هرآنچه درباره هک شدن گوشی جف بزوس می‌دانیم و نمی‌دانیم

خبرگزاری گاردین اخیراً در گزارشی آورده که محمد بن سلمان، پادشاه عربستان سعودی در ماه مه ۲۰۱۸، گوشی همراه جف بزوس، موسس و مدیرعامل آمازون را هک کرده است. این خبر درحالی منتشر شده که در ماه ژانویه ۲۰۱۹، بزوس خبر از جدایی از مکنزی بزوس داد و به فاصله کمی از آن، خبر ارتباطش با لورن سانچز، شخصیت تلویزیونی سابق عمومی شد.

افشای اخبار مربوط به خیانت بزوس این گمانه‌زنی را به همراه داشت که آیا موبایل او هک شده بوده یا خیر. حالا محققان به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا دولت سعودی مسئولیت دسترسی به اطلاعات شخصی مدیر عامل آمازون را برعهده داشته است.

در این مطلب به هرآن چیزی می‌پردازیم که درباره هک شدن موبایل جف بزوس می‌دانیم و نمی‌دانیم.

آنچه می‌دانیم

۲۱ مارس ۲۰۱۸: پیش از آغاز تور سه‌ هفته‌ای شاهزاده محمد بن سلمان در ایالات متحده، جف بزوس به صرف ناهار با او در لوس آنجلس دعوت شده است. این سفر به آمریکا قرار است شاهزاده عربی را اصلاح‌طلب و جهان‌گرا نشان دهد.

۴ آپریل ۲۰۱۸: هم بزوس و هم شاهزاده محمد به مهمانی ناهار در خانه برایان گریزر،‌ تهیه‌کننده نام‌آشنا می‌روند. باب ایگر، مدیرعامل دیزنی و کوب برایانت، ستاره پیشین ان‌بی‌ای هم از دیگر مهمانان حاضر هستند. در جریان این مهمانی، بزوس و شاهزاده شماره تلفن‌های یکدیگر را دریافت می‌کنند. همان روز، شاهزاده مکالمه با بزوس را در واتس‌اپ آغاز می‌کند.

۱ مه ۲۰۱۸: بزوس پیامی غافلگیرکننده از شاهزاده محمد دریافت می‌کند که بنابر گزارش‌ها حاوی یک فایل ویدیویی رمزگذاری شده است. ویدیو ظاهرا یک فیلم تبلیغاتی درباره ارتباطات مخابراتی به زبان عربی است و متونی عربی روی آن نقش می‌بندد. مشخص نیست بزوس ویدیو را تماشا کرده یا خیر، اما به محض دریافت فایل، میزان دیتای مخابره شده از موبایل بزوس «صد برابر»‌ می‌شود.

۱۵ اکتبر ۲۰۱۸: یک کمپین آنلاین وسیع علیه بزوس در عربستان سعودی به راه می‌افتد و توجه‌ها را به این حقیقت جلب می‌کند که او مالک خبرگزاری واشنگتن پست است. این کمپین تنها دو هفته بعد از قتل جمال خاشقچی، ستون‌نویس واشنگتن پست از سوی ماموران سعودی در استانبول به راه می‌افتد. نیروهای اطلاعاتی آمریکا در نوامبر ۲۰۱۸ به نتیجه می‌رسند که شاهزاده محمد مسئول قتل خاشقچی بوده، اما دولت سعودی هرگونه ارتباط مستقیم را تکذیب می‌کند.

۸ نوامبر ۲۰۱۸: شاهزاده محمد در واتس‌اپ یک میم برای بزوس ارسال می‌کند که حاوی این متن است: «بحث کردن با یک زن مثل خواندن توافق‌نامه لایسنس نرم‌افزاری است. در نهایت باید همه‌چیز را نادیده بگیری و روی گزینه موافقم کلیک کنی». محققان می‌گویند تصویر زن داخل میم شباهت زیادی به لورن سانچز دارد که بعدا معلوم شد با مدیرعامل آمازون در ارتباط است. محققان از زمان‌بندی ارسال این میم نتیجه گرفتند که شاهزاده به پیام‌‌های شخصی بزوس دسترسی داشته.

۹ ژانویه ۲۰۱۹: بزوس خبر طلاق خود از همسرش را اعلام می‌کند. در همان روز، نشنال اینکوایرر گزارش می‌دهد که بزوس و سانچز برای چندین ماه در ارتباط بوده‌اند. این گزارش می‌گوید پیام‌ها و سلفی‌هایی اروتیک میان این دو جابه‌جا شده. گفته می‌شود تصاویری در اختیار خبرگزاری قرار گرفته که به خاطر برهنگی قادر به انتشارشان نیست.

۷ فوریه ۲۰۱۹: بزوس یک بلاگ پست راجع به اتهامات وارده از سوی نشنال اینکوایرر منتشر کرده و این اتفاق را باج‌گیری می‌خواند. مدیرعامل آمازون ضمنا از ارتباط احتمالی نشنال اینکوایرر با دولت سعودی می‌گوید. مدیرعامل AMI، شرکت ناشر نشنال اینکوایرر، ظاهرا برای سالیان متمادی ارتباطی دوستانه با دولت سعودی داشته است.

۱۴ فوریه ۲۰۱۹: بزوس و تیم امنیتی‌اش از کمپین سعودی علیه مدیرعامل آمازون باخبر می‌شوند. همان روز بزوس پیامی دیگر از شاهزاده محمد دریافت می‌کند. در این پیام آمده که «تمام آنچه می‌شنوی حقیقت ندارد» و همینطور اضافه شده که «من یا عربستان سعودی هیچ چیز علیه تو یا آمازون نداریم».

۳۱ مارس ۲۰۱۹: مشاور امنیتی ارشد بزوس، گوین دی بکر در Daily Beast می‌نویسد که بعد از تحقیق درباره منشا اطلاعات نشنال اینکوایرر می‌توان با «اعتماد به نفس بالا» نتیجه گرفت که دولت سعودی موبایل بزوس را هک کرده و به اطلاعات شخصی او دست یافته. او اعلام کرد از ماه اکتبر ۲۰۱۸ و بعد از مرگ خاشقچی، بزوس چندین‌بار از سوی سعودی‌ها تهدید شده است.

ژوئن ۲۰۱۹: سازمان ملل متحد شروع به بررسی ادعاهای بزوس راجع به هک موبایلش از سوی سعودی‌ها می‌کند. این تحقیقات زمانی آغاز می‌شود که یکی از نزدیکان بزوس تحلیل‌های کالبدشکافی دیجیتالی از موبایل مدیرعامل آمازون را منتشر می‌کند.

۲۱ ژانویه ۲۰۲۰:‌ گاردین برای نخستین بار راجع به تحلیل‌های کالبدشکافی دیجیتال گزارش می‌کند که نشان می‌دهند شاهزاده محمد موبایل بزوس را در سال ۲۰۱۸ و با استفاده از فایلی ویدیویی که حاوی بدافزار بوده هک کرده است.

۲۲ ژانویه ۲۰۲۰: محققان سازمان ملت متحد یک روز بعد گزارش خود را منتشر کرده و می‌گویند «با قطعیت نسبی» شاهزاده محمد در جریان هک موبایل بزوس دخیل بوده. سازمان ملل متحد ضمنا خواستار تحقیقاتی فوری راجع به شاهزاده شد. دولت سعودی‌ها به گزارش‌ها پاسخ داده و آن‌ها را مسخره خواهند.

آنچه نمی‌دانیم

چه اطلاعاتی از موبایل بزوس استخراج شده؟

ماهیت اطلاعات استخراج شده از موبایل بزوس کماکان برای محققان سازمان ملل متحد نامشخص باقی مانده. در گزارشی از سوی فایننشال تایمز و به نقل از منابع نزدیک به جف بزوس آمده که این رخنه بسیار گسترده بوده و ده‌ها گیگابایت اطلاعات از سوی هکرها به سرقت رفته است.

آیا عربستان سلفی‌های شخصی بزوس را منتشر کرده؟

اینکه تصاویر و متون شخصی مدیرعامل آمازون از سوی دولت سعودی در اختیار نشنال اینکوایرر قرار گرفته یا خیر موضوعی است که هنوز مشخص نشده. با این همه، تمام انگشت‌ها تا به امروز اتهام را متوجه عربستان کرده‌اند.

جف بزوس در بلاگ پست خود در مدیوم، AMI، کمپانی مادر اینکوایرر، را به باج‌گیری متهم کرد. از سوی دیگر، بزوس به ارتباط این سازمان رسانه‌ای با دولت سعودی اشاره کرده و مشاور امنیتی‌اش هم می‌گوید دولت عربستان پیش از افشای اطلاعات شخصی به موبایل بزوس دسترسی داشته.

در ویدیویی که شاهزاده برای جف بزوس فرستاد چه بود؟

این ویدیو به احتمال زیاد حاوی نوعی بدافزار بوده،‌ اما دقیقا نمی‌دانیم چه بدافزاری. گاردین گزارش کرده که کالبدشکافی دیجیتال نشان می‌دهد موبایل بزوس بعد از کلیک روی فایل ویدیویی «آلوده‌ای» که شاهزاده عربستان از طریق واتس‌اپ فرستاده بود دچار رخنه شد. با این همه نمی‌دانیم فایل ویدیویی دقیقا به چه آلوده بوده و بنابراین ماهیت اطلاعاتی که قادر به دسترسی به آن‌ها بوده نیز مشخص نیست.

آیا خود شاهزاده این پیام‌ها را فرستاده؟

اگرچه در گزارش گاردین آمده که ویدیو با اکانت شخصی شاهزاده محمد ارسال شده، نمی‌توان اثبات کرد که خود او پیام را فرستاده باشد. ممکن است جواز ارسال ویدیو را به کسی دیگر داده باشد. احتمال دیگر هم اینست که یک شخص ثالث به اکانت او دسترسی یافته و بدافزار را ارسال کرده باشد. هرچند که تا به امروز هیچ شواهدی از هک شدن اکانت شاهزاده و سپس موبایل جف بزوس به دست نیامده.

دیگر چه کسی شاهزاده را به هک کردن متهم کرده؟

بزوس و شاهزاده محمد بن سلمان در جریان بازدید شاهزاده از ایالات متحده در ماه آپریل ۲۰۱۸ تبادل شماره کردند. همان سفری که پادشاه عربستان در جریانش با افراد مهم دیگری مانند تیم کوک، مدیرعامل اپل و ساندار پیچای، مدیرعامل آلفابت و گوگل ملاقات کرد.

اگرچه هیچ مدرک مستدلی از تلاش برای هک این افراد به دست نیامده، در چندین گزارش آمده همان‌روزی که موبایل جف بزوس شروع به مخابره اطلاعات کرد، چندین حمله سایبری به مخالفان دولت سعودی صورت گرفته است.