چرا باید فیلتر روغن موتور را در هر سرویس تعویض کرد؟

اکثر قطعات موتور خودرو از فلزهای گوناگون تشکیل شده است. موتور خودرو و قطعات آن (پیستون، سیلندر و …) در زمان کارکرد خود به دلیل فعالیت های مکانیکی تحت شرایط سخت استهلاک قرار می گیرد. در موتور خودرو سیستمی جهت روغن کاری این قطعات قرار دارد تا با روغن کاری مداوم قطعات، بازدهی و طول عمر موتور را بهبود بخشد. قطعات فلزی خودرو بر اثر کارکرد و اصطکاک با یکدیگر ذرات و خرده ریزهای آهنی آز آنها جدا شده و به همراه دوده و آلودگی های ناشی از احتراق وارد روغن و چرخه گردش روغن در موتور خودرو می شوند. روغن موتور برای آنکه این ذرات را از چرخه خارج نماید نیاز به یک فرآیند روان سازی دارد. روان سازی روغن فرایندی است که در آن کلیه ذرات متفرقه و ناخالص که وارد روغن شده اند از طریق عمل فیلتراسیون از چرخه گردش روغن خارج می نماید.

بنابراین عملکرد فیلتر روغن، مثل کبد در بدن است. روغن موتور بعد از آلوده شدن با گذر از فیلتر روغن تصفیه می‌شود و این کار باعث افزایش طول عمر و بازدهی بالاتر موتور در شرایط خاصی مثل استارت اولیه در شرایط آب‌وهوایی سرد و حرارت بالای موتور در سرعت‌های بالا خواهد شد. واضح است که پس از مدتی، فیلتر روغن هم مانند سایر فیلترها دچار تجمع آلودگی و جرم می‌شود و روغن را به سختی از خود عبور می‌دهد. حال تصور کنید خودرویی با یک فیلتر روغن فاسد و فاقد کارایی مشغول به کار است،‌ در چنین شرایطی باید انتظار صدمه دیدن پمپ روغن، ‌کاهش یافتن قدرت موتور و حتی شکسته شدن سوپاپ‌ها را داشته باشیم.
‌البته شرکت‌های سازنده، برای جلوگیری از آسیب به موتور در چنین شرایطی، سوپاپ اطمینانی را داخل فیلتر روغن تعبیه کرده‌اند که در مواقع بالا بودن فشار در موتور، روغن را بدون فیلتر، وارد مدار کرده و از صدمات احتمالی جلوگیری می‌کند.

مضرات عدم تعویض فیلتر روغن

اغلب تولیدکنندگان فیلتر و روغن موتور معتقدند که تعویض فیلتر پس از هر بار تعویض روغن، لازم و واجب است. اما برخی از اتوسرویس‌کاران خودرو بر این باورند که شرکت‌های مذکور به ‌دلیل کسب سود بیشتر، این توصیه را مطرح می‌کنند. تولیدکنندگان فیلتر روغن، تعویض روغن و فیلتر را پس از هر ۳هزار مایل یا ۵ هزار کیلومتر، یا پس از پایان ۳ ماه پیشنهاد می‌کنند.عدم مقاومت در برابر ورود روغن ،جدا سازی مطلوب ذرات ،قدرت جذب بیشتر آلودگی ها ، مقاومت در برابر پارگی ، محفظه کار آمد با قابلیت تحمل فشار بالا آب‌بندی مناسب و دارا بودن سوپاپ اطمینان در مجموع  از جمله مواردی هستند که در طراحی و ساخت فیلتر روغن موتور باید مورد توجه قرار گیرند.
دلیل این توصیه این است که فیلتر روغن شاید مصرفی‌ترین قطعه خودرو باشد که به ‌دلیل تماس با مواد بسیار آلوده‌تری همچون قطعات فلزی روغن، باید هرچه زودتر تعویض شود. در نظر داشته باشید که اگر فیلتر روغن هنگام تعویض روغن موتور تعویض نشود، فیلتر ناخالصی‌های روغن اول را می‌گیرد و دیگر نمی‌تواند روغن را تصفیه کند.
از سوی دیگر باید توجه داشت کاغذی که وظیفه فیلتراسیون را بر عهده می‌گیرد، دارای منافذی است که از عبور ناخالصی‌ها و مواد اضافی جلوگیری می‌کند و منافذ فیلتری که هنگام تعویض روغن قرار است دوباره استفاده شود، دیگر نمی‌تواند به مقدار کافی، روغن را از خود عبور دهد. از این رو فشار پشت فیلتر افزایش پیدا می‌کند و خود به ‌خود سوپاپ اطمینان باز می‌شود. در واقع روغن دوم بدون فیلتر، راهی پمپ روغن می‌شود و در طول حیات خود، عموما مسیر فیلتراسیون را دور می‌زند.

تشخیص خرابی فیلتر روغن

در فیلتر های بی کیفیت به دلیل استفاده از کاغذ نامناسب و یا وجود درز در محل اتصال کاغذ ،فیلتراسیون به درستی انجام نمی گیرد و به همین دلیل ذرات و آلودگی ها از فیلتر عبور نموده و به تدریج وارد موتور می شوند . این آلاینده ها با خراش دادن سیلندر و پیستون موجب آسیب جدی به موتور ماشین خواهند شد .چکیدن قطرات روغن از محل اتصال فیلتر ، زنگ زدن پوشش محفظه ،تحمل نکردن فشار و در نتیجه شکاف برداشتن فیلتر باعث خروج تدریجی و یا سریع روغن از مسیر روغن کاری موتور می شود .بدیهی است که در اثر فشار و اصطکاک زیاد ،قطعات خودرو مستهلک و کاملاً ساییده خواهد شد.
ممکن است متوجه شوید روغن زیادی زیر خودرو شما روی زمین ریخته است؛ یکی از دلایل این مشکل می‌تواند خراب شدن فیلتر روغن موتور باشد.
نکته دیگر در فیلترهای روغن این است که در موقع خاموش شدن موتور فیلتر بتواند روغن داخل خود را حفظ کرده و خالی نشود. این امر باعث میشود تا هنگام روشن شدن دوباره موتور، جریان روغن فورا برقرار شده و به همه قسمتها برسد. اگر فیلتر روغن موتور خالی از روغن باشد حدود چندین ثانیه طول خواهد کشید تا فیلتر پر شود و سپس روغن به قسمتهای دیگر موتور خواهد رسید.
همانطور که می‌دانید فیلتر روغن به محفظه روغن چسبیده است و در صورت خرابی می‌تواند روغن را به بیرون نشت دهد. در برخی مواقع نیز فشار روغن به شدت کم می‌شود، در چنین شرایطی نیز به احتمال بسیار زیاد ایراد از فیلتر است، زیرا اگر فیلتر کثیف باشد، فشار روغن کم می‌شود که می تواند صدمات متعدد و پر هزینه ای را در این شرایط وانسفای اقتصادی به بار آورد.
چراغ چک روغن موتور از چراغ‌های هشداردهنده در مجموعه نشانگرهای پشت آمپر است که روشن شدن آن دلایل متعددی دارد. یکی از دلایل آن، خرابی فیلتر روغن موتور است. بنابراین با روشن شدن این چراغ حتما به تعمیرکار خود مراجعه کرده و مسئله را به دقت بررسی نمایید.