کمبود بنزین سوپر و افزایش قیمت روغن موتور؛ چالش های فراگیر برای تمامی رانندگان

ماه هاست که عرضه بنزین سوپر به برخی جایگاه‌ های خاص شمال شهر تهران و برای مصرف خودروهای تشریفات و سفارتخانه ‌ها محدود شده؛ گفته می‌ شود دلیل این موضوع ذخیره ‌سازی بنزین یورو 4 است. مسئولان صنفی وعده داده ‌بودند که این مشکل تا پایان تابستان رفع خواهد شد اما حالا با شروع پاییز هنوز مالکین خودروهای نیازمند بنزین سوپر با چنین دغدغه ای مواجه اند.
نزدیک به سه ماه از آغاز اختلال در تولید و عرضه بنزین سوپر در کشور می گذرد. در حالی که ابتدا پیش بینی ها از حل این مشکل از ابتدای مردادماه داشت، مرداد و شهریور گذشت و این اختلال همچنان ادامه دارد.عدم عرضه بنزین سوپر از کی شروع شد؟

در نبود سیاست های کنترل مصرف بنزین، در ابتدای تابستان شاهد روند رو به رشد مصرف بنزین در کشور بودیم تا اینکه در روز سی و یکم تیر ماه سال جاری با ثبت مصرف 121 میلیون و 800 هزار لیتر در یک شبانه روز رکورد جدیدی در تاریخ مصرف بنزین کشور ثبت شد.
چندی پیش بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت تأکید کرده بود مشکلی برای تامین بنزین سوپر وجود ندارد. همزمان برخی نمایندگان مجلس هم از عادی شدن شرایط عرضه بنزین سوپر در جایگاه‌ ها همزمان با فرارسیدن مهر ماه و فصل بازگشایی مدارس برای کاهش میزان آلایندگی هوای کلانشهرها خبر داده بودند؛ وعده‌ ای که تا‌کنون محقق نشده و موجب وارد آمدن خسارت به برخی خودروهای ملزم به استفاده از بنزین سوپر و رشد پدیده فروش اکتان‌ های تقلبی در جایگاه‌ های عرضه سوخت شده است.

اکنون وضعیت عرضه بنزین سوپر چگونه است؟

بنزین سوپر در برخی جایگاه‌ های خاص سطح شهر تهران برای وسایل‌ نقلیه سفارتخانه ‌ها، تشریفات، نهاد ریاست‌ جمهوری و خودروهایی که اعلام شده باید حتما بنزین سوپر مصرف کنند، عرضه می‌ شود.
طبق پیگیری ها از شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی، از نظر سیستم لجستیک و توزیع سوخت، هیچ محدودیتی برای از سرگیری توزیع بنزین سوپر وجود ندارد اما هنوز از سمت بخش تولید در پالایشگاهها، بنزین سوپر برای عرضه ارائه نمی شود. مجموعه وزارت نفت به خصوص مجموعه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی نیز حاضر به ارائه اطلاعاتی در این زمینه نیست.
آمار مصرف بنزین از پایان تیرماه تاکنون محرمانه مانده، اما به نظر می رسد با اتمام تابستان و کاهش ترددهای بین شهری (سفرهای تابستانی) مصرف بنزین کاهش یافته است. از این رو مشخص نیست چرا با وجود اتمام تابستان و شروع مهرماه هنوز عرضه بنزین سوپر انجام نمی گیرد.

آغاز مجدد تولید بنزین سوپر

در این راستا، زیبا اسماعیلی، سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی توضیح داد که پالایشگاه های امام خمینی شازند و اصفهان از هفته آینده تولید بنزین سوپر را از سر خواهند گرفت و متعاقبا توزیع این فرآورده نفتی نیز از چند روز بعد از تولید آن آغاز خواهد شد.

به گفته اسماعیلی تنها سه درصد از کل مصرف بنزین کشور به بنزین سوپر تعلق دارد و کمبود این بنزین مشکلات خاصی را برای کشور ایجاد نمی کند. البته این موضوع نمی تواند توجیه کننده نایاب شدن این فرآورده نفتی باشد.

این سخنگوی ارشد همچنین توضیح داده است که بنزین یورو ۴ که در حال حاضر مصرف عمده کشور بوده و با اکثریت خودروها سازگاری دارد، از نظر کیفیت تفاوت چندانی با بنزین سوپر ندارد.

اما بنزین تنها مشکل رانندگان نیست. افزایش هزینه قطعات و مواد مصرفی نیز ظرف ماه ای اخیر مشکل ساز شده است. پس از افزایش حدود دو برابری قیمت تایر، حالا خبر می رسد که روغن موتور نیز به سرنوشتی مشابه دچار شده است.

محمدرضا مهران جلیل در گفتگویى در خصوص افزایش قیمت روغن موتور نیز اظهار داشت: یکی از دلایل افزایش قیمت روغن موتور احتکار شدن این محصول در انبارهای توزیع کنندگان است، و این امر هم نتیجه ناکارآمدی شبکه توزیع و عدم ارتباط صحیح تولید کنندگان با مصرف کننده است که منجر به سو استفاده شبکه توزیع از فضای موجود جامعه می شود.
برخی از تصمیمات و گران کردن قیمت برخی محصولات استحصال شده از نفت کاملا جنبه غیرقانونی داشته و مجلس در برخی موارد مجبور شده برای جلوگیری از گرانی ها طرح تهیه کرده و به موضوع ورود کند.وی ادامه داد: برخی آمارها نشان می دهد در حالى که مصرف تغییر چندانى نکرده است، تولید روغن موتور در شرکتهای اصلی تولید کننده روانکار در کشور نسبت به سال قبل حدود 35 درصد افزایش داشته است که می توان نتیجه گرفت تولید کنندگان تامین نیاز بازار را به خوبی انجام داده اند و به نظر میرسد 30 درصد از تولید روغن موتور توسط توزیع کنندگان احتکار شده و به بازار عرضه نمی شود، به همین دلیل کاهش عرضه، افزایش قیمت را به دنبال داشته است این در حالی است که قیمت روغن موتور پس از 4 سال در تیر ماه سال 97 تنها 9 درصد و آن هم با تائید سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان افزایش داشته است .این کارشناس عنوان کرد: برخی از نماینگان مجلس اظهار کردند که روغن موتور 2 تا 3 برابر افزایش قیمت داشته که این خبر کذب است و چنین صحبت هایی به دلالان بازار کمک مى کند تا ذهن مردم را برای افزایش قیمت آماده کند درصورتیکه قیمت روغن موتور علی رغم معضلات تامین و تولید و در نظر گرفتن تحریم های ظالمانه، تنها 9 درصد افزایش یافته است که این نشان از عظم جزم تولید کنندگان برای تامین نیاز بازار است.
گفته مى شود به دلیل نوسانات نرخ دلار و افزایش قیمت مواد اولیه در پالایشگاه ها باعث شده تا قیمت پایه بسیاری از روغن های موتور خودرو با افزایش روبرو شود.
وی افزود: یکی دیگر از اظهار نظرهای نسنجیده این بود که مواد اولیه روغن موتور 100 درصد داخلی است و این محصول تحت نوسانات بازار ارز نباید افزایش قیمت داشته باشد، حال آنکه اساسا تمامی ادتیوها (مواد افزودنی به روغن موتور) و بخش قابل توجهی از روغن های پایه، وارداتی است و امکان تولید آن در داخل کشور وجود ندارد.علاوه بر این هزینه های حمل و نقل نیز افزایش پیدا کرده است.
مهران جلیل اعلام کرد: به جز مواد اولیه، برخی ملزومات بسته بندی روغن موتور از جمله کارتن و ورق تین پلیت (قلع اندود)، وارداتی و به شدت وابسته به قیمت ارز است. وقتی قیمت ارز بیش از دو برابر افزایش داشته و مواد اولیه ی وارداتی در برخی موارد تا 100 درصد رشد قیمت داشته، چگونه می توان انتظار داشت بازار روغن موتور تحت تاثیر نوسانات ارزی قرار نگیرد.
در انتها این کارشناس بازار روانکارها اظهار کرد: شبکه توزیع ناکارآمد فعلی، موجب بوجود امدن بازار سیاه در بخش روانکارها شده که این امر قابل پیش بینی بود و تا زمانی که تولید کنندگان روش صحیحی برای شبکه توزیع خود طراحی و ارائه نکنند ، همچنان شاهد نابسامانی، احتکار و افزایش قیمت بی پایه و اساس خواهیم بود.