رای شورای رقابت در پرونده شکایت چیلیوری از اسنپ فود قطعی شد، اما این آغاز ماجراست

شکایت چیلیوری از اسنپ فود در شورای رقابت، در شش ماه اخیر به شدت جنجالی و خبرساز شده بود. ۲۲ مهر ماه، شورای رقابت رای به «غیر رقابتی بودن» فعالیت اسنپ فود و توقف این نوع فعالیت داد و این شرکت را ۱۰۰ میلیون تومان جریمه کرد. اما امروز خبر می‌رسد که درخواست تجدیدنظر اسنپ فود (در خصوص رای نهایی و جریمه ۱۰۰ میلیون تومانی)، رد و رای قبلی شورای رقابت، نهایی شده است.

اما این همه‌ی ماجرا نیست. «علیرضا صادقیان»، مدیرعامل چیلیوری در گفتگو با دیجیاتو، اعلام می‌کند که این شرکت تصمیم دارد در مرحله بعدی، با اقدام حقوقی، خسارتی که به چیلیوری در دو سال اخیر از محل «از دست دادن سهم بازار» تحمیل شده را از اسنپ فود دریافت کند؛ خسارتی که به گفته او، «به شدت سنگین» خواهد بود. در واقع، این قدم بعدی در این پرونده‌ی پرسروصدای اکوسیستم استارتاپی ایران است.

در همان روزی که رای شورای رقابت به شکل رسمی اعلام شد، روابط عمومی اسنپ فود در پاسخ به سوالات ما، این بیانیه را در اختیار دیجیاتو قرار داد: «اسنپ‌فود قطعا به رای شورای رقابت به عنوان مرجع ذی‌صلاح در کشور احترام می‌گذارد. تمرکز اصلی در اسنپ‌فود همواره ارائه خدمات مناسب و ممتاز به کاربران نهایی و تامین‌کنندگان عزیز بوده و خواهد بود. ناگفته نماند که رای صادره قطعی نیست و در فرایند تجدید نظر قرار دارد.»

بازخوانی پرونده

در ۲۳ مهر ماه و یک روز پس از اعلام رای اولیه شورای رقابت، چیلیوری یک نشست خبری برگزار کرد. مدیرعامل چیلیوری در آن نشست خبری، خط زمانی مذاکره با اسنپ فود را منتشر کرد.

به گفته صادقیان، اقدامات اسنپ فود برای قرارداد بستن با رستوران‌ها به شکل انحصاری در زمستان ۹۷ به اوج خود رسید: «این اقدام کاملاً به شکل هدفمند و بر اساس لیست رستوران‌های برتر و دارای برند بود.»

صادقیان تصویر فوق را در همان نشست خبری به نمایش کشید و گفت خط نارنجی، تعداد رستوران‌هایی هستند که روی پلتفرم چیلیوری حاضر بوده‌اند اما «به دلیل انحصار قرارداد خود را لغو کرده‌اند». او همچنین توضیح داد که در نمودار فوق، خط آبی، نشان‌دهنده‌ی خرید کاربران از چیلیوری است که در نتیجه‌ی اقدامات اسنپ فود شروع به کاهش کرده است. صادقیان گفت از بهمن ۹۷، سرعت رشد جذب رستوران‌ها توسط اسنپ فود افزایش پیدا کرد.

دفاعیه اسنپ فود

اما باز هم، این همه‌ی ماجرا نبود. کمتر از یک ماه بعد، در ۱۳ آبان، چیلیوری و اسنپ فود در کمیسیون تجارت الکترونیکی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در برابر هم قرار گرفتند. این جلسه، فرصتی شد تا اسنپ فود هم از اقدامات خود دفاع کرده و استدلال‌هایش را بیان کند. استدلال اصلی «مهراد عبدالرزاق»، رییس هیات مدیره اسنپ فود این بود که تعریف دقیقی از انحصار وجود ندارد.

عبدالرزاق اعلام کرد که به اعتقاد او نه قانون، نه فهم عمومی و نه تصمیم‌گیرندگان در این رابطه صراحت ندارند. او با ذکر مثالی، آنچه برداشت خودش از انحصار است را توضیح داد:

«تصور کنید یک شرکت وجود دارد که تنها تهیه‌کننده‌ی غذای دام در کشور است و اجازه ورود شرکت‌های دیگر را هم نمی‌دهد. این شرکت در موقعیت خطرناکی قرار دارد چون می‌تواند معیشت مردم را تحت تاثیر قرار دهد و موجب اخلال در اقتصاد و صنایع وابسته شود. اقداماتی که این شرکت می‌تواند انجام دهد، ریسک را برای مصرف‌کننده نهایی افزایش می‌دهد. اما در مقابل، ما از کل بازار غذا، به نسبت بازار آفلاین سهم آنچنانی نداریم. در بازار غذا، یک بخش مربوط به دلیوری است، سپس به دلیوری آنلاین می‌رسیم و ما در این بخش آنلاین حضور داریم که تمام تامین‌کنندگان را هم در اختیار نداریم.»

رییس هیات مدیره اسنپ فود با همین استدلال گفت تاثیر و خطری که این شرکت می‌تواند بر روی کاربر نهایی داشته باشد، نیاز به تحلیل درست دارد: «این یک مسئله‌ی مهم است که با توجه به سهم بازار و میزان تسلطی که داریم، آیا می‌توانیم رفتاری داشته باشیم که نشانه‌ای از اخلال در بازار باشد یا خیر.»

او در همان جلسه توضیح داد که اسنپ فود ۱۳ هزار تامین کننده دارد که نزدیک به ۷۰۰ عدد از آنها فقط با اسنپ فود «همکاری ویژه» دارند و همین مسئله نمی‌تواند تاثیر بزرگی روی سایر پلتفرم‌ها داشته باشد. به گفته عبدالرزاق، این ۷۰۰ رستوران حدود ۳۰ درصد از فروش اسنپ فود را در اختیار دارند. رییس هیات مدیره اسنپ فود علت اینکه ۷۰۰ رستوران تصمیم گرفته‌اند فقط با اسنپ فود همکاری کنند را «ایجاد جذابیت» برای آنها اعلام کرد: «پلتفرم ما امکانات محدودی دارد که آنها را به رستوران‌ها پیشنهاد می‌دهیم، به شرطی که ظرفیت خود را به شکل کامل در اختیار ما قرار دهند، چون این برای ما برد بازاریابی دارد.»

ماجرا ادامه دارد

اما از سوی دیگر مدیرعامل چیلیوری در جلسه کمیسیون تجارت الکترونیکی، اعلام کرد که ۲ سال پیش سهم اسنپ فود حدود ۵۰ درصد از بازار سفارش آنلاین غذا بود و سایر رقبا نیز ۵۰ درصد دیگر سهم این بازار را داشته‌اند اما امروز به گفته اسنپ، سهمش بین ۸۰ الی ۹۵ درصد از این بازار است.

نکته دیگری که علیرضا صادقیان به آن اشاره کرد، این بود که آیا نظام حقوقی کشور می‌تواند زیانی که چیلیوری در این میان دیده را ارزیابی کنند؟ او در همین رابطه گفت:  «ضرری که دیده‌ایم بسیار سنگین بوده و متاسفانه ما نهادهایی نداریم که خودشان به شکل فعال وارد شوند و جلوی چنین اتفاقاتی را بگیرند. در نتیجه برگرداندن سهم بازاری که چیلیوری در این دو سال از دست داد، برای ما بسیار پرهزینه و سخت است.»

اکنون که به ۶ ماه گذشته نگاه می‌کنیم می‌بینیم که حالا رای شورای رقابت، قطعی شده است اما اینطور که به نظر می‌رسد و مدیرعامل چیلیوری می‌گوید، این موضوع هنوز به پایان نرسیده و مرحله‌ای تازه در راه است. چیلیوری حالا به دنبال حق و حقوق، و البته جبران خسارت برای سهم بازاری است که می‌گوید از دست داده است.