استراتژی؛ مفهومی که احتمالا مرده است

اکثر ما شنیده‌ایم که می‌گویند برای موفقیت در زندگی شخص و شغلی، باید هدف‌گذاری طولانی‌مدت و دقیقی داشته باشیم؛ اما آیا می‌توان با تغییراتی که هر روز در دنیا رخ می‌دهد، برای ده سال آینده برنامه ریزی کرد یا استراتژی واژه‌ای است که با گذشت زمان معنی واقعی خود را از دست داده است؟

در دیکشنری وبستر استراتژی به معنی «داشتن برنامه دقیق برای دستیابی به هدف خاص در مدت زمان طولانی» تعریف شده است. وقتی صحبت از برنامه‌ای طولانی مدت به میان می‌آید سوالات و ابهامات بسیاری مطرح می‌شود. آیا معنی زمان طولانی،‌ منظور 10 سال آینده است یا 9 ماه پیش رو؟

از نظر کارشناسان حوزه برنامه ریزی استراتژیک، کلمه استراتژی دیگر معنای گذشته را ندارد و در عمل شاید نتوان همچون گذشته استراتژی‌های بلندمدت تعیین کرد. محققان معتقد هستند که  بهتر است هر سه تا شش ماه یک‌بار استراتژی‌ها بازنگری شوند.

به دلایل مختلفی معنی تعیین استراتژی در شرایط فعلی تغییر کرده است:

نوآوری و خلاقیت در مقابل ایجاد اختلال

در مدیریت استراتژیک ریسک، وضعیت‌های مختلفی که ممکن است شرکت‌ها دچار بحران شوند، مورد توجه قرار می‌گیرد و برای هر وضعیت تدبیری در نظر گرفته می‌شود؛ اما این روزها در عمل شرایط تغییر کرده است. برخی مجموعه‌های کاری حتی با کوچک‌ترین نوآوری‌ها و خلاقیت‌ها دچار مشکل می‌شوند و اختلال در کار پیش می‌آید.

برخی افراد با تغییرات سازمانی خود را به سرعت وفق می‌دهند ولی این موضوع در مورد همه صادق نیست. گاهی تنها لازم است تغییراتی جزئی در کار ایجاد کرد تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود. این روزها اکثر سازمان‌ها در مقابل تغییرات از خود مقاومت نشان می‌دهند و آماده رویارویی با تغییرات بزرگ نیستند.

نوآوری و خلاقیت گاهی باعث بروز اختلال در کار می‌شود. گاهی واقعا امکان ایجاد تغییرات جدی در کار وجود ندارد. به همین دلیل نمی‌توان برنامه ریزی جامع و کاملی تهیه کرد و باید قدم به قدم با سرعت تغییرات پیش رفت.

وضعیت گذشته پیش بینی خوبی از آینده ارائه نمی‌دهد

جوانان نسل جدید با نسل قدیم تفاوت‌های بسیاری دارند. شاید شما هم این جمله را شنیده باشید که اگر تاریخ را مطالعه نکنیم، محکوم به تکرار همان نتایج پیشینیان خواهیم بود. شرایط بسیار تغییر کرده است. امروز شبکه‌های اجتماعی و راهکارهای دیجیتال روی میز هستند که برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های امروزی، چنین امکاناتی مهیا نبود. در نتیجه گذشته نمی‌تواند از همه نظر وضعیت آینده را نشان دهد.

معنای رقابت در بازار تغییر کرده است

این روزها استارتاپ‌ها می‌توانند به راحتی با شرکت‌های بزرگی که حرفی برای گفتن دارند، رقابت کنند. رقابت معنا و مفهوم دیگری به خود گرفته است. در بازار امروزی می‌بینیم که برخی استارتاپ‌ها به سرعت رشد می‌کنند و به جایی می‌رسند که بعضی شرکت‌های قدیمی توان رقابت با آنها را ندارند.

فقر اطلاعات هر روز کمرنگ‌تر می‌شود

در گذشته برنامه‌ها و استراتژی‌ها در شرایطی تعیین می‌شد که صاحبان کسب و کارها با فقر اطلاعات مواجه بودند و با کمک مشاوران برجسته سعی می‌کردند اوضاع را سر و سامان بدهند.

اکنون شرایط تغییر کرده است. کمتر شرکتی است که با فقر اطلاعات روبرو باشد. سازمان‌ها و شرکت‌های می‌‌توانند از طریق روش‌های ساده و علمی به اطلاعات مورد نظر خود دست پیدا کنند.

پیش بینی ارزش سرمایه گذاری روی پروژه‌ها بسیار دشوار است

در گذشته استراتژیست‌ها تمامی هزینه‌ها و درآمد‌های احتمالی را قبل از شروع پروژه‌های کاری بررسی می‌کردند. در نهایت مشخص می‌کردند که آیا فلان پروژه ارزش سرمایه گذاری دارد یا خیر.

اکنون شرایط تغییر کرده است. چه کسی می‌تواند در مورد آینده اینترنت اشیا نظر قطعی و روشنی بدهد؟ هر روز بازار دستخوش تحولات عظیمی می‌شود و شرکت‌ها مجبور هستند استراتژی‌های خود را مطابق تغییرات، عوض کنند.

برنامه ریزی‌های مالی بلند مدت پیچیدگی‌های زیادی دارد

در گذشته برخی سازمان‌ها، برنامه‌ریزی‌های بلندت مدتی برای پروژه‌ها داشتند و شرایط به گونه‌ای بود که می‌توانستند در زمان فعلی وضعیت 5 سال آینده را پیش بینی کنند.

اکنون شرایط تغییر کرده است. سرعت معامله‌ها نیز همچون گذشته نیست و توانایی یادگیری سریع معامله کردن یکی از موضوعات مهمی است که باید به آن توجه کرد. قبلا اقتصاد و تجارت، شبیه شطرنج بازی کردن بود که صاحبان مشاغل می‌دانستند با حرکت کدام مهره‌ها چه تغییراتی رخ خواهد داد. اکنون وضعیت شبیه بازی هاکی است. سرعت عمل حرف اول را می‌زند.