را انتخاب کرد اما موضوع اصلی، وسیله حمل این افراد به فضا بود. دو کمپانی بوئینگ با فضاپیمای CST-100 و اسپیس اکس با Crew Dragon به صورت موازی در حال توسعه فضاپیماهای خود برای پروژه ناسا بوده اند و حالا سازمان فضایی ملی آمریکا، تاریخ اولین پرتاب و فضاپیمای مورد استفاده را مشخص کرده است.

فضانوردان منتخب ناسا

فضانوردان ناسا شامل سه نفر با تجربه و یک نفر تازه کار می شوند. نخستین سفر که دو هفته به طول می انجامد، به خلبانی «داگلاس هرلی» و «رابرت بنکن» صورت می گیرد و تاریخ پرتاب نیز ماه آوریل سال 2019 در نظر گرفته شده است. در این سفر توانمندی های فضاپیما مورد بررسی و تأیید گرفته و برای برنامه های بعدی بهبود خواهد یافت.

دو فضانورد دیگر نیز «مایکل هاپکینز» و «ویکتور گلووِر» هستند که پس از تأیید فضاپیما برای کاربری اصلی، در سفرهای یک ماهه بعدی حضور خواهند داشت. در این بین هاپکینز با سابقه سفر به فضا توسط کپسول های روسی سایوز، فضانورد با تجربه تری بوده و گلووِر نیز نخستین سفر خود به فضا را تجربه خواهد کرد.

تمرینات فضانوردان منتخب از ماه ها پیش آغاز شده است

لازم به ذکر است که تمرینات فضانوردان مورد بحث از ماه ها پیش آغاز شده و هرلی و بنکن از سال 2015 تقریباً هر هفته در مقر اسپیس اکس حضور یافته اند. این فضانوردان همچنین در فلوریدا (محل پرتاب فضاپیما) نیز حضور داشته اند و با نزدیک شدن زمان مأموریت، تمریناتشان نیز فشرده تر خواهد شد.

گلووِر و هاپکینز نیز به صورت پراکنده تری در مقر اسپیس اکس تحت آموزش و تمرین قرار دارند اما به دلیل ماهیت سفر آنها و تازه کار بودن گلووِر، زمان بیشتری را در مقر ناسا (هیوستن تگزاس) سپری می کنند.

گفتنی است خانم شاتوِل رئیس اسپیس اکس درباره تاریخ پرتاب ها اظهار داشته که اعلام تاریخ دقیق ممکن نیست، اما این کمپانی برای حفظ برنامه زمانبندی خود تلاش خواهد کرد. وی همچنین امنیت پرواز را نخستین اولویت اسپیس اکس دانسته و می گوید:

ما تا زمانی که از امنیت فضانوردان اطمینان کامل نداشته باشیم مأموریت را انجام نخواهیم داد. این مأموریت نیز مانند سایر مأموریت ها خواهد بود و من می خواهم تمام کپسول ها و راکت ها صد درصد قابل اطمینان باشند. باید اشاره کنم که در مراحل ساخت، آزمایش و توسعه این پروژه، 7000 هزار نفر نیروی متخصص اضافه نیز شرکت داشته اند.