پاسخ به بزرگترین سوالاتی که در مورد واکسن کرونا بدون جواب مانده‌اند

بسیاری از ما امیدواریم که با تولید واکسن کووید-۱۹، از دست این بیماری کشنده و مسری خلاص شویم. با وجود اینکه شرکت‌های زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند و پیشرفت‌های مناسبی را شاهد بوده‌ایم، هنوز سوالات زیادی درباره واکسن کرونا وجود دارد؛ از زمان عرضه تا قیمت که در این مطلب به آن‌ها پاسخ می‌دهیم.

کرونا بزرگترین بحران کنونی بشر است که بیش از ۲۱.۸ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا شده‌اند و انتظار می‌رود شمار قربانیان آن در آینده نه چندان دور به ۸۰۰ هزار نفر برسد. بزرگترین سلاح ما در مقابل این ویروس کشنده مانند هر بیماری دیگری، واکسن است.

توسعه و تولید واکسن چندین سال طول می‌کشد، با این حال چنین فرایندی برای واکسن کووید-۱۹ بسیار کوتاه‌تر است. در این مطلب پاسخ مهمترین سوالات پیرامون واکسن کرونا برای شما آماده شده‌اند، با دیجیاتو همراه باشید.

واکسن کرونا چه زمانی آماده می‌شود؟

در حال حاضر دانشمندان و شرکت‌های زیادی در سراسر جهان در حال کار روی واکسن احتمالی کووید-۱۹ هستند. در حالت عادی یک واکسن پیش از اینکه وارد مراحل آزمایش بالینی شود، چندین سال مورد تحقیق قرار می‌گیرد، با این حال تا به امروز چندین واکسن کرونا به فاز سوم آزمایشات بالینی راه پیدا کرده‌اند.

با توجه به این موضوع که شرکت‌ها رویکردهای مختلفی را درباره واکسن این بیماری در پیش گرفته‌اند، انتظار می‌رود حداقل یکی از آن‌ها عملکرد موفقی داشته باشد. بطور معمول نزدیک به ۳۰ درصد واکسن‌هایی که وارد فاز آزمایش بالینی می‌شوند، در نهایت تاییدیه می‌‌گیرند. رئیس جمهور آمریکا به آمادگی ویروس این کشور تا پیش از پایان سال جاری میلادی یا بطور دقیقتر، پیش از انتخابات ۲۰۲۰ خبر داده که نگرانی‌های متخصصان را در پی داشته است.

چند روز پیش روسیه ساخت اولین واکسن کرونا جهان، اسپوتنیک V را تایید کرد که البته اطلاعات زیادی درباره آن وجود ندارد و نمی‌دانیم تا چه اندازه تاثیرگذار خواهد بود یا اینکه چه زمانی افراد عادی به آن دسترسی پیدا می‌کنند. اخیرا این کشور از آغاز فاز سوم آزمایش بالینی واکسنی خبر داده که مورد تایید قرار گرفته، در حالی که پیش از تایید باید یک واکسن فاز سوم را پشت سر بگذارد. چین نیز اخیرا پتنت اولین واکسن کرونا این کشور را تایید کرده است.

مشکل اصلی هر واکسنی علاوه بر تاثیرگذاری، ایمنی آن است. انتظار می‌رود نزدیک به ۳۰ هزار نفر در فاز سوم آزمایش بالینی واکسن کرونا «مدرنا» در ایالات متحده آمریکا شرکت کنند. این فاز چندین ماه طول می‌کشد و باید روزانه وضعیت افراد مورد بررسی قرار بگیرد. پس از اتمام این فاز، نتایج مورد تحلیل قرار می‌گیرند و سپس شرکت‌ها خواستار دریافت مجوز و تاییدیه می‌شوند.

اگر هر کدام از این مراحل انجام نشوند و واکسن در اختیار عموم مردم قرار بگیرد، می‌تواند مشکلات زیادی برای جامعه ایجاد کند، نگرانی که درباره واکسن روسیه وجود دارد. علاوه بر روسیه، چنین موضوعی درباره آمریکا نیز صادق است و شاید ترامپ پس از انتخابات ۲۰۲۰ و بدون توجه به نظر کارشناسان، دست به چنین کاری بزند. حتی اگر پیش از پایان سال ۲۰۲۰ واکسن آماده شود، هنوز امکان تولید انبوه آن وجود ندارد.

به گفته مهندس سیستم در دانشگاه «کارولینای شمالی»، «جولی سوان» احتمال کمی برای عرضه واکسن آمریکا تا دو ماه دیگر وجود دارد. انتظار می‌رود در خوشبینانه‌ترین حالت واکسن مناسب اواخر سال جاری میلادی یعنی نزدیک به ۴ ماه دیگر مشخص شود، با این حال تا سال ۲۰۲۱ نباید منتظر عرضه آن نباشیم، البته اگر تمام مراحل طبق برنامه پیش بروند.

چگونه می‌توانیم از ایمنی واکسن کووید-۱۹ مطمئن ‌شویم؟

جدا از افرادی که مخالف واکسن هستند، افراد عادی نیز نگرانی‌هایی درباره ایمن بودن یک واکسن دارند، مخصوصا اگر توسعه و تولید آن از نظر زمان رکورد زده باشد. در حال حاضر نتیجه اکثر آزمایشات بالینی مناسب هستند و ما را نسبت به آینده دلگرم کرده‌اند. در حالی که عوارض جانبی شدیدی گزارش نشده، تقریبا شمار بالایی از داوطبان دچار تب شده‌اند.

هیچ واکسن و دارویی بدون عوارض جانبی در جهان وجود ندارد، با این حال باید مزایای آن بیشتر باشد. در حالی که یک واکسن با تاثیرگذاری بالا باید شانس ابتلا به بیماری را تا ۹۰ درصد یا بیشتر کاهش دهد، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این رقم را ۵۰ درصد اعلام کرده است.

بسیاری از کارشناسان به این موضوع اشاره می‌کنند که توسعه سریع واکسن باعث عدم توجه به اصول پایه می‌شود و در حالی که مدیر FDA اطمینان داده که تنها واکسن‌های ایمن مجوز می‌گیرند، ترامپ می‌خواهد هرچه زودتر واکسن در اختیار مردم قرار بگیرد. یکی از راه‌های مناسب برای کاهش نگرانی‌ها درباره ایمن بودن واکسن، انجام آزمایشات روی افراد مختلف است.

افراد با نژادهای مختلف یا اقشار خاص مانند زنان باردار یا بیماران باید در آزمایشات بالینی حضور داشته باشند. FDA و مدرنا به تنوع داوطلبان در آزمایشات خود اشاره کرده‌اند، اما در اکثر آن‌ها یک جمعیت خاص مورد بررسی قرار گرفته‌اند که نشان‌دهنده کل جمعیت ایالات متحده آمریکا نیستند. تردیدهای زیادی درباره واکسن کرونا وجود دارد که تا زمان تولید انبوه آن باید برطرف شوند تا جامعه حاضر به پذیرش آن باشد.

واکسن کرونا ابتدا در اختیار چه افرادی قرار می‌گیرد؟

واکسن کرونا از همان ابتدا در اختیار عموم مردم قرار نخواهد گرفت چرا که تولید انبوه و چندین میلیارد دوز آن طول می‌کشد. در حال حاضر کشورهای مختلفی واکسن کرونا را پیش خرید کرده‌اند که برای مثال می‌توان به توافق میان مدرنا و دولت ایالات متحده آمریکا و همچنین کمپانی «فایزر» اشاره کرد که ۱۰۰ میلیون دوز اولیه را در اختیار این کشور قرار می‌دهد.

در حال حاضر چندین شرکت همزمان با آزمایش‌های بالینی، تولید واکسن را آغاز کرده‌اند تا در صورت موفقیت آمیز بودن، بتوانند آن را در اختیار افراد قرار دهند. با این حال برای مثال در آمریکا حتی اگر ۱۰۰ میلیون دوز تا پایان سال به تولید برسد، نزدیک به یک سوم جمعیت این کشور آن را دریافت خواهند کرد. با وجود چنین موضوعی، پزشکان، کادر درمان و اقشار آسیب‌پذیر که کرونا خطرات بیشتری برای آن‌ها ایجاد می‌کند، در اولویت قرار دارند.

روسیه نیز که اخیرا خبر از تولید انبوه واکسن خود داده، ابتدا آن را در اختیار پزشکان و کادر درمان قرار می‌دهد. با وجود چنین موضوعی، اولویت‌بندی افراد فرایند سخت و پیچیده‌ای خواهد بود و نیاز به استراتژی قدرتمندی دارد. برای مثال برخی واکسن‌های گذشته ابتدا در اختیار افراد ثروتمند قرار گرفتند، موضوعی که می‌تواند درباره واکسن کووید-۱۹ نیز رخ دهد. علاوه بر این، همانطور که می‌دانیم بخشی از مردم در جهان به علت موقعیتی که دارند، امنیتشان تضمین شده و احتمالا اولین افرادی خواهند بود که به واکسن دسترسی پیدا خواهند کرد.

در حالت کلی انتظار می‌رود یکسال پس از عرضه اولین نمونه‌های واکسن کرونا، تولید آن به اندازه‌ای باشد که بخش بزرگی از مردم در کشورهای مختلف به آن دسترسی پیدا کنند، البته امکان طولانی‌تر شدن این زمان وجود دارد.

قیمت واکسن کرونا چقدر خواهد بود؟

کشورهای مختلف رویکرد متفاوتی در این زمینه دارند. انتظار می‌رود این واکسن به صورت رایگان در اختیار اقشار آسیب‌پذیر قرار بگیرد، مانند استراتژی که دولت ایالات متحده آمریکا مدنظر قرار داده است. حتی اگر در این دسته قرار نداشته باشید، احتمالا هزینه چندان بالایی نباید برای این واکسن پرداخت کنید چرا که در صورت گران بودن، افراد کمی به آن دسترسی پیدا می‌کنند و امکان برگشت شرایط به حالت عادی وجود نخواهد داشت.

طبق پیش‌بینی‌ها، قیمت واکسن کرونا آکسفورد ۱۳ یا ۱۴ دلار خواهد بود که برای برخی کشورها گران و برای تعدادی دیگر ارزان محسوب می‌شود، با این حال انتظار می‌رود دولت‌ها در سراسر جهان بخشی از این هزینه را پرداخت کنند تا عموم مردم به آن دسترسی پیدا کنند.

واکسن شرایط جهان را عادی می‌کند؟

فورا چنین اتفاقی رخ نخواهد داد و جهان مانند گذشته نمی‌شود و نمی‌توانیم زندگی عادی را تجربه کنیم. در بهترین شرایط واکسن اواسط سال آینده میلادی در اختیار افراد در کشورهای مختلف قرار می‌گیرد، با این حال هنوز تردیدهای زیادی درباره آن وجود دارد و ممکن است شرایط جهان نیز در این مدت تغییر کند.

در حال حاضر واکسن‌ها توانسته‌اند در فاز سوم واکنش سیستم ایمنی را در پی داشته باشند و باعث مصونیت افراد در برابر این ویروس شوند، با این حال نمی‌دانیم در دنیای واقعی چه عملکردی خواهند داشت. در حالی که واکسن‌ها می‌توانند از ابتلای افراد به کرونا جلوگیری کنند، این احتمال وجود دارد که شیوع آن هرچند کمتر از امروز، ادامه داشته باشد.

این احتمال وجود دارد که در آینده دانشمندان موفق به توسعه واکسن بسیار موثری شوند که مانند تعدادی از واکسن‌ها، در سنین کودکی به افراد تزریق شود، با این حال تا دستیابی به آن باید چندین سال با این ویروس زندگی کنیم. در این میان باید به یک نکته نیز توجه کنید، در بسیاری از کشورها شماری از مردم به واکسن اعتقادی ندارند و آن را مضر نیز می‌دانند، بنابراین شاید هیچ‌گاه کرونا ریشه‌کن نشود مانند بیماری‌هایی که واکسن دارند اما هنوز تعداد کمی از افراد در جهان به آن‌ها مبتلا می‌شوند.

در حالی که از قرن نوزدهم واکسن در حال توسعه است، بشر تنها موفق به ریشه‌کن کردن موفق یک بیماری یعنی «آبله» شده است. ویروس کرونا اگرچه در آینده دردسر کمتری برای ما ایجاد خواهد کرد، اما احتمالا ریشه‌کن نخواهد شد. حتی اگر از نظر سلامتی وضعیت همانند گذشته شود، تا سال‌های آینده تاثیر آن را روی اقتصاد و جامعه حس خواهیم کرد.