کاربر فعال عضو کن و ۱۰ میلیون بگیر؛ گزارشی از پشت پرده گروه‌های انتخاباتی در تلگرام
«هر ده نفر رو که عضو کنی، یک میلیون می‌دن بهت.» «نه داداش، اشتباه گفتی، هر صد نفر.» «آها، آره. هر صد نفر یک میلیون و تصاعدی می‌ره بالا، ممکنه به ده میلیون هم برسه ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
«هر ده نفر رو که عضو کنی، یک میلیون می‌دن بهت.» «نه داداش، اشتباه گفتی، هر صد نفر.» «آها، آره. هر صد نفر یک میلیون و تصاعدی می‌ره بالا، ممکنه به ده میلیون هم برسه توی یک هفته. هستی؟» این روزها چنین مکالماتی مانند پدیده‌هایی چون نت‌ورکینگ، در بین مردم زیاد شنیده می‌شود؛ افرادی که به دلیل فشار اقتصادی دنبال درآمدزایی از هر روشی هستند و چه روشی بهتر از استفاده از شبکه‌های اجتماعی؟ آنها خودشان نمی‌دانند ولی وارد رویای یک شخص دیگر شدند و برای تحقق رویای دیگری تلاش مضاعف می‌کنند.
با نزدیک شدن به انتخابات مجلس، زمزمه‌هایی مبنی بر رفع فیلترینگ تلگرام هم به گوش می‌رسید چرا که این پیام‌رسان خارجی همچنان به عنوان یکی از قدرتمندترین بسترهای اطلاعاتی کشور در بین مردم است و آنطور که گزارش‌ها نشان می‌دهد، استفاده از آن نه تنها کمتر نشده، بلکه بیشتر هم شده است. تلگرام تریبون اصلی بسیاری از خبرگزاری‌ها است؛ جریان‌سازی که در آن رخ می‌دهد کاملا روی زندگی واقعی مردم نیز تاثیر دارد. قدرت شبکه‌های اجتماعی نظیر همین برنامه و دیگر برنامه‌هایی چون واتساپ و اینستاگرام در ایران، باعث شده که نگاه خاصی به آنها برای امر تبلیغات صورت بگیرد و مقوله انتخابات نیز به شدت درگیر تبلیغات است.
اگرچه این موضوع امروزه کمتر به چشم می‌شود، اما اگر به یاد داشته باشید در گذشته تبلیغات انتخاباتی به شکل برگه‌های کوچک از لای ورودی خانه به حیاط انداخته می‌شد. اما حالا این شیوه از تبلیغات دیگر منسوخ شده یا حداقل به حاشیه رانده و بسیار محدود دیده می‌شود زیرا با محو شدن حیاط خانه و شکل‌گیری فضای مجازی در دستان مردم تبلیغات انتخاباتی نیز به شبکه های مجازی کوچ کرده است .
تبلیغات در فضای مجازی بهانه‌ای شده تا عده‌ای سودجو تحت عنوان ستادهای انتخاباتی روی کار بیایند و مردم درگیر معیشت اقتصادی را به کام فریب خود ببرند. اینها بخشی از صحبت‌های «میلاد داوری» کارشناس امنیت است که در گفتگو با دیجیاتو مطرح می‌کند و تاکید دارد که امروزه مردم به راحتی در فضای مجازی فریب می‌خورند، بخصوص اگر بحث مالی و پولی در کار باشد:
«با وضعیت اقتصادی که پیش آمده و صحبت‌هایی که گاه در برخی محافل مطرح می‌شود مبنی بر اینکه می‌توان از اینترنت پول در آورد و... باعث شده که همگی به دنبال کسب درآمد از فضای مجازی باشند. آنها با اطلاعات ناقصی که دریافت می‌کنند و خوش‌باوری که پیدا می‌کنند، کسب درآمد از اینترنت را کاری بس آسان می‌دانند که با اد کردن دوستانشان در یک گروه تلگرامی نیز به وجود می‌آید؛ در حالی که کسب درآمد از فضای مجازی راه و روش خودش را دارد و مانند هر بیزینس دیگری، نیازمند استراتژی است؛ حتی می‌توان گفت استراتژی و نقشه دقیق‌تری را نسبت به سایر تجارت‌ها می‌طلبد.»
داوری با اشاره به گروه‌هایی که نام انتخابات را یدک می‌کشند به دیجیاتو می‌گوید که این گروه‌ها برای درآمدزایی صاحبان آنها به وجود آمده و قرار نیست ریالی از این پول‌های وعده داده شده به جیب هیچ‌یک از کاربران برود.
این کارشناس می‌گوید عضو شدن در گروه‌های چند ده هزار نفری و انتشار تصاویر فیش‌های واریزی و برخی پیام‌های تشکر دروغین (فیک) در داخل این گروه‌ها، باعث جلب اعتماد مخاطبین می‌شود در حالی که تمامی اینها ساختگی و برای اهداف از پیش تعیین شده به کار می‌رود. او در اینباره بیشتر توضیح می‌دهد:
«برنامه‌های مختلفی برای ساخت رسید جعلی وجود دارند که هرچند مارکت‌های اندرویدی سعی در حذف آنها دارند ولی این برنامه‌ها دست به دست بین سودجویان می‌چرخد و ورژن‌های مختلفی هم دارد. متاسفانه ویدیوهای آموزشی دقیقی هم پیرامون برخی از این برنامه‌ها در اینترنت وجود دارد که باعث می‌شود هرکس بتواند از این مساله به نفع اهداف خود استفاده کند.»
به گفته داوری ساخت رسید جعلی بر اساس قانون، با جعل اسناد هویتی و بانکی هیچ تفاوتی ندارد و انتشار و استفاده از آن فعالیتی مجرمانه به شمار می‌رود چرا که انجام کلاهبرداری با استفاده از این دسته از اپلیکیشن‌ها امکان پذیر است: «یعنی همان اتفاقی که در گروه‌های به اصطلاح انتخاباتی تلگرامی به چشم می‌خورد. کلاهبرداری از طریق انتشار رسیدها و پیام‌های جعلی حاصل از واریز که مردم را ترغیب به فعالیت و عضو کردن دوستان و آشنایان خود می‌کند.»
داوری تاکید می‌کند که خطر فیشینگ هم در این گروه‌ها وجود دارد و کار به جایی می‌رسد که برخی اعضای ساده‌دل که بسیار به کارکرد گروه اطمینان پیدا کرده‌اند، اطلاعات بانکی خود را به دست ادمین می‌دهند تا برایشان واریزی صورت بگیرد. او باور دارد که با آغاز فعالیت رمز دو مرحله‌ای این موضوع کمرنگ خواهد شد ولی تاکید دارد که تا تحقق سراسری آن در همه بانک‌ها مدت زمان زیادی باقی مانده که احتمالا این مهم به دور نخست انتخابات مجلس نرسد و سودجویی از این طریق ادامه داشته باشد.
این کارشناس امنیت می‌گوید که تعداد معدودی از این گروه‌ها واقعا به ستادهای انتخاباتی مربوط هستند اما عضوگیری اجباری و وعده‌های پوچ آنها رفتار نادرستی است: «اگر بخواهیم نزدیک ترین سابقه و رفتار به آن را نام ببریم، همانند پخش کردن تبلیغات نامزدهای انتخاباتی در حیاط خانه‌های مسکونی بدون اجازه صاحب خانه است که همواره برای ساکنان منازل یکی از خاطره تلخ انتخابات است. ضمن اینکه اساسا این اقدام تبلیغاتی زودتر از موعد، مصداق تخلف انتخاباتی بوده و در کارنامه نامزدها قرار می گیرد.»
«باران» که زمانی در بین گروه‌هایی بوده که به این کار مشغول بودند و حالا از این تیم‌ها جدا شده در گفتگوی خود با دیجیاتو درباره سرنوشت این گروه‌ها و صاحبان آنها و اعضایی که در آنها عضو شدند می‌گوید و مساله را روشن‌تر می‌سازد:
«برای تاسیس این گروه‌ها باید پیشینه قبلی در فضای مجازی و علی الخصوص خود تلگرام داشته باشید و بتوانید یک گروه حداقل چند صد نفره را راه‌اندازی کنید؛ البته اگر هم حس و حالش نبود، به راحتی با پول می‌توان اکانت فیک خرید. اکانت فیک ریزش دارد ولی نه ظرف ۲۴ ساعت و مدتی طول می‌کشد تا کار لو برود و قبل از برملا شدن همه چیز، کار موسس گروه تمام شده است.»
اما دقیقا چه کاری؟ به گفته باران، موسسان این گروه‌ها با وعده‌های دروغین کاری می‌کنند تا تک تک اعضا ممبرهای واقعی به گروه عضو کنند: «البته نمی‌توان این مساله را دقیقا حقیقت‌یابی کرد اما عموم مردم، دوستان و آشنایان حقیقی خود را به امید دریافت پول یا شارژ و اینترنت نامحدود و وعده‌های دیگر وارد گروه می‌کنند و از همین رو می‌توان ادعا کرد که ۷۰ درصد ممبرهای جدید، اعضای حقیقی خواهند بود، نه ربات.» بعد از اضافه شدن جمعیت گروه و رسیدن آن به چند هزار نفر، که به گفته باران این موضوع بین سه روز تا یک هفته زمان می‌گیرد، گروه مورد نظر توسط صاحب (ادمین) آن به فروش می‌رسد: «یک گروه با چند هزار ممبر واقعی که بعد از فروش تغییر هویت پیدا می‌کند و از این چند هزار نفر، اگر چهل درصدشان هم باقی بمانند و یادشان برود که از گروه خارج شوند، برای فروشنده کافیست.»
به گفته باران این گروه‌ها با قیمت‌های بالایی فروخته می‌شود که بسته به تعداد اعضای آن و فیک بودن و واقعی بودن این کاربران، نرخ‌ها متفاوت است. او نمی‌تواند رقم کاملا دقیقی به ما ارائه کند اما می‌گوید ارزش این گروه‌ها از ۵۰۰ هزارتومان تا پنج میلیون تومان متغیر است.
مدیریت این گروه‌ها با روبات‌هایی همراه است که ادعا می‌کنند فعالیت کاربران را زیر نظر دارند و متوجه می‌شوند که آیا کاربران واقعا اعضای واقعی را عضو کرده‌اند و چند نفر را به گروه اضافه کرده‌اند و... . عموم این ربات‌ها درست کار نمی‌کنند چرا که طراحی آنها وقت‌گیر و یا هزینه‌بر است و صرفا حالتی نمایشی دارند. همچنین ادمین این گروه‌ها با گفتن عباراتی چون: «این هزینه‌های سنگین نه توسط ما بلکه توسط ستادهای انتخاباتی سراسر کشور پرداخت می‌شود و ما کارمان تبلیغات است.» به باور پذیرتر بودن کارکرد و فعالیت این گروه‌ها به اعضا، کمک می‌کنند؛ باوری که اما پس از چند روز سست شده و از هم فرو می‌پاشد.
برای جلوگیری از عضو شدن در گروه‌های تلگرامی و واتساپی می‌توانید در بخش تنظیمات برنامه خود، این کار را انجام دهید تا خیالتان راحت باشد که هر کسی نمی‌تواند شما را ناخواسته وارد یک گروه کند. برای تلگرام باید بعد از ورود به گزینه Settings روی عبارت Privacy & Security کلیک کنید و سپس در اینجا گزینه Groups و سپس My Contacts را انتخاب کرده و بر روی گزینه Never Allow کلیک کنید. برای واتساپ نیز باید گزینه Account انتخاب و در مرحله بعدی، وارد بخش Privacy بشوید و در اینجا با انتخاب عبارت .Groups به قسمت Who can add me to groups وارد شده و عبارت Nobody را انتخاب کنید.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.