رصد برخورد دو ستاره نوترونی با فاصله ۵۰۰ میلیون سال نوری از زمین

رصدخانه لیزری امواج گرانشی موسوم به LIGO چندی پیش مجددا بازگشایی شد و دانشمندان مستقر در این رصدخانه موفق به رویت پدیده جالبی در تاریخ ۵ اردیبهشت ماه شدند؛ نوعی موج در فضا-زمان که نشان دهنده برخورد دو ستاره نوترونی متراکم با یکدیگر بود.

بخش جالب ماجرا: این اتفاق به احتمال خیلی زیاد حدودا ۵۰۰ میلیون سال پیش رخ داده است.

LIGO با کمک ردیاب ویرگو که در اروپا استقرار دارد توانست امواج گرانشی مربوط به برخورد دو ستاره نوترونی را بعد از بازگشایی اش در ماه جاری به ثبت برساند. این تاسیسات به منظور انجام به روز رسانی هایی برای مدتی بسته بود و در نخستین فعالیت علمی خود موفق به ثبت این پدیده شد.

اما مهم ترین کشف شاید هنوز در راه باشد. در تاریخ یکم اردیبهشت ماه یعنی یک روز بعد از ثبت این برخورد توسط لیگو، دانشمندان به نشانه های دیگری دال بر برخورد احتمالی میان یک ستاره نوترونی و یک سیاهچاله پی بردند.

در صورتی که این اتفاق از سوی اخترشناسان تایید شود این نخستین باری خواهد بود که چنین برخوردی ثبت می گردد. تنها مساله اما این است که سیگنال های مربوط به این برخورد خاص بسیار ضعیف بودند و همین مساله اوضاع را کمی پیچیده کرده است.

ثبت جزئیات مربوط به چنین رویدادی در واقع مانند گوش دادن به نجوای شخصی در یک کافه شلوغ است. در چنین فضایی تشخیص حرف های مطرح شده و اصلا حصول اطمینان از اینکه حرفی بیان شده یا نه کاری دشوار است؛ ثبت برخورد سیاهچاله با ستاره های نوترونی نیز به همین نحو است و دانشمندان به زمانی بیشتر از حد نرمال نیاز دارند تا وقوع آن را به اثبات برسانند.

دانشمندان برای اثبات وقوع پدیده برخورد ستاره نوترونی با سیاهچاله باید ۲۵ درصد از آسمان را اسکن کنند

گفته می شود که برخورد احتمالی میان این سیاهچاله و ستاره نوترونی حدودا ۱.۲ میلیارد سال نوری آنطرف تر رخ داده است. لیگو و ویرگو سه پایگاه جداگانه دارند و از آنجایی که برخورد دو ستاره نوترونی با هم توسط هر سه آنها تشخیص داده شده، این امکان برای دانشمندان فراهم گردید تا موقعیت رویداد را (تنها با اسکن سه درصد از آسمان) مشخص نمایند.

اما در مورد پدیده دوم (یعنی برخورد سیاهچاله با ستاره نوترونی) کار کمی دشوارتر بوده است. تنها دو پایگاه از سه پایگاه موجود توانستند این رویداد را ثبت کنند و این یعنی اخترشناسان باید ۲۵ درصد از آسمان را اسکن کنند تا منشاء آن را بیابند.