لباس فضانوردی ناسا برای مأموریت آرتمیس چه ویژگی‌هایی دارد؟

در نگاه اول لباس فضانوردی جدید ناسا شبیه لباسی است که سرنشینان ایستگاه فضایی بین المللی برای انجام ماموریت خارج از ایستگاه بر تن می کنند. اما به لطف پیشرفت هایی که پیش از شروع ماموریت آپولو صورت گرفته، ماه‌پیما یا «مون‌واکر» (Moonwalker) قرن بیست و یکم می تواند با لباس فضانوردی جدید کارهای بسیار پیچیده تری را در محیط خلاء انجام دهد.

لباس فضانوردی جدید ناسا نام عریض و طویل Exploration Extravehicular Mobility Unit را یدک می کشد و به اختصار xEMU نامیده می شود. فضانوردان ماموریت آرتمیس قرار است این لباس فضانوردی فوق پیشرفته را بر تن کنند. در ادامه نگاهی به این لباس فضانوردی جدید می اندازیم.

امنیت در اولویت

موضوع امنیت همیشه جزو یکی از اولویت های ماموریت های انسانی است و به لطف ماموریت آپولو و ماموریت هایی که به کمک ربات ها انجام شده اند، دانشمندان به درک خوبی از محیط ماه رسیده اند. با این وجود سطح قمر زمین که از قطعات کوچک شیشه مانند تشکیل شده، یکی از چالش های طراحان لباس جدید بوده است.

به دلیلی که ذکر شد، لباس فضانوردی جدید مقاومت بالایی در برابر غبار دارد. این موضوع سبب می شود تا غبارها و همچنین ذرات سمی سطح ماه وارد لباس نشده و توسط فضانورد استنشاق نشوند. همچنین لباس فضانوردی جدید توانایی مقاومت تا دمای منفی 156 درجه سانتی گراد و حداکثر 121 درجه سانتی گراد را دارد که انجام ماموریت در محیط های بسیار سرد و همچنین در برابر نور خورشید را میسر می کند.

کوله پشتی آشنای فضانوردی نیز به نام سامانه پشتیبان حیات قابل حمل (Portable Life Support System)، انرژی لباس و همچنین اکسیژن مورد نیاز فضانورد را تامین کرده و گاز دی اکسید کربن، رطوبت و گازهای سمی دیگر را از آن خارج می کند. علاوه بر اینها دمای لباس را تنظیم کرده و با رصد عملکرد کلی لباس اخطارهای کاهش منابع و نقص در کارکرد را به فضانورد گزارش می دهد.

کوچک شدن ابعاد قطعات الکترونیکی و کاهش اندازه لوله ها، امکان قرار دادن دو مدل مشابه از هر سیستم را در لباس فراهم کرده و امکان از کار افتادن آن را کاهش می دهد. تعبیه دو مدل از سیستم ها امنیت لباس را نیز بالاتر برده و زمان بیشتری را در اختیار فضانورد برای انجام ماموریت قرار می دهد.

لباس فضانوردی جدید به لطف بهبود قابلیت های حرکتی، میزان چابکی فضانوردان ماموریت آرتمیس را نیز افزایش می دهد. تماشای فضانوردان ماموریت آپولو که به خاطر لباس سنگین خود همانند خرگوش به این طرف و آن طرف می پریدند، کمی خنده دار است. اما حرکت بر سطح ماه با آن لباس سنگین انرژی زیادی از فضانورد می گیرد.

در نیم تنه لباس فضانوردی جدید مواد و مفصل های پیشرفته ای به کار رفته که خم شدن و چرخیدن را آسان می کنند. میزان خم شدن در زانوها نیز افزایش پیدا کرده و کفی انعطاف پذیر کفش ها پیاده روی راحت تری را به ارمغان می آورد. در سرشانه ها اصلاحات متعددی صورت گرفته و تکان دادن آزادانه دست ها و بلند کردن اجسام آسان تر صورت می گیرد. به لطف مفصل های جدید می توان دست را از شانه تا مچ به طور کامل چرخاند.

در کلاه لباس فضانوردی جدید برای جلوگیری از خیس شدن هدست و میکروفون ها، چندین سیستم صوتی و میکروفون پیشرفته تعبیه شده است که حین صحبت کردن فضانوردان به طور اتوماتیک به کار می افتند.

فضانوردان ماموریت آرتمیس حین فضانوردی همچنان یک پوشک با قابلیت جذب بالا بر تن خواهند کرد. بسیاری از فضانوردان از پوشیدن این پوشک سرباز می زنند ولی بسیاری از آنها حین ماموریت های چند ساعته آنرا بر تن می کنند.

لباس فضانوردی ماژولار با قابلیت استفاده در محیط های مختلف

قطعات لباس فضانوردی جدید ناسا قابلیت تعویض داشته و می توان آنرا متناسب با فضانوردی در محیط خلاء یا پیاده روی بر سطح سیارات تنظیم کرد. از مدل پایه لباس می توان برای ایستگاه فضایی بین المللی و از مدل Gateway برای مدار ماه یا مریخ استفاده کرد.

علاوه بر موارد فوق می توان لباس فضانوردی جدید را با اضافه کردن قابلیت های جدید به سامانه پشتیبان حیات آپگرید کرده و از آن در محیط هایی که دارای مقادیر بالایی از دی اکسید کربن است استفاده کرد. همچنین می توان با تعویض پوشش بیرونی انجام ماموریت در زمستان سرد مریخ را امکان پذیر کرده و از داغ شدن آن در محیط های بسیار گرم جلوگیری کرد.

یکی از قابلیت های جدید لباس فضانوردی ماموریت آرتمیس، طراحی جدید نحوه پوشیدن آن است. فضانوردان می توانند به راحتی از قسمت پشتی آن را بر تن کنند. نحوه قرارگیری پوشش شانه ها منجر به افزایش قابلیت های حرکتی شده و با جذب شدن به بدن فضانورد، احتمال زخمی شدن کتف ها را کاهش می دهد.

قسمت پایین تنه که شامل شلوار و چکمه ها می شود را نیز می توان با ایجاد تغییرات برای حرکت بهتر در محیط های نیمه خلاء بهینه کرد؛ چون فضانوردان حین حرکت در محیط خلاء نیاز چندانی به دست ها و پاهای خود در مقایسه با پیاده روی یا رانندگی بر سطح سیارات ندارند.

روی کلاه لباس فضانوردی جدید قطعه محافظی نصب شده که همانند سپر از کلاه در برابر ساییدگی و خط و خش ها محافظت می کند. این قطعه را می توان به سرعت تعویض کرد؛ به این معنی که فضانورد می تواند قبل از شروع ماموریت یا حین ماموریت آنرا تعویض کرده و نیازی به ارسال لباس فضانوردی به زمین نیست.

در آزمایشگاه بیومکانیک و بدن شناسی ناسا، اسکن سه بعدی تمام قد از فضانوردان حین انجام حرکاتی که قرار است در فضا انجام دهند گرفته می شود. به کمک اسکن سه بعدی کامل از اندام های فضانورد، ناسا می تواند بدن فضانورد را به طور دقیق با اجزای لباس تطبیق داده تا بیشترین راحتی و بازه حرکتی فراهم شود.

با وجود پیشرفت تکنولوژی و طراحی لباس هایی که خود شبیه یک فضاپیمای کوچک هستند، فضانوردان باید روی زمین تحت تمرینات سخت و فشرده خود را به آمادگی لازم برسانند. با این وجود به دلیل نیروی جاذبه و فشار محیطی در روی زمین، شبیه سازی محیط ماه روی زمین مشکل است.

پیش از قدم گذاشتن اولین زن روی سطح ماه در سال 2024، ناسا لباس فضانوردی جدید و قسمت های مختلف آنرا در ایستگاه فضایی بین المللی آزمایش خواهد کرد تا از عملکرد کلی آن اطمینان حاصل کند.