ویروس کرونا چگونه حس بویایی را از کار می اندازد؟

یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های ابتلا به بیماری کووید-19، از دست دادن حس چشایی و بویایی است، و حالا محققین موفق شده‌اند بهتر از همیشه علت این اتفاق و ارتباط بین ویروس و عصب‌های ناحیه بینی را درک کنند.

بر اساس یافته‌های تازه محققان که در نشریه Science Advances منتشر شده، ویروس کرونا می‌تواند به سلول‌های مهمی که پشتیبان سلول‌های عصبی هستند و حس بویایی را به مغز ارسال می‌کنند صدمه وارد کند.

برای این منظور متخصصین فعالیت سلول‌های داخلی حفره‌های بینی انسان، به خصوص بالای بینی که به عصب بویایی ارتباط دارند را تحت بررسی قرار دادند. عصب بویایی مجموعه‌ای از رشته‌های عصبی است که اولین اطلاعات از بوهای پیرامون انسان را دریافت کرده و با استفاده از گیرنده‌هایی آنها را به رایحه‌هایی قابل تشخیص برای سیستم ذهنی انسان تبدیل می‌کنند.

در سطح رویی عصب بویایی موجود در بینی، دو نوع پروتئین به نام‌های ACE2 و TMPRSS2 وجود دارد که توسط کرونا هدف قرار می‌گیرند. ویروس در واقع گیرنده‌های این پروتئین‌ها را ربوده و از آنها به عنوان ابزاری جهت ورود به داخل بدن و آلوده کردن سایر سلول‌ها استفاده می‌کند. علاوه بر این نتایج مطالعات نشان داده‌اند که این پروتئین‌ها به تنهایی میزبان ویروس نیستند، بلکه پای سلول‌هایی غیر عصبی نیز در میان است: سلول‌های پایدار که از نظر فیزیکی انرژی مورد نیاز برای عصب‌های بویایی را تامین می‌کنند، و سلول‌های پایه‌ای درمانگر که وظیفه ترمیم سلول‌های آسیب دیده در محدوده بینی را بر عهده دارند.

این کشفیات تا حدودی برای متخصصین غافلگیرکننده بوده، چرا که تمام ویروس‌های شناخته شده تاکنون که از دست دادن بویایی را ناشی می‌شدند (از جمله گونه‌های دیگر ویروس کرونا) تنها به عصب‌های بویایی اصلی حمله می‌کردند، نه سلول‌های پشتیبان. البته این موضوع می‌تواند به نوبه خودش خبر خوبی باشد، چرا که با توجه عدم آسیب مستقیم به سیستم بویایی، احتمال بازگشت حس بویایی پس از بهبود یافتن در افراد بالاتر در نظر گرفته خواهد شد.

البته همچنان تئوری‌هایی مبنی بر امکان آسیب دائمی به عصب‌های بویایی وجود دارد و برخی متخصصان معتقدند ویروس کرونا می‌تواند به طور کامل سیستم بویایی انسان‌ها را مختل کند و حتی بعد از بهبودی کامل، حس بویایی هرگز باز نگردد. به ادعای پزشکان در حال حاضر از دست دادن حس بویایی و چشایی به عنوان واضح‌ترین علامت ابتلا به کووید-19 به شمار می‌آید و دو نفر از هر سه نفری که بیمار می‌شوند، این حالت را تجربه می‌کنند.