چطور تایوان در حال آماده‌سازی مقدمات انقلاب صنعتی چهارم است؟

در سال ۲۰۱۶ میلادی، از یک مهندس صنعتی به نام چن-فو چیِن خواسته شد تا مدیریت یک مرکز تحقیقاتی دانشگاهی در تایوان را برعهده بگیرد که با استفاده از هوش مصنوعی (AI)، قادر به توسعه تکنولوژی‌های کارخانه‌ای تازه خواهد بود.

به جای اینکه هدف‌گذاری‌اش را روی انتشار مقالات آکادمیک در نشریه‌های مختلف بگذارد، چیِن می‌خواست به دنبال ایده‌هایی برود که می‌توانستند تغییراتی سریع در محیط‌های صنعتی به وجود آورند. تحقیقات او در دانشگاه ملی سینگ هوا در شهر سینچوی تایوان به این ترتیب بود که با استفاده از تحلیل دیتاهای کلان، ماشین‌های کارخانه‌ای به کمک هوش مصنوعی هوشمندتر شده و می‌توانستند بدون کنترل انسانی، دست به تصمیم‌گیری بزنند. این یکی از چندین رویکرد برای ساخت «کارخانه‌های هوشمند» بود که از یک شبکه پیچیده برای سیستم تامین قطعات بهره می‌برند. تایوان در تلاش بود انعطاف‌پذیری، کیفیت و بهینگی را در تولیداتش بهبود بخشد.

خود چین می‌گوید: «من یکی از معدود دانشمندان ارشد در تایوان هستم که به صورت بسیار نزدیک با کسب‌وکارها همکاری می‌کردم و در تحقیقات عمومی هم مشارکت داشتم. این یکی از دلایلی بود که باعث شد دولت مدیریت این پروژه را به من بسپارد».

ماموریتی که به چین سپرده شده، نشانه‌ای است بر اینکه چطور دولت تایوان می‌خواهد با استفاده از تکنولوژی‌هایی نظیر پردازش ابری، دیتای کلان، اینترنت اشیا و ربات‌های هوشمند، صنعت تولید خود را متحول کند - این تغییرات در رویکردهای صنعتی همان چیزی هستند که از آن‌ها به عنوان «صنعت ۴.۰ - Industry 4.0» یاد می‌شود.

به محض اینکه تایوان به عنوان هابی برای تولید انبوه محصولات ارزان -مانند اسباب‌بازی‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی که برچسب «تولید شده در تایوان» رویشان می‌خورد- شناخته شد، این جزیره به حوزه علم و دانش روی آورد تا خودش را تبدیل به مقصدی برای کمپانی‌های بین‌المللی که به دنبال راهکارهای تولیدی آینده‌نگرانه می‌گردند تبدیل کند.

در سال ۲۰۱۸، چین و تیمش، مرکز تحقیقاتی «هوش مصنوعی برای سیستم‌های تولید هوشمند» (یا به اختصار AIMS) را در شهر سینچو تاسیس کردند. این آزمایشگاه بیش از ۵۰ محقق دارد و چین مسئولیت ۱۰ پروژه مشابه را در انستیتوهای تحقیقاتی دیگر در سراسر تایوان برعهده گرفته است.

تمام این فعالیت‌ها، بخشی از تلاشی هستند که در سال ۲۰۱۸ کلید خورد و قرار است به توسعه هوش مصنوعی در زمینه‌هایی نظیر تکنولوژی‌های مالی، سلامت عمومی و سیستم‌های حمل و نقل هوشمند کمک کند. تمام این پروژه‌ها، هزینه‌ای بالغ بر ۳۳ میلیون دلار را در بازه‌ای ۵ ساله روی دست دولت تایوان می‌گذارند.

چین توضیح می‌دهد: «وزارت علم و تکنولوژی می‌خواست مراکز ما به ساخت نسل بعدی سیستم‌های تولید هوشمندی مشغول شوند که تنها در تایوان آن‌ها را می‌یابید.» هدف وزارت مورد اشاره اینست که «بیشترین استفاده را از توانایی‌های محلی در تولید قطعات الکترونیکی برده و تایوان را به یک هاب تولید کلیدی و پیشرفته تبدیل کند».

زمان‌بندی تایوان برای تغییر مدل تولیدی‌اش هم نمی‌توانست بهتر از این باشد. با کاهش مبادلات جهانی از سال ۲۰۱۱ میلادی و همینطور وضع تعرفه روی محصولاتی که میان کشور چین و آمریکا مبادله می‌شوند، شرکت‌های مختلف به دنبال گزینه‌های جایگزینی بوده‌اند که زیر سایه این مشکلات اقتصادی و سیاسی، به شکلی انعطاف‌پذیرانه و بهینه کار می‌کنند.

توسعه متنوع

تایوان از دهه ۱۹۹۰ میلادی یکی از تولیدکنندگان برجسته قطعات الکترونیکی در جهان بوده است. اقتصاد این کشور کماکان متکی بر صنعتی است که توسط بزرگ‌ترین تولیدکننده قراردادی چیپ‌های الکترونیکی، یعنی Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (که با نام اختصار TSMC می‌شناسیمش) به پیش رانده می‌شود. TSMC تامین قطعات کمپانی‌هایی مانند اپل و هواوی را برعهده دارد و در سال ۲۰۱۸، سهمی ۴ درصدی از درآمد ناخالص این کشور از تولید محصولات داشت.

با این حال، روند رشد محصولات الکترونیکی مخصوص مصرف‌کنندگان طی چند سال اخیر در سراسر جهان کاهش یافته: بسیاری از مردم اکنون موبایل‌های هوشمند دارند و بنابراین فروش موبایل‌ها حالا کمتر شده. در سال ۲۰۱۶، رییس جمهور تازه تایوان، تسای اینگ-ون، اعلام کرد که دولت به پرومد مدلی جدید برای رشد اقتصادی ادامه خواهد داد. ایده کلی این بود که شرکت‌های تکنولوژی محلی به تنوع‌بخشی به محصولات‌شان ترغیب شده و با رسیدن به ابداعات تازه و خودکفایی، از لحاظ تکنولوژیک با آمریکا و ژاپن برابری کنند. تایوان ضمنا می‌خواهد اتکای خود بر کشور چین را نیز کاهش دهد.

استراتژی تسای در سال ۲۰۱۶ به مجموعه‌ای از قانون‌گذاری‌های تازه منجر شد تا سرمایه‌گذاری روی ماشین‌آلات هوشمند افزایش یابد - تجهیزاتی که می‌توانند با دخالت کمتری از سوی ناظران انسانی به کار خود ادامه دهند.

---

اصلاحات توقف‌ناپذیر

مروری بر قانون‌گذاری‌های تایوان برای بهبودبخشی به صنایع مبتنی بر تکنولوژی.

ماه می ۲۰۱۶

دولت تایوان از قانون «۵ به اضافه ۲» رونمایی کرد،‌ برنامه‌ای برای ایجاد ابداعات تازه در زمینه زیست‌تکنولوژی، دفاع، انرژی‌های پاک، ماشین‌آلات هوشمند و اینترنت اشیا.

ماه نوامبر ۲۰۱۶

برنامه «ملت دیجیتال و توسعه اقتصادی نوآورانه» که قرار است تایوان را تا سال ۲۰۲۵ میلادی به یک منطقه هوشمند دیجیتالی تبدیل کند کلید خورد. قانون‌گذاری‌های مرتبط با این برنامه شامل سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های استارتاپ و توسعه هرچه بیشتر صنعت امنیت سایبری می‌شوند.

ماه فوریه ۲۰۱۷

برنامه پرومد ماشین‌آلات هوشمند معرفی شد. این برنامه قرار است به توسعه ماشین‌آلات هوشمند از طریق به‌کارگیری متخصصین تکنولوژی‌های اطلاعات و مخابرات کمک کند.

ماه جولای ۲۰۱۷

وزارت علم و تکنولوژی تایوان از برنامه‌هایش برای تاسیس چهار مرکز تحقیقاتی مرتبط با هوش مصنوعی رونمایی می‌کند. این برنامه در طول ۵ سال، سالانه ۳۳ میلیون دلار هزینه روی دست دولت می‌گذارد.

ماه آگوست ۲۰۱۷

وزارت علم و تکنولوژی اعلام می‌کند که در جریان یک برنامه ۴ ساله و ۱۳۲ میلیون دلاری، به توسعه چیپ‌های پردازنده مبتنی بر هوش مصنوعی سرعت بخشیده و در یک برنامه ۵ ساله و ۵۱۷ میلیون دلاری دیگر، به تربیت متخصصین هوش مصنوعی می‌پردازد.

ماه ژانویه ۲۰۱۸

دولت برنامه سه ساله AI Taiwan Action Plan را راه‌اندازی می‌کند که این کشور را به رهبر حوزه هوش مصنوعی تبدیل خواهد کرد. هدف از این کار، اولویت دادن به ابداعات مرتبط با هوش مصنوعی و به کارگیری آن‌ها در صنعت تکنولوژی است. نتایج باید تا سال ۲۰۲۱ میلادی حاصل شوند و بیش از ۳۰۰ میلیون دلار صرف این حوزه شده است.

ماه فوریه ۲۰۱۸

تایوان قوانین مرتبط با استخدام متخصصین خارجی را تسهیل می‌کند تا جذب استعداد به صورت گسترده‌تری صورت بگیرد.

ماه مارچ ۲۰۱۸

دولت برای ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها، قوانینی تازه وضع می‌کند که شامل اعطای آسان‌تر ویزا و قوانینی برای حمایت از کارمندان می‌شوند.

ماه ژوئن ۲۰۱۸

وزارت علم و تکنولوژی، Taiwan Tech Arena را تاسیس می‌کند تا قادر به حمایت از استارتاپ‌های فعال در زمینه هوش مصنوعی، نیمه‌هادی و توسعه نرم‌افزار باشد و برای آن‌ها ارتباطات بین‌المللی فراهم آورد.

ماه ژانویه ۲۰۱۹

آغاز برنامه‌ای سه ساله برای اینکه کسب‌وکارهای تایوانی به همین کشور بازگردانده شوند. قوانین تازه قرار است به شرکت‌ها در هزینه‌های مرتبط با زمین، آب، الکتریسیته، نیروی کار و مالیات یاری برساند.

ماه می ۲۰۱۹

کابینه دولت تایوان با یک برنامه ۴ ساله و صرف هزینه ۶۵۸ میلیون دلاری برای به‌کارگیری تکنولوژی 5G و افزایش رقابت دیجیتال تایوان با سایر کشورها موافقت می‌کند.

---

وقتی تولیدکنندگان تایوانی در دهه ۲۰۰۰ میلادی شروع به انتقال کارخانه‌هایشان به کشور چین کردند، توسعه تکنولوژی‌های تولید هوشمند در این جزیره با مشکلات متعدد مواجه شد. این را استفن سو، کسی که مدیریت اینستیتوی تحقیقاتی صنعتی تایوان را برعهده دارد -یک مرکز تحقیق و توسعه دولتی در شهر سینچو- می‌گوید. این انستیتو در سال ۱۹۷۳ میلادی تاسیس شد و انکوباتوری برای چندین شرکت تایوانی مهم، از جمله TSMC بوده است.

سو می‌گوید «حالا دولت در حال ریختن منابع درون تولیدات هوشمند است، چون این آینده تولید است».

یک خط تولید معمولی -یعنی خط تولیدی که در آن افراد مختلف با استفاده از ابزارها، وظایفی کوچک را در یک پروسه بزرگ‌تر و پیچیده برعهده می‌گیرند- چیزیست که هنری فورد در سال ۱۹۱۳ میلادی در کارخانه‌های اتومبیل‌سازی خود در ایالات متحده به کار گرفت.

چین می‌گوید این رویکرد در پایان «دومین انقلاب صنعتی» و زمانی که شاهد گسترش تکنولوژی‌هایی مانند انرژی الکتریکی بودیم به کار گرفته شد و خط تولید بسیاری از کارخانه‌های امروزی کماکان به همان شکل باقی مانده‌اند.

با از راه رسیدن کامپیوترها، ماشین‌ها عمدتا به جایگزینی برای کاربران تبدیل شدند و به این ترتیب، سومین انقلاب صنعتی با اتوماسیون و ربات‌های بهبودیافته رقم خورد. گام بزرگ بعدی که به عنوان چهارمین انقلاب صنعتی یا صنعت ۴.۰ شناخته می‌شود، با استفاده از سیستم‌های سایبر-فیزیکی، مانند سنسورهای فیبر نوری در ماشین‌ها، رقم خواهد خورد.

این رویکرد به جمع‌آوری و تبادل اطلاعاتی منجر می‌شود که توسط تحلیلگرهای دیتای کلان یا هوش مصنوعی پردازش شده‌اند و به تولیدکنندگان اجازه می‌دهند تصمیماتی انعطاف‌پذیر راجع به عملیات‌های خود و استفاده بهینه از منابع اتخاذ کنند. تایوان دارد روی این قمار می‌کند که محصولات آینده، با چنین ماشین‌آلات هوشمندی ساخته خواهند شد.

کمپانی‌های سراسر جهان به شکلی مشابه در حال بازنگری در این هستند که محصولات خود را کجا و چگونه تولید کنند. در دنیای تازه‌ای که تایوان متصور می‌شود، ماشین‌هایی که همگی به شبکه‌ای بزرگ متصل ‌هستند می‌توانند خطاها خود را شناسایی کرده، بهینه‌تر کار کنند و حتی هزینه‌های تولید را کاهش دهند.

به صورت خاص در تکنولوژی‌هایی نظیر صنعت کامپیوتر، اطلاعات، مخابرات و محصولات الکترونیکی مصرف‌کنندگان، شرکت‌ها نیازی به تمرکز بر بالا بردن سرعت تولیدات ندارند. این شرکت‌ها ترجیح می‌دهند روند تولید هوشمندانه باشد تا انعطاف‌پذیری بیشتری در اختیارشان قرار دهد. به این ترتیب، کمپانی‌ها می‌توانند به سرعت محصولات خود را با تقاضای هر مشتری سازگار کنند.

مبنای استعدادی

اکنون که تایوان در حال معرفی خودش به عنوان مقصدی برای تولیدات نسل بعدی است، به صورت خاص به یک چیز نیاز دارد: استعداد.

این کشور نیازی فوری به مهندسین باتجربه دارد، هم در طراحی تکنولوژی‌های تولید هوشمند و هم در ساخت محصولات شدیدا تکنولوژیک آینده. سو می‌گوید: «ما باید روی دانشمندان و مهندسین‌مان سرمایه‌گذاری کنیم. کشورهای زیادی در جنوب شرقی آسیا وجود دارد که آن‌ها هم دارند از نظر تولید به سطوح بالاتری دست پیدا می‌کنند. بنابراین برای اینکه رقابتی باقی بمانیم، مهم است که روی امر آموزش سرمایه‌گذاری کنیم».

مارک لیو، رییس هیئت مدیره TSMC می‌گوید کمبود مهندسین باکفایت و دیگر متخصصین در این منطقه، ممکن است بیشتر از موانع تکنولوژیک به روند پیشرفت صنعت در تایوان لطمه بزند.

دولت تایوان از کمبود استعداد باخبر است و در سال ۲۰۱۸ قانونی تصویب کرد که به جذب متخصصین خارجی برای کار کردن در این کشور کمک می‌کند. از جمله تدابیر اندیشیده شده اینست که کارمندان خارجی ویزای طلایی دریافت کرده و از پرداخت مالیات معاف می‌شوند و اعضای خانواده‌شان نیز گزینه‌هایی انعطاف‌پذیر برای انتخاب محل زندگی خواهند داشت. از میان ۵۰۰ ویزای طلایی که تا پایان نوامبر ۲۰۱۹ صادر شد، تنها یک پنجم از آن‌ها در اختیار متخصصین حوزه علم و تکنولوژی قرار گرفته بود.

سو به راه‌اندازی سازمان دولتی Taiwan AI Academy نیز اشاره می‌کند که در سال ۲۰۱۸ تاسیس شد و کارش را با ۱۱ تیم در مرکز تحقیقاتی AIMS شروع کرد. این سازمان حالا ۴ شعبه در سراسر تایوان دارد که کورس‌های ۱۲ هفته‌ای برای تربیت متخصصین فنی یا مدیران کسب‌وکار برگزار می‌کند.

اما این پایان ماجرا نیست و دولت تایوان برنامه‌های دیگری هم برای حل مشکل کمبود استعداد دارد. در ماه ژانویه ۲۰۱۹، دولت از برنامه‌ای رونمایی کرد که قرار است کسب‌وکارهای تایوانی را به بازگشت به خانه ترغیب کرده و به آن‌ها سوبسیدهای اقتصادی دهد. از زمانی که این برنامه معرفی شد، ۱۶۸ کمپانی به بازگشت به تایوان متعهد شده‌اند. این کمپانی‌ها در عرض سه سال، مجموعا ۲۰۰ میلیارد دلار روی زیرساخت‌های صنعتی تایوان، مانند کارخانه‌ها، تجهیزات و تکنولوژی‌های مخابراتی سرمایه‌گذاری خواهند کرد.

از پایین تا بالا

شرکت Mechavision در تایپه که یکی از زیرمجموعه‌های شرکت ITRI (متخصص در زمینه ساخت بازوهای رباتیک) به حساب می‌آید، یکی از آن شرکت‌هاییست که به افزایش نیاز به تولید تجهیزات پیشرفته هم در تایوان و هم دیگر نقاط جهان امیدوار است.

این شرکت که سابقه‌ای سه ساله دارد، تکنولوژی‌های حسگر رباتیک را برای کارخانه‌هایی می‌سازد که در آن‌ها نیاز به همکاری نزدیک میان ربات‌ها و انسان‌ها وجود دارد. برای بالا بردن امنیت، ربات‌ها نوعی پوست الکترونیکی با حسگرهای لمسی دارند که به ماشین‌ها اجازه می‌دهد کارگران را پیرامون خود شناسایی کرده و در زمان نیاز، از آن‌ها فاصله بگیرند.

کاموس سو، مدیر ارشد استراتژی‌های مکاویژن و همینطور موسس آن، می‌گوید یکی از اصلی‌ترین مشتریان شرکت‌اش، کمپانی تایوانی Qisda است. این کمپانی گستره وسیعی از محصولات مختلف نظیر مانیتورهای کامپیوتر و دیوایس‌های ارتباطی موبایل می‌سازد و سیستمی چند لاینه می‌خواهد که مدل‌های اسمبلی مختلف را درون یک خط تولید واحد به ارمغان می‌آورد. این کمپانی نیازمند «انعطاف‌پذیری بالا برای سازگاری با مشخصات و ابعاد مختلف محصولات است». و سو می‌گوید که «در حال حاضر، سیستم مشارکت انسانی-رباتی ما بهترین راه برای انجام چنین کاری است.»

برخلاف ایالات متحده یا چین، یعنی کشورهایی که در آن‌ها تنها یک زبان معیار وجود دارد، تایوان و همسایه‌هایش در جنوب شرقی آسیا به صدها زبان مختلف سخن می‌گویند و همین نظرسنجی‌های گسترده و دریافت فیدبک را (که قرار است اطلاعاتی ارزشمند برای توسعه نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای تازه باشند) دشوار می‌کند. اما تایوان حتی برای این مشکل هم تدبیری اندیشیده و حالا دیگر نیازی به منابع انسانی برای تبدیل پاسخ‌های مشارکت‌کنندگان به اطلاعات مفید نیست. هوش مصنوعی می‌تواند به یک‌باره چندین زبان مختلف را بفهمد.