بررسی DNA باستانی پرده از راز بیماری مرگبار در اروپا بر می‌دارد

بیماری‌های واگیردار همراه با تب زیادی از دوران باستان تا قرن ۲۰ وجود داشت. این نوع بیماری‌ها به حدی زیاد بودند که «بقراط» در یکی از نوشته‌های خود شروع این بیماری را در یکی از زمستان‌های سخت اروپا دانسته و این بیماری تا اوایل قرن گذشته هم وجود داشت.

برای سال‌های متمادی مورخان دلیل این بیماری را نفوذ شپش‌ها بین بدن‌ انسان‌های مختلف دانستند و دلیل آن را باکتری مربوط به «تب راجعه شپشی» تلقی می‌کردند. منطقی که وجود داشت ساده بود. پزشکان و محققان بر این عقیده بودند که تب یاد شده به خاطر انتقال شپش‌ها وارد بدن افراد مختلف می‌شود و به دلیل جنب و جوش سریع شپش‌ها و انتقال سریع بیماری، مریضی همه گیر ایجاد می‌شود.

با اینکه نوشته‌های قدیمی زیادی از وجود این بیماری خبر می‌دهند اما باستان شناسان هیچ اثری از این بیماری نیافتند. مطالعات جدید اما نشان می‌دهد که این بیماری در دوران قرون وسطی هم وجود داشته.

«میریام گوئلیل» از دانشگاه اسلو و همکارانش با مطالعه روی بازمانده‌های یک زن که در قرون وسطی زندگی می‌کرده توانستند نشانه‌هایی از باکتری تب راجعه شپشی بیابند. احتمالا دلیل مرگ وی به خاطر وجود مقدار زیادی از این باکتری در بدنش بوده. تیم تحقیقاتی اعلام کرده با اینکه در آن زمان اروپا با بیماری طاعون سیاه رو به رو بوده است، اما به نظر می‌رسد یافته‌های تحقیقاتی‌شان مربوط به یک بیماری جداگانه باشد.

البته این موضوع دلیل قانع کننده‌ای برای ارتباط دادن همه‌ی تب‌های همه گیر به باکتری یاد شده نیست اما حداقل وجود این باکتری در قرون وسطی را تایید می‌کند. نکته‌ی تعجب برانگیز راجع به تفاوت‌هایی است که باکتری پیدا شده در قرون وسطی، با همین باکتری در زمان حال دارد. در واقع باکتری‌هایی که جان مردم سودان، اتیوپی و یا سومالی را تهدید می‌کند.

به نظر می‌رسد این باکتری در طول زمان دچار تغییراتی شده است. تنها موضوعی که می‌تواند تغییرات این باکتری را توجیه کند قدرت پنهان ماندن از سیستم دفاعی بدن توسط این باکتریست. تیم تحقیقاتی «گوئلیل» تلاش کردند تا باکتری‌های کشف شده از قرون وسطی را با باکتری‌های موجود در قاره‌ی آفریقا مقایسه کنند.

یکی از اصلی ترین تفاوت‌های این دو باکتری توالی ژنتیکی آنها به نام OppA-1 است که در متابولیسم وجود داشت. اما نسخه‌ی جدید این باکتری در واقع موردی ضعیف شده از باکتری گذشته به شمار می‌رود که به آن شبه ژن گفته می‌شود. البته این تیم تحقیقاتی اعلام کرده که دلیل تضعیف این باکتری شاید تغییر شیوه‌ی زندگی انسان‌ها و رعایت بهداشت باشد. اما به خاطر عدم وجود اطلاعات کافی از باکتری‌های قدیمی و همچنین عدم وجود اطلاعات مناسب از تعداد اوج گیری تب‌های بیماران در حین دست و پنجه نرم کردن با این بیماری، نمی‌توان به طور دقیق در رابطه با این موضوع مطمئن بود.