کارنامه اپل در سال 2019؛ پنج اشتباه و پنج حرکت درست

در سال‌های اخیر، اپل تبدیل به شرکتی محافظه‌کارتر شده. شاید خسته‌کننده‌تر هم شده باشد. این شرکت از ساختن محصولاتی که چشم‌انداز تکنولوژی را تغییر می‌دادند به فروش سرویس‌های مبتنی بر کلاد رسیده که روی بیش از ۱ میلیارد اپل دیوایس در سراسر جهان به اجرا در می‌آیند.

در سالی که پشت سر گذاشتیم اپل اثبات کرد که در بیرون ماندن از شعاع نیروهای قدرتمند بیرونی مانند نبرد تجاری آمریکا و چین مهارت فراوان دارد. از طرف دیگر به نظر می‌رسد دوران اشتباهاتی مانند مشکل آنتن آیفون ۴ و اپل مپس تمام شده. بنابراین نوشتن درباره اشتباهات و کارهای درست این کمپانی عمدتا به معنای مشخص کردن اوقاتی است که فراتر از انتظارات ظاهر شد یا نتوانست پا را آنقدر که باید پیش بگذارد.

خوب:‌ بازگشت اپل به اوج در زمینه دوربین

برای بسیاری از ما، دوربین مهم‌ترین ویژگی موبایل‌های هوشمند به حساب می‌آید. بسیاری از اپلیکیشن‌هایی که عادت به استفاده از آن‌ها داریم -خصوصا شبکه‌های اجتماعی- اتکایی شدید بر دوربین دارند و این روند با اپلیکیشن‌هایی که استفاده خلاقانه‌تر یا معنادارتر از دوربین می‌کنند ادامه می‌یابد. بنابراین مهم بود که اپل هم به ارائه بهترین دوربین ممکن ادامه دهد.

در سال ۲۰۱۸، خانواده آیفون اپل که شامل آیفون ۱۰ اس، ۱۰ اس مکس و XR می‌شد از سیستم دوربین تعبیه شده در پرچمداران امثال سامسونگ و گوگل جا ماند. ۱۰ اس و ۱۰ اس مکس همچنان همان دوربین دوگانه‌ای را داشتند که در آیفون ۷ یافت می‌شد؛ که شامل یک لنز عریض ۱۲ مگاپیکسلی و یک لنز تله‌فوتو ۱۲ مگاپیکسلی با زوم اپتیکال دو برابری می‌شد.

اپل امسال زرق و برق را به دوربینش بازگرداند. خانواده آیفون ۱۱ همراه با دوربین سه‌گانه اصلی معرفی شد که سه سنسور ۱۲ مگاپیکسلی عریض، تله‌فوتو و فوق‌عریض را در بر می‌گیرد. بنابراین دوربین‌ها قادر به ارائه سه فریم مختلف از یک تصویر هستند. قابلیت Night Mode هم در شرایط کم‌نور تصاویری با نویز کمتر ثبت می‌کند و پاسخی به Night Sight گوگل به حساب می‌آید.

اپل نخستین شرکتی نبود که دوربین سه‌گانه را به کار گرفت. هواوی میت ۲۰ پرو نخستین موبایل با چنین دوربینی بود که سال ۲۰۱۸ آمد و سامسونگ و سایرین هم مسیری مشابه را در سال ۲۰۱۹ در پیش گرفتند. برتری اپل در زمینه یکپارچگی نرم‌افزار و سخت‌افزار دوربین ظاهر می‌شود.

بد: رکود سیری و هوم‌پاد

درحالی که دستیارهای صوتی سایر کمپانی‌ها دائما هوشمندتر و تواناتر می‌شوند، دستیار سیری اپل به نظر سرعت چندانی در پیشرفت ندارد. این موضوع درحالی مصداق دارد که اپل با معرفی سیری در سال ۲۰۱۱ دست بالا را مدت‌ها پیش از ظهور شرکت‌های رقیب داشت. در WWDC 2019 انتظار می‌رفت اپل از برنامه‌ای طولانی‌مدت برای بهبود سیری به شکل موازی با محصولات سخت‌افزاری و سیستم عامل‌هایش پرده بردارد. هرچه باشد جان جیاناندرا که قبلاً سمتی مشابه در گوگل داشته، برای بیش از یک سال مدیریت واحد هوش مصنوعی اپل را برعهده داشته.

محدودیت‌های سیری به صورت خاص هنگام استفاده از اسپیکر هوشمند هوم‌پاد مشخص می‌شود که قرار بود رقیبی جدی برای دیوایس‌های آمازون اکو و گوگل هوم باشد. هوم‌پاد با قیمت ۳۴۹ دلار چندان در بازار رقابتی ظاهر نمی‌شود و عمده مردم ظاهراً اسپیکرهای هوشمند ارزان‌تر را ترجیح می‌دهند. اپل از زمان عرضه هوم‌پاد در سال ۲۰۱۸ بهبودهای اندکی در آن ایجاد کرده و ضمناً شاهد ورژن کوچک‌تر و مقرون به صرفه‌تر آن هم گزارش‌هایش به گوش می‌سید نبودیم.

خوب: جدا کردن iPadOS از iOS

iPadOS از قابلیت‌های جدیدی در سال ۲۰۱۹ بهره‌مند شده که باعث می‌شود دیوایس‌های آیپد محصولاتی جدی از نظر بهره‌وری به حساب آیند. یا به صورت واضح‌تر، شباهت بیشتری به یک لپتاپ پیدا کنند. هوم اسکرین جدید به عنوان مثال بیشتر احساسی شبیه به دسکتاپ مک بوک پرو دارد. سافاری جدید هم از طراحی مرورگرهای موبایل فاصله گرفته و تجربه‌ای مثل مرورگرهای قدرتمند دسکتاپ ارائه می‌کند. بسیاری از بهبودهای دیگر هم به مولتی‌تسکینگ ارتباط دارند.

iPadOS ضمناً یک هویت و برند جداگانه برای خود یافت که نشان‌دهنده چشم‌انداز اپل برای کنار زدن محدودیت‌های iOS است. این سیستم عامل حالا iPadOS نام دارد که مشخص می‌کند باید منتظر انتشار متغیرهایی از iOS باشیم که واقعاً مزیت‌های منحصر به آیپد و قلم استایلوس را در اولویت قرار می‌دهند.

بد: اشتباه در تحلیل بازار اسمارت‌فون

در روز دوم ژانویه ۲۰۱۹، تیم کوک، مدیر عامل اپل به سهام‌داران خبر داد که این شرکت باید پیش‌بینی درآمد خود را به خاطر کاهش چشمگیر فروش آیفون تغییر دهد. این اتفاق درست بعد از سه‌ماهه‌ای افتاد که فروش آیفون رشد ۱۴.۹ درصدی نسبت به سال قبل را تجربه کرده بود و به رقم ۵۱.۹۸ میلیارد دلار رسیده بود. تقاضای کم برای آیفون در چین عنصر مهمی در کاهش فروش بود و به‌روزرسانی‌ها هم برای مشتریان بازارهای توسعه‌یافته کافی نبودند.

کوک در بخشی از سخنان آن زمان خود گفت که «مشتریان ما برای مدتی اندک بیشتر نسبت به قبل آیفون‌های قدیمی خود را نگه داشته‌اند». با این حال وقتی یک تحلیلگر از او پرسید که آیا اپل اکنون به قیمت‌گذاری گران خانواده آیفون اعتقاد دارد یا خیر، کوک خیلی ساده گفت نه.

خوب: اندکی قطر بیشتر در ازای باتری بهتر

هرکسی که از آیفون ۱۱ پرو مکس برای مدتی طولانی استفاده می‌کند، از عمر باتری طولانی این دستگاه شگفت‌زده می‌شود. باتری این آیفون برای بیش از ۱۲ ساعت دوام می‌آورد که دو ساعت بیشتر از آیفون ۱۰ اس مکس است. به نظر می‌رسد این بهبود عمر باتری تا حدی مدیون چیپست موجود در پرو مکس باشد. اما قطعاً یکی از دلایل اصلی آن باتری بزرگ‌تریست که نسبت به آیفون‌های سال قبل به کار گرفته شده.

از آن جایی که آیفون‌های ۲۰۱۸ اندکی از پیشینیان خود قطورتر هستند، فضای بیشتری برای تعبیه باتری بزرگ‌تری وجود داشته. با توجه به جدایی جانی آیو از اپل، به نظر می‌رسد او اصلاً از قطر بیشتر دستگاه رضایت نداشته. اما افزایش عمر باتری یکی از مهم‌ترین بهبودهایی بود که اپل می‌توانست در موبایل‌های جدیدش به وجود آورد.

بد: عدم عرضه AirPower

پد شارژ وایرلس AirPower قرار بود قادر به شارژ سه دستگاه به صورت همزمان باشد: یک ساعت هوشمند، یک آیفون و یک جفت ایرپاد. اپل از این گجت در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ رونمایی کرد، یعنی درست کنار آیفون ۱۰ و آیفون ۸ که هردو قابلیت شارژ وایرلس داشتند. AirPower قرار بود در همان سال عرضه شود؛ اما مشخصاً نشد.

سپس در سال ۲۰۱۸ شنیدیم که دستگاه با مشکلات داغ شدن بیش از حد مواجه بوده. در مارس ۲۰۱۹ اپل بالاخره این پروژه را کنسل کرد و گفت قادر به حفظ استانداردهای خود نبوده است. چنین اتفاقی عجیب بود چون اپل همان سال توانسته بود ایرپادها را به بازار بیاورد که ظاهراً مشکل جدی‌تری در زمینه بی‌سیم بودن داشتند. در نهایت باید گفت که معرفی یک محصول پیش از اینکه از تحقیق و توسعه خارج شود و سپس شکست خوردن در عرضه آن به بازار، تاثیر خوبی بر مشتریان نمی‌گذارد.

خوب: کنار آمدن با کوالکام

در ماه آوریل، اپل و شرکت کوالکام به توافقی غافلگیرکننده رسیدند؛ آن هم درحالی که برای مدت زمانی به ظاهر بی‌پایان بر سر ارقامی که اپل به کوالکام بابت استفاده از پتنت‌هایش پرداخته بود سر جنگ داشتند. این توافق‌نامه برای اپل ۴.۷ میلیارد دلار هزینه داشت اما دو کمپانی حالا رفتاری دوستانه‌تر با یکدیگر دارند. این قرار به اپل و کوالکام اجازه داد توافقی شش ساله برای استفاده از لایسنس پتنت‌ها و تامین چندساله چیپست امضا کنند.

این توافق برای تجارت مدرن کوالکام هم ضروری بود اما احتمالا بیشتر به نفع اپل تمام شده باشد که برای تعبیه چیپ 5G در آیفون‌های سال ۲۰۲۰ تحت فشار است. اپل در ابتدا می‌خواست با همکاری اینتل چیپ‌های مودم را بسازد، اما اینتل نتوانست در زمان مقرر به اهداف برسد و مدیریت اینتل هم ظاهرا تمایلش به این بازار را از دست داده. مدت کوتاهی بعد از اعلان صلح با کوالکام، اپل تجارت مودم‌های 5G اینتل را خرید که این هم حرکتی هوشمندانه بود.

بد: حذف اپلیکیشن HKmap.live

اپل به ترقی‌خواهی، ایده‌آل‌گرایی و رک حرف زدن مشهور است. اما وقتی موضوع، توانایی کمپانی در کسب درآمد باشد، این ایده‌آل‌ها گاهی محو می‌شوند. این همان اتفاقی بود که در ماه نوامبر افتاد. زمانی که اپل سمت پلیس هنگ کنگ (یا به عبارت دیگر طرف کشور چین) را گرفت و اپلیکیشن HKmap.live را حذف کرد. این اپلیکیشن به ساکنین هنگ کنگ اجازه می‌داد قادر به تشخیص مناطقی باشند که در آن‌ها میان شورشی‌ها و پلیس درگیری پیش آمده.

پلیس گفت معترضین با استفاده از این اپلیکیشن افسران پلیس را هدف قرار می‌دادند اما هیچوقت مدرک و مثال مستدل ارائه نکردند. اپل هم وقتی در نامه‌ای به کارمندانش شرایط را تشریح کرد حرفی از این هدف‌گذاری‌ها به میان نیاورد. بنابراین دلیلی قانع‌کننده داریم برای اینکه نگران باشیم اپل به جای مردم معترض، طرف چین و پلیس هنگ کنگ را گرفته باشد. اپل احتمالاً حدس زده که ممانعت از حذف کردن اپلیکیشن باعث عصبانیت پلیس هنگ کنگ شده و سپس شرایط با ورود چین به مسئله شکلی وخیم به خود می‌گیرد.

خوب: حفاظت بیشتر از حریم شخصی

در جریان رویداد توسعه‌دهندگان WWDC در ماه ژوئن، اپل اعلام کرد که iOS 13 و MacOS Catalina شامل قابلیتی به نام «Sing in with Apple» می‌شوند که در واقع پاسخ این شرکت به دکمه «Social Sign-in» در فیسبوک، توییتر، گوگل و یاهو است. این دکمه‌ها راهی متفاوت برای ورود به اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت ارائه می‌کنند و دیگر نیازی به ایمیل آدرس، پسورد و اطلاعات مشابه نخواهد بود. اما این قابلیت‌ها همان معامله با شیطانی هستند که فیسبوک هم ارائه‌اش‌ می‌کند: «ما سرویسی رایگان در اخیتارتان می‌گذاریم و شما هم با بخشی از اطلاعات شخصی‌تان هزینه‌اش را می‌پردازید».

اپل قابلیتش را طراحی کرده تا لاگین در سایت‌ها و اپ‌ها آسان شود - بدون اینکه انبوهی از اطلاعات شخصی‌تان را به اشتراک بگذارید. این احتمالاً یکی از بهترین رویکردهای اپل در زمینه حفاظت از حریم شخصی کاربران باشد. دکمه جدید Sign in with Apple لاگینی امن به سایت‌ها را مهیا می‌کند و در عین حال خبری از اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی کاربر نیست. دکمه اپل در عوض ایمیل آدرسی را به صورت اتفاقی یا رندوم تولید کرده و به جای ایمیل اصلی کاربر در اختیار وب‌سایت یا اپ می‌گذارد.

بد: کم کاری در زمینه حریم شخصی

اپل معمولا می‌گوید «حریم شخصی، حقوق بشر است». اپل می‌تواند چنین جبهه‌ای بگیرد چون هیچوقت برای درآمدزایی به اطلاعات شخصی کاربران اتکا نکرده، مثلا برخلاف گوگل و فیسبوک. به همین خاطر به نفع اپل است که با صدایی رسا درباره حفاظت از حریم شخصی حرف بزند، چون دلش می‌خواهد کاربران را به استفاده از تکنولوژی‌های امن خود در زمینه پرداخت‌های موبایلی و سلامت ترغیب کند.

اپل در سال ۲۰۱۹ درباره قوانین جدید حریم شخصی صحبت کرد، اما می‌توانست کارهایی به مراتب بیشتر انجام دهد. اما یک بار دیگر صدای پول از صدای ایده‌آل‌ها بلندتر بود. برای مثال شنیدیم اپل میلیاردها دلار از گوگل گرفته تا موتور جستجوی آن را به جستجوگر پیش‌فرض iOS تبدیل کند و در نتیجه به گوگل اجازه جمع‌آوری اطلاعات راجع به مشتریان خود را بدهد. این شرکت به چند اپلیکیشن جمع‌آوری اطلاعات فیسبوک هم اجازه حضور در اپ استور را داده.

احتمالاً اندکی رویاپردازانه به موضوع نگاه می‌کنیم، اما امیدواریم اپل در سال آتی میلادی گام‌های اساسی‌تری برای حفاظت از حریم شخصی کاربران بردارد. به جای اینکه صرفاً در برابر تجارت نظارت همگانی مقاومت کند، اپل باید محصولات و ابزارهایی بسازد که نقش جایگزین را برای محصولات و ابزارهای نظارت همگانی ایفا می‌کنند.