زندگی در دنیای جدید؛ با مشاغل عصر فضا آشنا شوید

تا چند دهه پیش زندگی و کار در فضا یک رویای دور از دسترس به نظر می رسید اما عزم دولت ها برای بازگشت به ماه، فتح مریخ و پیشرفت های خیره کننده شرکت های خصوصی این رویا از همیشه به ما نزدیکتر ساخته است.

از آغاز عصر انقلاب صنعتی تا کنون اشغال جای کارگران توسط ماشین ها و عدم نیاز به نیروی انسانی دغدغه و چالشی جدی بوده است. در سال های اخیر هم فناوری‌های پیشرفته ای مثل هوش مصنوعی چند شغل را از دست بشر خارج کرده و به تعداد زیاد دیگری هم چشم دارد.

مراکزی برای آموزش مشاغل فضایی جدید تاسیس شده

برآوردها حاکی از این است که ۴۳ درصد مشاغل فعلی در آمریکا طی سال های آینده در معرض اتوماسیون قرار دارد. با این حال مجمع جهانی اقتصاد بر این باور است که فناوری از سوی دیگر باعث اشتغال زایی و خلق سمت‌های جدیدی می شود که تاکنون وجود نداشته اند.

یکی از حوزه ها مشاغل فضایی است که به لطف افزایش فعالیت فضایی آژانس های دولتی و سرمایه گذاری سرسام آور بلو اوریجین، اسپیس اکس و شرکت های دیگر رونق بی‌سابقه‌ای گرفته است. اقامت بشر در مرزهای فرا زمینی به معنی ایجاد مشاغل جدیدی است که در ادامه تعدادی از آنها را معرفی کنیم. این سمت ها شاید امروز علمی تخیلی و شبیه فیلم های کریستوفر نولان به نظر برسند اما زودتر از آنچه فکرش را می کنیم و شاید طی دهه آینده عملی شوند.

خلبان فضایی

هدایت یک سفینه فضایی رویای دوران کودکی و نوجوانی بسیاری از تماشاگران جنگ ستارگان بود که خود را در نقش «هان سولو» حین هدایت «میلینیوم فالکون» تصور کرده اند، این رویا اما تا چند سال دیگر جامه عمل خواهد پوشید. ویرجین گلکتیک با تکیه بر ثروت کلان برانسون گام به گام بلندپروازی های فضایی خود را پیش می برد و حدود دو ماه قبل با اجرای موفق اولین تست آزمایشی فضاپیمای خود رسما مجوز توریسم فضایی را دریافت کرد.

اولین پرواز تجاری این شرکت سال بعد با هزینه ۲۵۰ هزار دلاری کلید خواهد خورد. از همین حالا ۶۰۰ مسافر خوش شانس برای تجربه پرواز فضایی ثبت نام کرده اند اما با عملی شدن پروژه و اطمینان از امنیت آن، تعداد بسیار بیشتری به آنها خواهند پیوست.

رونق این صنعت به معنی وارد شدن شرکت های بیشتری به حوزه توریسم فضایی خواهد بود و آن زمان تقاضا برای استخدام خلبان های فضایی اوج می گیرد. علاوه بر این سمت های تخصصی دیگری نظیر مامور کنترل ترافیک فضایی و خدمه پرواز فضایی نیز رایج خواهند شد.

وکیل فضایی

تا همین چند سال پیش صحبت کردن از وکیل سایبری اغراق آمیز بود اما با یک جستجوی ساده می بینید که تا چه حد فراگیر و کاربردی شده. وکیل فضایی هم همینطور است، امروز مثل تریلری علمی تخیلی از «جان گریشام» به نظر می رسد اما تا کمتر از یک دهه دیگر سمتی با پرستیژ خواهد بود.

ورود این مشاغل به بازار کار ایران نیازمند تحول اساسی در صنعت هوافضای کشور است

هرچند این شغل از نظر سفرهای فضایی و سیر و سیاحت در کهکشان ها چندان هیجان انگیز نیست اما وکالت همیشه از مشاغل پرطرفدار و با سطح درآمد مناسب بوده است.

یکی از مهمترین وظایف وکلای فضایی رسیدگی به دعاوی مربوط به مالکیت، معدن کاوی و استخراج مواد از اجرام فضایی است. در صورت اقامت بشر روی ماه یا مریخ شاهد منازعات مشابه زمین با ویژگی های متمایز خواهیم بود که حل و فصل آن به وکلای فضایی سپرده می شود.

معمار و کارشناس ساختمان فضایی

نظرتان در مورد طراحی یک ایستگاه فضایی جدید چیست؟ توسعه پایگاه های فضایی روی ماه یا ساختمان سازی برایتان چه قدر هیجان انگیز است؟ این موارد هم در سال های آتی از دل استودیوهای هالیوود خارج شده و از آگهی استخدام سر در خواهند آورد.

این افراد قرار نیست ساختارهای موجود روی زمین را در فضا تکرار کنند، آنها با تسلط بر ویژگی های مکانیکی و فیزیکی محیط خشن فضا، سازه هایی طراحی می کنند که در برابر فاکتورهای مختلفی از تشعشعات فضایی گرفته تا دماهای زیر صفر دوام بیاورند. این افراد در کنار دانش تخصصی عمران فضایی، باید به خوبی زمینه هایی از قبیل سلامت روانی و فیزیکی را درک کرده باشند.

البته طراحی سازه ها تنها بخشی از کار است. ساخت این سازه ها یا تعمیر ساختمان های قبلی نیز به حوزه فعالیت جدیدی تبدیل خواهد شد. در برخی موارد احتمالا مواد و اجزای سازه به صورت سه بعدی در فضا چاپ شده و هرگز رنگ زمین را به خود نخواهند دید. قطعا نانو ربات های خودکار و چاپگرهای سه بعدی بخش مهمی از کار را بر عهده خواهند گرفت اما اجرای کامل آنها بدون دخالت انسان ناممکن به نظر می رسد.

پزشکی فضایی

خارج شدن فرد از جو زمین حتی برای مدتی کوتاه پیامدهایی از قبیل کشش ستون فقرات، کوتاه شدن ماهیچه ها و برهم خوردن چرخه خواب را به همراه دارد. علاوه بر این اقامت طولانی مدت در فضا باعث تغییرات مهمی در بدن و حتی ژنتیک انسان می شود که بر اساس تحقیقات ناسا شامل افزایش قد، بلندتر شدن تلومرها، تغییر روند کار ژن ها، تغییر باکتری های روده و غیره می شود.

در کنار این موارد نباید از اثرات روانشناسی هم غافل شد. اگر تمام مسافران در طول یک سفر فضایی بیمار شوند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ قطعا در این صورت نبود پزشک می تواند به فاجعه ختم شود.

این مساله آنقدر اهمیت دارد که تعدادی از دانشگاه از همین حالا به ارائه دروس یا دوره هایی از قبیل روانشناسی یا سلامت فضایی می پردازند. شاید امروز تحصیل در آنها بی مورد جلوه کند اما موفقیت در پروژه های ماه و مریخ بدون وجود این افراد بعید به نظر می رسد و احتمالا یک یا دو دهه بعد از وجود متخصصانی در این زمینه خرسند خواهیم شد.

متخصص معادن سیارکی

با کاهش ذخایر معدنی زمین  توجه کشورها به معادن روی ماه، مریخ و حتی سیارک ها جلب شده و حتی دانشگاه «ماینز» کلرادو دوره ای را برای آموزش در این زمینه ارائه کرده است.

همین حالا ۹ هزار سیارک در مدار مجاور زمین شناخته شده اند و سالانه هزار مورد جدید به آنها اضافه می شود. پتانسیل این سیارک ها برای استخراج مواد مختلف از آب گرفته تا پلاتین آنقدر زیاد است که نمی توان آنها را نادیده گرفت و ژاپنی همین اواخر با موفقیت تحقیقات گسترده ای را روی سیارک بنو صورت دادند.

از آنجا که هنوز روش دقیقی برای معدن کاوی سیارک ها ارائه نشده نمی توان با دقت شرح وظایف معدنکار فضایی را تشریح کرد. با این حال بعید است تفاوت های زیادی در مورد ابزارها و روش های استخراج فضایی و زمینی وجود داشته باشد.

مهندس فضایی

مشاغلی که در بالا معرفی شد در آستانه معرفی قرار دارند اما مهندس فضایی از همین حالا رونق گرفته است. به مدد بخش های دولتی و خصوصی مهندس فضایی با تجربه توسعه ماهواره، راکت و شاتل های فضایی به شغلی پر تقاضا تبدیل شده که در آینده رشد بیشتری نیز خواهد داشت.

در دهه گذشته راکت ها دستخوش پیشرفت های بسیاری شده اند که واضح ترین نمونه آن فالکون های چندبار مصرف اسپیس اکس است. در همین زمان تعداد بی سابقه ای ماهواره نیز در حال سپری کردن مراحل پرتاب به مدار هستند. به این موارد باید کاوشگرها، ربات ها و غیره را نیز اضافه کرد که طراحی و توسعه آنها به مهندسان فضایی نیاز دارد.

مشاغل دیگر

اگر شغل مورد علاقه شما در لیست نیست ناامید نشوید. راه اندازی و گسترش صنایع فضایی به مشاغل و حرفه های مختلفی نیاز دارد. دکتر Angel Abbud-Madrid، مدیر مرکز منابع فضایی و از اساتید دانشگاه ماینز در اینباره می گوید:

این حوزه به مهندس مکانیک، شیمی، متخصص علوم کامپیوتر، زمین شناس، متخصص ژئوفیزیک، اقتصاددان و مشاغل دیگری که روی زمین داریم، نیاز دارد و بسیاری از این متخصصان زمانی که روی فضا پا بگذاریم وارد بازی می شوند. رفتن به فضا دریچه ای جدید را به روی مشاغل و فرصت های نو باز می کند.

تا کنون ایرانیان علاقمند به فعالیت جدی در حوزه فضا و صنایع فضایی چاره ای جز مهاجرت نداشته اند. در صورتی که تحولی اساسی در صنعت هوافضای کشور رخ ندهد، رونق مشاغل فضایی در ایران احتمالا به عمر ما قد نخواهد داد.