انتشار سالنامه مهاجرتی ایران؛ معاونت علمی از افزایش بازگشت متخصصین به کشور می‌گوید
کتاب «سالنامه مهاجرتی ایران» توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، رصدخانه مهاجرت ایران و پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف منتشر شد. بر اساس آمار مندرج در این کتاب، جمعیت مهاجران ایرانی در جهان ۱.۹ ...
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
کتاب «سالنامه مهاجرتی ایران» توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، رصدخانه مهاجرت ایران و پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف منتشر شد. بر اساس آمار مندرج در این کتاب، جمعیت مهاجران ایرانی در جهان ۱.۹ میلیون نفر معادل ۲.۲۹ درصد جمعیت ایران است. بر اساس این گزارش طی سی سال گذشته، جمعیت مهاجران ایرانی دو برابر شده است ولی از آن سو نرخ بازگشت بسیاری از دانشجویان بیشتر شده و آنطور که این سالنامه مدعی شده، پدیده بازگشت مغزها رخ داده است.
حتی «سورنا ستاری»، معاون ریاست جمهوری هم در «سخن آغازین» این سالنامه عنوان کرده که در فضای مجازی، درباره موضوع مهاجرت دیدگاه‌های شخصی بیان می‌شود که پایه‌ی علمی ندارد. او در همین رابطه و درباره دلیل آماده‌سازی چنین سالنامه‌ای نوشته است:
«در این سال‌ها با بررسی وضعیت آمار و اطلاعات کشور و مراجع معتبر بین‌المللی دریافتیم که اظهار نظرهای طیف وسیعی از فعالین علمی، سیاسی و اجتماعی در این موضوع بدون توجه دقیق به آمارهای معتبر و بعضا برپایه اطلاعات غیر علمی موجود در فضای مجازی و برداشت‌های شخصی افراد است. این جریان رسانه‌ای و تحلیل‌های غیر علمی باعث شده است که موضوع مهاجرت به جای تحلیل و کارشناسی مستند و ارائه برنامه‌های اجرایی برمبنای نقاط قوت و ضعف کشور، بیشتر به دامن زدن موجی از ناامیدی و احساس منفی در جامعه منجر شود.»
اما بیایید نگاهی داشته باشیم به برخی از آمارهای مهم این سالنامه. طبیعتا در این مقاله صرفا بخش کوچک اما مهم آمارها پوشش داده شده. در صورت تمایل می‌توانید از لینک انتهای مطلب، خود سالنامه که شامل آمارهای بیشتری است را دانلود کنید.
جمعیت مهاجران ایرانی در دنیا در سال ۱۹۹۰ میلادی، بالغ بر ۸۲۰ هزار نفر بوده است، که این رقم در سال ۲۰۱۹ میلادی به رقم ۱.۹ میلیون نفر رسیده است. همچنین در این کتاب به این نکته اشاره شده که سهم جمعیت ایران از جمعیت جهان چیزی حدود ۱.۰۷ درصد است ولی سهم جمعیت مهاجرین ایرانی نهایتا هفتاد صدم درصد است. در این صورت می‌توان گفت سهم ایران از جمعیت مهاجران جهان همواره زیر یک درصد بوده است.
کشورهایی که بیشترین جمعیت ایرانیان را به خود تخصیص داده‌اند بر اساس آخرین آمار سازمان ملل و بانک جهانی، این کشورها هستند: امارات متحده عربی، آمریکا، کانادا، آلمان، انگلستان، ترکیه، سوئد، استرالیا. بر همین اساس آمریکای شمالی، اروپای غربی، امارات متحده عربی و استرالیا مناطق جغرافیائی تمرکز ایرانیان در جهان هستند.
در این گزارش ذکر شده که بیشتر مهاجرین ایرانی اقامت پناهندگی ( (با ۵۶ هزار نفر جمعیت) در اروپا را دارند و پس از آن دارندگان اقامت خانوادگی (با ۴۲ هزار نفر جمعیت) بیشترین جمعیت را تشکیل می‌دهند. در ادامه اقامت تحصیلی (با ۲۱ هزار جمعیت) و اقامت کاری (با ۱۸ هزار نفر جمعیت) قرار دارد .
با توجه به آمار ۵.۳ میلیون نفری دانشجویان بین‌المللی و ترند افزایشی که این آمار نسبت به سال‌های گذشته داشته، جمعیت دانشجویان ایرانی در سراسر جهان نیز رشد پیدا کرده و از ۱۹ هزار نفر در سال ۲۰۰۳ به ۵۳ هزار دانشجو در سال ۲۰۱۷ رسیده است؛ رقمی که احتمالا امروزه در سال ۲۰۲۰ کمی بیشتر هم شده باشد. باید گفت سهم دانشجویان ایرانی خارج از کشور به نسبت کل جمعیت دانشجویان کشور در طول ۱۵ سال گذشته رقمی تقریباً ثابت مانده است و نرخی حدود یک درصد را داشته است. ایران بر اساس آخرین آمار (مربوط به سال ۲۰۱۷) در حال حاضر رتبه ۲۰ «دانشجو فرستی» (رفتن دانشجویان از ایران به خارج کشور) را دارد.
بازگشت مغزها و آمار دانشجویان ایرانی در آمریکا
نکته مهم در بخش دانشجویان و نوابغ ایرانی که به خارج کشور می‌روند به نرخ بازگشت آنها برمی‌گردد. نرخ بازگشت متخصصان و فارغ التحصیلان ایرانی به داخل کشور از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۰ روند صعودی و قابل توجهی داشته است. جمعیت متخصصان بازگشته از تراز ۱۰۰ نفر در سال ۲۰۱۵ میلادی به تراز ۱۵۰۰ نفر در سال ۲۰۲۰ رسیده است. ناگفته نماند جمعیت دانشجویان ایرانی در کشور آمریکا در حد فاصل سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۷ با یک شیب صعودی، رشد قابل توجهی داشته است هرچند این آمار در دولت ترامپ ثابت باقی مانده‌است و یک کاهش ۶۰۰ نفری را نیز تجربه کرد. بطور کلی، جمعیت دانشجویان ایرانی مشغول به تحصیل در آمریکا در سال ۲۰۱۹ در سطوح کارشناسی و تحصیلات تکمیلی دارای رشد منفی ۵ درصدی بوده است.
شایان ذکر است که از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ ، تعداد دانشجویان ایرانی حاضر در ۱۰ دانشگاه برتر ایالات متحده آمریکا روندی تقریباً ثابت داشته است و با اندکی رشد از رقم ۲۰۱ دانشجو به رقم ۲۳۲ دانشجو رسیده است. پس از آن و از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ ، همزمان با کاهش جمعیت دانشجویان ایرانی در آمریکا، دانشجویان ایرانی حاضر در ۱۰ دانشگاه برتر آمریکا نیز کاهش اندکی یافته و از رقم ۲۳۲ دانشجو به حدود ۲۲۰ دانشجو رسیده است.
با این حساب چنانچه سهم دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه های برتر آمریکا از کل دانشجویان خروجی ایرانی در نظر گرفته شود، کمتر از نیم درصد دانشجویان خروجی از ایران در دانشگاه های برتر آمریکا و جهان مشغول به تحصیل هستند که از این حیث ایران در جایگاه دهم در میان کشورهای دانشجو فرست به آمریکا قرار دارد.
همچنین باید گفت نرخ مجموع جذب دانشجویان بین المللی در داخل کشور و همچنین بازگشت متخصصان ایرانی باعث ارتقاء شاخص خالص چرخش نخبگان ایرانی از تراز ۰.۴۶ - ( در سال ۲۰۱۱ به ) ۰.۳۱ - ( در سال ۲۰۱۷) شده است.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پایان سالنامه مهاجرتی ایران تاکید کرده که ضرورت تغییر رویکرد اقتصاد ایران و حرکت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان می‌توانند با هدف جذب حداکثری سرمایه‌های انسانی تحصیلکرده در داخل کشور مانع از مهاجرت آنها بشود و همچنین انگیزه‌ای برای بازگشت نیروهای متخصص به داخل ایران فراهم بیاورد.
همچنین این نهاد دولتی پیشنهاد تاسیس سازمان ملی مهاجرت را ارائه کرده تا بتواند ساماندهی جریان خروجی دانشجویان و تسهیل بازگشت فارغ‌التحصیلان ایرانی را انجام دهد.
کتاب «سالنامه مهاجرتی ایران» از طریق این لینک قابل دانلود است. شما بر اساس مشاهدات شخصی خود چقدر آمارهای این سالنامه را تایید می‌کنید؟
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.
آماری که ارائه شده با واقعیتی که ما میبینیم همخونی نداره.
فقط دو بند مونده به آخرین بند حالمو خوب کرد
برگشتن راننده اسنپ بشن؟? ?