ورود کتابخانه ملی به حوزه استارت آپها با رویکرد هوش مصنوعی

سازمان اسناد کتابخانه ملی ایران قصد دارد با برگزاری رویدادی از فعالین استارت آپی دعوت کند تا برای چالش‌های این سازمان راه حل پیدا کرده و مورد حمایت این سازمان قرار بگیرند.

«مظفر پاسدار» معاون توسعه مدیریت منابع انسانی سازمان اسناد کتابخانه ملی ایران در نشست خبری این مجموعه اعلام کرد که این روزها یک نیازی بیشتر از همیشه در بین پژوهشگران و مخاطبین سازمان احساس می‌شود که آرشیو و رصد و پردازش حوزه منابع دیجیتال نام دارد:

«اگر در سال ۶۹ هدف تاسیس سازمان اسناد کتابخانه ملی گردآوری و حفاظت و پردازش اطلاع رسانی کلیه منابع مکتوب بود؛ امروز یک بخش عمده این منابع در قالب منابع دیجیتال در حال تولید است و ما وظیفه گردآوری و حفاظت پردازش و اطلاع رسانی آنها را نیز داریم. منابع دیجیتال رشد چشمگیری داشتند و با سازوکارهای پیشین نمیتوانیم سرویس دهنده خوبی باشیم به همین خاطر ما از فناوری های جدید باید استفاده کنیم.»

پاسدار باور دارد که حوزه هوش مصنوعی مهمترین نکته برای پردازش این اسناد دیجیتالی است. به گفته او دولت در این بخش نیازمند کمک بخش خصوصی و استارت آپ‌های فعال این حوزه است تا با به کار گیری و دعوت از این افراد شاید بشود با خود آنها خدمات جدیدی به خود جامعه مخاطبین سازمان ارائه شود:

«پروژه‌ای برای توسعه و گسترش اکوسیستم کسب‌وکارهای حوزه محتوا تعریف شده است. بیشتر سیاستگذاری و حمایت های مالی و معنوی در برنامه ما وجود دارد و در همین راستا شتابدهنده های بخش خصوصی را نیز دعوت کردیم تا به ما کمک کنند. از سوی دیگر شرکتهای سرمایه گذار خطر پذیر و VCهای خصوصی در این عرصه باید فعالیت بیشتری داشته باشند. اولین گام توسعه ما رویداد ویتا خواهد بود که با همراهی شتابنده نوین تک برگزار خواهد شد.»

همکاری چهار ضلع دولتی

پاسدار در پاسخ به این پرسش که نقش سازمان‌های دولتی نظیر سازمان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق توسعه و نوآوری و سازمان فناوری اطلاعات در این طرح چیست به دیجیاتو گفت:

«برنامه تحول دانش بنیان سازمان اسناد کتابخانه ملی برنامه مفصلی است و با این سه ضلع دولتی برنامه‌هایش را پیش می‌برد. قرار است با سازمان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یک مرکز نوآفرینی ظرف یک و نیم ماه آینده در سازمان اسناد کتابخانه ملی راه‌اندازی شود. همچنین با صندوق توسعه و نوآوری در حال صحبت هستیم تا بتوانیم یک صندوق پژوهش و نوآوری از جنس سرمایه‌گذاری خطر پذیر راه بیندازیم. با سازمان فناوری اطلاعات نیز همکاری مشترکی در همه زمینه‌ها داریم.»

سرعت بازار نشر کتاب کشور رشد ۶ برابری داشته است

«بابک زنده دل» مدیر کل توسعه سازمان اسناد کتابخانه ملی ایران نیز درباره چرایی برگزاری چنین رویدادی اذعان داشت که آمارهای این مرکز به سمت پتابایت پیش می‌رود و کنترل این آمارها با نیروی انسانی و سیستم فعلی کار سختی است: « ما سال ۹۷ بیش از یک میلیارد برگ سند را ارزشیابی دادیم و هفتاد میلیون برگ سند آرشیوی منتقل شد.» به گفته زنده دل امروزه دستگاه‌های دولتی از اتوماسیونهای اداری استفاده می کنند که این سیستم‌ها خارج از آرشیوه‌های کاغذی است: «پیش بینی میکنیم امسال بیش از ۳۵۰ ترابایت حجم سند الکترونیکی واجد شرایط آرشیو وجود دارد. برای آرشیو کردن هر یک برگ و پردازش آن هزینه می‌شود و در اینجاست که اهمیت هوش مصنوعی نمود پیدا می‌کند.»

به گفته زنده دل دنیا این روند را طی کرده و به مرحله عملیاتی رسیده ولی در ایران هنوز این موضوع در حد صحبت و طرح‌ها است. او می‌گوید در سال ۷۷ نزدیک به ۱۷۳۰۰ کتاب و در سال ۸۷ نزدیک به ۵۷ هزار کتاب و در سال ۹۷ بیش از ۱۰۱ هزار کتاب منتشر شدند و آمار سرعت نشر کتاب در کشور ۶ برابر بیشتر شده است: «تنها نهاد بانک کتاب شناسی کشور ما هستیم و برای آرشیو کردن این کتاب‌ها منباع انسانی و بودجه کلانی صرف می‌شود.»

زنده دل اذعان دارد بیش از ۱۲۰ هزار مجلد شامل ۴ میلیون شماره نشریه یعنی ۳۰ میلیون برگ نشریه از آغاز تا کنون در مخازن کتابخانه ملی وجود دارد:

«بحث پردازش خودکار متن چالش اصلی ما است. متن‌ها یا دیجیتالی هستند و یا باید آنها را دیجیتالی کنیم که این یک پروژه عظیمی است. با نیروی انسانی موجود دیجیتال سازی این حجم از اطلاعات کار سختی است. همچنین بیش از ۹۰ هزار نسخ خطی ارزشمند را نباید فراموش کرد که در آرشیو ما وجود دارند و البته در حال حاضر ۳۹ هزار عدد از این کتب در سامانه دیجیتال ما در دسترس عموم قرار دارند.»

او با اشاره به ۲۴۰هزار پایان نامه در دسترس می‌گوید که بانک کتابشناسی ماهیانه سیصد و پتجاه هزار بار مورد استفاده قرار میگیرد: «برای کنترل این حجم از داده چه کنیم؟ باید به سمت فناوری برویم. در این راه از ۲۶ دانشگاه معتبر کشور هم دعوت شده تا با کمک آنها و مربیان برتر کشور بتوانیم راه چاره‌ای پیدا کنیم.»

اکوسیستم حوزه هوش مصنوعی در ایران هنوز شکل نگرفته است

«محمدرضا قبادی» مدیرعامل شتابدهنده نوین تک زیست بوم کارآفرینی ایران را یک زیست بوم نوپا اعلام کرد و آن را در زمینه هوش مصنوعی و بیگ دیتا بسیار جوان دانست:

«حوزه هوش مصنوعی یا بیگ دیتا علاوه بر ریسک فیلد کارآفرینی ریسک تکنولوژی هم دارد و خیلی سخت تر است. سرمایه‌گذاری در این حوزه در اکوسیستم استارت آپی کشور ضعف دارد چرا که سرمایه‌ گذاران گزینه های آسان تری در اختیار دارند و خیلی از استارتاپهای فعال در این حوزه با عدم موفقیت دریافت سرمایه مواجه هستند. در حقیقت سرمایه‌گذاری در این حوزه برای اکوسیستم‌های بالغ‌تر صورت می‌گیرد اما آیا باید بایستیم تا این اکوسیستم خود به خود بالغ شود؟ مسلما خیر.»

به گفته قبادی پسباید فعالیت زیرساختی شروع شود تا ریسک سرمایه گذاری در این استارتاپها کاهش پیدا کند. او در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر شرکت‌های بزرگی مانند دیجی کالا روی حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند ولی آیا در سازمان اسناد کتابخانه ملی هیچ نوع بیزینس مدلی برای این محصول وجود دارد یا خیر نیز به دیجیاتو گفت:

«بحث ما بحث نسبت و اندازه است. سرمایه‌گذاری ویژه‌ای هنوز در فضای استارت آپی ایران صورت نگرفته و برای بلوغ آن هنوز راه مانده است. سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه تجارت الکترونیک یا حوزه خدمات را با سرمایه‌گذاری در حوزه هوش مصنوعی مقایسه کنید می‌بینید که هنوز اول راه هستیم. اکوسیستم نوآوری هوش مصنوعی وقتی کامل می‌شود که ده‌ها پروژه‌ مشابه دیجی کالا و یا کتابخانه ملی شکل بگیرد و برای آینده آن تعاریف دقیق‌تری پیدا شود.»

ثبت نام و شرکت در این رویداد کاملا رایگان است و برای برندگان نیز جوایزی در نظر گرفته شده است. رویداد چهاردهم تیرماه آغاز خواهد شد و هر کس می‌تواند وارد این رویداد شود. در وهله اول به شرکت کنندگان گفته می‌شود که چه منابع و APIهایی از سازمان در اختیارشان قرار خواهد گرفت و سی و هفت مساله کتابخانه ملی مطرح می‌شود.

به گفته برگزار کنندگان این رویداد شرکت کنندگان یک هفته فرصت دارند طرحهای خود را فرستاده و بعد از بررسی طرح‌ها در نهایت در ۲۶ تیرماه فعالیت‌های کارگاهی آغاز شده و استارت آپ‌ها و پروژ‌ه‌های برتر مورد حمایت قرار خواهند گرفت؛ حمایت‌هایی از جنس سرمایه‌گذاری، مشارکت و یا اسکان استارت آپ‌ها.