داستان ظهور و سقوط تبلت های اندرویدی

اوایل سال ۲۰۱۰ اپل تازه از نخستین آیپد رونمایی کرده بود و کاربران اشتیاق زیادی به آن نشان داده بودند، از سوی دیگر پتانسیل بازار تبلت های اندرویدی نیز بسیار چشمگیر به نظر می رسد.

تولیدکنندگان اندرویدی به لطف منابع سخت افزاری گسترده و سیستم عامل منبع باز گوگل می توانستند از این علاقه به نحو احسن بهره برده و بخشی از بازار این گجت ها را تصاحب کنند؛ اما این اتفاق هرگز رنگ واقعیت به خود نگرفت.

اگرچه امروزه هنوز میدان نبرد تبلت شاهد حضور چند سرباز کم رمق از آمازون، سامسونگ و شرکت های دیگر در برابر آیپد است اما به نظر نمی رسد چند محصول محدود نمایندگانی غرور آفرین برای اکوسیستم اندروید باشند. یکی از موفق ترین تولید کنندگان تبلت های اندرویدی در سال های گذشته کمپانی آمازون بوده که با بهره گیری از یک نسخه خاص اندروید محصولاتی قابل قبول را به بازار ارائه کرده است. در این نسخه ویژه از اندروید که «Fire OS» نام دارد، پلی استور و دیگر اپلیکیشن های پیش فرض گوگل حذف شده اند.

تبلت های آمازون فایر قیمت بسیار بالایی داشته و با توجه به تمرکز روی مصرف محتوا، بیشتر مناسب افراد کم سن و سال هستند. با این حال کسانی که محدودیت بودجه ندارند اغلب سراغ آیپد می روند که قابلیت های گسترده ای را در اختیار کاربر قرار می دهد. حضور پررنگ این دو غول آمریکایی باعث عقب نشینی اغلب رقبای اندرویدی شده و تنها سامسونگ و هواوی آخرین سنگرها را حفظ کرده اند.بزرگترین شاهد این مساله خود گوگل است که تا کنون پیش نمایش توسعه دهندگان اندروید پای برای تبلت ها را ارائه نکرده و علاوه براین صفحه ویژه تبلت ها را از وب سایت اندروید به کلی حذف کرد. اگرچه بعدا این مساله ناشی از یک اشتباه اعلام شد اما صفحه مذکور چندان روحیه بخش به نظر نرسیده و در آن تنها سه تبلت قدیمی انویدیا شیلد K1 (احتمالا آخرین بازمانده این نسل)، گلکسی تب S2 و اکسپریا Z4 به چشم می خورند.

اما چگونه آن همه شور و اشتیاق به اینجا ختم شد و پاییز تبلت های اندرویدی از راه رسید؟ با بررسی ماجرای این گجت ها متوجه مسیر پر و پیمی خمی می شویم که چند گام اشتباه آن را به پرتگاه فعلی کشانده ؛ هرچند هنوز امیدهایی در دور دست سوسو می زنند.

بهینه سازی ضعیف سیستم

داستان تبلت های اندرویدی با گام های اشتباه به خاطر تلاش برای رقابت با یک رقیب قدر آغاز می شود. در سال ۲۰۱۰ سامسونگ از گلکسی تب رونمایی کرد که به رابط کاربری بر پایه اندروید ۲.۲ مجهز شده بود و این در حالی است که نسخه مذکور برای تبلت ها بهینه سازی نشده بود. کره ای ها در تلاش برای رقابت با آیپد دستگاهی را معرفی کرده بودند که بیش از آنکه یک تبلت باشد، موبایلی با لباس های گشاد و بی قواره بود.

گوگل مدتی بعد از اندروید ۳، نسخه ویژه سیستم عامل خود برای تبلت ها رونمایی کرد اما اینبار توسعه دهندگان شخص ثالث از طراحی اپ های سازگار با این نسخه خودداری کردند. اغلب این توسعه دهندگان پس از صرف وقت قابل توجه روی توسعه اپ های منطبق با موبایل های بهره مند از اندروید ۲.۳ به سراغ نسخه ۴ رفته و کندوی عسل را نادیده گرفتند.

در همین زمان نرم افزار تبلت اپل با سرعتی چشمگیر در حال پیشرفت بود و توسعه دهندگان به لطف ابزارهای لازم برای توسعه نرم افزار و حمایت کاربران، خشت های موفقیت کوپرتینویی ها در بازار تبلت را یکی پس از دیگر روی هم می گذاشتند.

از اینرو تمرکز کمپانی های اندرویدی روی موبایل های هوشمند و کسب درآمد از این حوزه باقی ماند. معرفی گلکسی نوت ۲ توسط سامسونگ را می توان میخ آخر به تابوت تبلت های اندرویدی به شمار آورد چرا که حالا کاربران موبایلی در ابعاد یک تبلت کوچک را در دست داشتند که از باکیفیت ترین سخت افزارهای روز، نرم افزار قوی و اپلیکیشن های بهینه بهره می برد.

معرفی فبلت های با نمایشگر بزرگ از سوی شرکت های دیگر باعث شد که نکسوس ۷ به عنوان یکی از بهترین تبلت های مبتنی بر اندروید نیز در رقابت با آیپد از میدان به در شود.

منظور ما این نیست که در آن زمان تبلت های اندرویدی در رکود به سر می بردند، برعکس در آن زمان گجت های با کیفیت و نوآورانه بسیاری در دسترس قرار داشت و حتی خطر اشباع بیش از حد بازار را تهدید می کرد اما به خاطر فقدان یک استاندارد کیفی قابل اتکا در بازار، خرید یک تبلت با برند نه چندان معروف چیزی شبیه به قمار بود.

کشش نه چندان زیاد بازار باعث شد که شرکت های بزرگ رفته رفته از آن پا پس بکشند و پس از آن تعداد تبلت های با کیفیت و قابل مقایسه با آیپد مثل گلکسی تب S4 از تعداد انگشتان دست فراتر نمی رفت.بسیاری از طرفداران قبول دارند که گوگل پیکسل C که سه سال پیش عرضه شد، آخرین تبلت قابل توجه اندرویدی بود. البته بر اساس برخی گزارشات این دستگاه هم در اصل برای اجرای اندروید طراحی نشده بود یا حداقل قرار بود که اندروید و سیستم عامل کروم (کروم او اس) را به صورت همزمان اجرا کند. با این حال گوگل بعدا مدعی شد که واسط کاربری تاچ به اندازه کافی با کروم سازگاری ندارد. با این وجود برخی عقیده داشتند که مهندسان گوگل یک سال و نیم را صرف جستجویی بی حاصل برای پیدا کردن یک پکیج نرم افزاری مناسب برای پیکسل C کرده و در نهایت مانده از همه جا به اندروید پناه بردند.

رستاخیز دوباره از میان خاکسترها

سیستم عامل کروم از زمان معرفی راهی طولانی را سپری کرده و مشخص است که گوگل به پیاده سازی کروم در میان دستگاه های لمسی بزرگتر امید بسته است. شاید گوگل در جلب توجه کاربرانی که به مشاهده محتوا و بازی در تبلت ها علاقه دارند ناکام بوده باشد، اما بخش قابل توجهی از این بازار به فعالیت های آموزشی و تولید محتوا اختصاص یافته که تناسب زیادی با سیستم عامل کروم دارد. برای مثال کروم بوک ها به خاطر قیمت پایین، محبوبیت و نرم افزاری های G Suite (جیمیل، درایو و غیره) در میان مدارس محبوبیت بسیاری دارند.

گوگل برای افزایش هرچه بیشتر محبوبیت کروم او اس سال گذشته پلی استور را به این سیستم عامل آورد و در نتیجه میلیون ها اپلیکیشن اندروید در زمینه های مختلف را در دسترس کاربران آن قرار داد.

بدون شک موفقیت های مایکروسافت با سرفیس پرو نقش چشمگیری در تلاش های گوگل برای  توسعه یک لپ تاپ - تبلت هیبریدی داشته است. از برخی جهات گوگل در موقعیت بهتری قرار دارد چرا که اکوسیستم موبایلی قدرتمند آنها در مقایسه با سیستم عامل سنگین و نه چندان انعطاف پذیر ویندوز با یک محصول هیبریدی لمسی سازگاری بیشتری دارد. شاهد این ادعا نیز شکست ویندوز فون و ویندوز موبایل در بازار موبایل است.

از سوی دیگر لپ تاپ هیبریدی تنها فرم فاکتور موجود نیست و ایسر سال گذشته از نخستین تبلت مبتنی بر کروم با عنوان کروم بوک تب ۱۰ رونمایی کرد. ماه گذشته نیز گوگل پیکسل اسلیت را با همان اهداف قبلی پیکسل C معرفی کرد؛ کروم او‌ اس برای موارد آموزشی و خلاقانه و تعداد زیادی از اپ های اندرویدی برای سرگرمی، بازی و غیره.

رستاخیز سیستم عامل کروم از خاکسترهای اندروید چیزی نیست که خوشایند طرفداران سرسخت اندروید باشد، البته آنها دلیل خاص خود را دارند که پر بیراه نیست. برای مثال بسیاری از اپ های اندروید به صورت کامل برای نمایشگرهای بزرگتر بهینه سازی نشده اند و مواردی از قبیل نوتیفیکیشن ها آنچنان که باید و شاید روان نیستند.

در واقع این اپ ها شبیه یک «پلن بی» پس از مرگ تبلت های اندرویدی به نظر می رسند. با این حال سرانجام آموزش و تولید محتوا نیز به بخشی از بازار تبلت برای گوگل تبدیل شده، هرچند اپل هم در کنفرانس اوایل امسال نشان داد که بخشی از این کیک را برای خودش می خواهد.

در نهایت باید گفت که پس از این همه افت و خیز گوگل به شکلی معجزه وار خود را با فضای کسب و کار و آموزش از طریق تبلت سازگار کرده که می توان آن را نشانه ای از رقابت گسترده تر با اپل و حتی مایکروسافت در حوزه تبلت ها تلقی کرد.