وزارت ارشاد: حمایت از استارت آپ‌ها راهی برای مقابله با فیک نیوز است

وزیر ارتباطات کشورمان داغ بودن پخش شایعات در فضای مجازی را موضوعی برای پخش و انتشار اخبار دروغ دانسته و اخیرا اعلام کرده که سامانه‌ای برای کنترل صحت اخبار در پژوهشگاه وزارت ارتباطات در حال ساخت است. در همین راستا وزارت ارشاد نیز قرار است بزودی جلساتی را با وزرا و دستگاه‌های مختلف برگزار کند تا در آن به لزوم برقراری حمایت‌های مالی به استارت آپ‌ها و شرکت ها برای رشد سواد رسانه‌ای تاکید شود.

«محمد صادق افراسیابی» معاون مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال در گفتگو با دیجیاتو عنوان می‌کند که بسته‌های سیاستی متفاوتی باید برای تحقق ترویج سواد رسانه‌ای و نابودی فیک نیوز انجام شود تا بتوان با فیک نیوز مقابله کرد. به گفته افرسیابی حمایت از استارت‌ آپ‌ها از اقدامات اساسی است که باید به آن توجه مبذول شود:

«متاسفانه در حال حاضر فعالیت استارت آپ‌ها در زمینه‌های خبری چندان زیاد نیست ولی اگر اعلام حمایت از سوی نهادهای مختلف صورت بگیرد، قطعا شاهد رشد این گونه کسب‌وکارهای نوپا خواهیم بود. استارت آپ‌های خبری می‌توانند در برابر فیک نیوز قد علم کنند و ما هم به نوبه خود تا جای ممکن حمایت‌های معنوی و مادی در این زمینه انجام دادیم اما نیازمند این هستیم که این حمایت‌ها بیشتر شود.»

مشاور وزیر ارشاد همچنین باور دارد که اپلیکیشن‌های خبری نیز باید تقویت شوند و به آنان بیشتر بها داده شود:

«همچنین باید اپلیکیشن‌های خبری را تقویت کنیم. واقعیت این است که اپلیکیشن‌های خبری خوب و کاربردی در جامعه تعدادشان کم است و برای عده ای از مخاطبین طیف‌های خبری اپلیکیشن‌های قوی وجود دارد. به عنوان نمونه هر چند دیجیاتو برای تکنولوژی و آخرین خبر برای سایر اخبار خوب کار می‌کنند اما باید تقویت و حمایت بیشتری از اپلیکیشن‌ها صورت بگیرد تا شاهد بیشتر شدن تعداد آنها و گستردگی فعالیت‌شان در حوزه‌های مختلف باشیم.»

افراسیابی به دیجیاتو توضیح می‌دهد که کارگروه ماده ۱۴ آیین نامه توسعه و ساماندهی رسانه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی دیجیتال مصوب هیات وزیران که از سال ۸۹ تصویب شده، قرار است در سال جدید شکل تازه‌ و اصولی به خود بگیرد تا به مفاد این ماده عمل شود:

«تاکنون تنها وزارت ارشاد و وزارت ارتباطات به این ماده عمل کرده‌اند و به صورت موردی حمایت‌هایی انجام داده‌اند در صورتی که باید حمایت‌ها توسط تمامی وزارتخانه و دستگاه‌های مربوطه نظیر سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پروش، وزارت علوم و... انجام شود. در سال جدید نامه‌ای با حضور دکتر صالحی وزیر محترم ارشاد تنظیم کردیم و قرار است بزودی جلسه‌ای در سال ۹۸ تشکیل شود که در آن به وزرا و یا نمایندگانشان تاکید شود که بودجه‌ای برای کمک‌های مالی ظرف یک ماه تعیین کرده و آن را بطور شفاف اعلام کنند.»

افراسیابی در راستای همین موضوع خبر از ایجاد سامانه‌ای می‌دهد که قرار است در آن تیم‌ها و شرکت‌های مختلف درخواست کمک‌های مالی خود را اعلام و درخواست‌ها به سازمان‌های مربوطه ارجاع شود تا به صورت عملیاتی در بیایند: «در این حالت می‌توانیم در انتهای سال جاری گزارش کاملی در این باره داشته باشیم و بدانیم چه نهادی به چه کسی تا چه میزانی کمک کرده و پروژه به کجا رسیده است.»

افراسیابی حمایت از تشکیل اتحادیه و مجامع صنفی را نیز از دیگر اقدامات مناسب معرفی می‌کند و باور دارد که خبرگزاری‌ها و حتی کانال‌های خبری که هویت و شامد دارند باید دارای یک اتحادیه مستقل و جداگانه باشند تا ارزش کارشان بیشتر دیده شود. به عقیده افراسیابی وجود یک مکان به اسم خانه مطبوعات به تنهایی برای تمامی رسانه‌ها کافی نیست و ایجاد یک اتحادیه مجزا می‌تواند منجر به خلاقانه‌تر شدن کار خبرگزاری‌ها و کانال‌ها شود: «تعیین و تکلیف نقش دستگاه‌های دولتی،خصوصی و مردم در رابطه با ترویج سواد رسانه‌ای از جمله اقدامات اساسی و مهمی است که باید به صورت یک سند سیاسی توسط شورای عالی فضای مجازی ایجاد شود تا مشخص گردد هر نهاد تا چه حد و امکاناتی در ترویج سواد رسانه‌ای نقش دارد.»

وزارت ارشاد در سال گذشته حمایت‌های مالی موردی انجام داده؛ به عنوان مثال اقدامی مشترک با وزارت کار در سال گذشته انجام داد و ضمن شناسایی کسب‌وکارهای فعال در زمینه فرهنگ و هنر، برای آن دسته از این استارت آپ‌ها که مجوز نداشتند کمک‌هایی کرده تا مجوز بگیرند و برخی از آنها را نیز به نمایشگاه‌های خارجی با کمک هزینه‌های مالی فرستاده تا بتوانند در سطح بین‌المللی دیده شوند. همچنین برخی دیگر از کمک‌های وزارت ارشاد مبالغی بین ۵ تا ۷۵ میلیون بوده ولی این رقم برای حمایت‌های کافی برای مقابله با فیک نیوز و گسترش سواد رسانه‌ای به تنهایی کافی نیست. افراسیابی نیز باور دارد که سازمان‌های مختلف باید در حوزه خود به استارت آپ‌ها و تیم‌ها کمک کنند: «مثلا تیمی قصد انجام یک پروژه در زمینه بهداشت را دارد و موضوع باید وزارت بهداشت را درگیر کند و یا تیمی که مشغول تهیه یک کار در زمینه آموزش عالی است، کمک وزارت علوم را می‌طلبد.»

افراسیابی همچنین به فعالیت دولتمردان و مردان حاکمیت در شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کند و باور دارد که چنین موضوعی می‌تواند امر بسیار خوبی تلقی شود به شرطی که همراه با برجسته سازی نباشد:

«همچنین حضور و فعالیت در این شبکه‌ها نباید به مونولوگ بسنده شود و به نظرم خوب است مسئولین تیمی را برای این کار در نظر بگیرند تا صفحات اجتماعی‌شان را مدیریت کنند و به کامنتها و نظرات مردم پاسخ دهند. پاسخدهی به مردم می‌تواند این حس را در آنها ایجاد کند که آنها می‌توانند جواب پرسشهای خود را دولتمردان و خود حاکمیت به صورت مستقیم و شفاف بگیرند. مردم دنبال فیک نیوز و اخبار جعلی نیستند و خود ما باید با پاسخ دهی به موقع به مردم زمینه جلوی تولید اخبار جعلی را بگیریم.»

اخیرا وزارت ارتباطات در چند ماهه اخیر جلساتی را پیرامون مقابله با فیک نیوز در وزارتخانه خود برگزار می‌کند اما برخی کارشناسان معتقدند که وزارت ارتباطات در سطح کلان‌تری باید قوانین و راهکار بچیند و صرفا برگزاری یک سری جلسات برای مقابله با چنین پدیده بزرگی کافی نیست. با توجه به گفته‌های اخیر وزیر ارتباطات و اقداماتی که وزارت ارشاد و رسانه‌های دیجیتال نیز در دستور کار خود قرار دادند، به نظر می‌رسد که شاهد پیشرفت محسوسی در مقابل با فیک نیوز، پخش شایعات و اخبار جعلی در آینده نزدیک خواهیم بود.