کنترل بر محتوای فضای مجازی؛ مجلس رویای صدا و سیما را به واقعیت تبدیل خواهد کرد؟

کمیسیون تلفیق مجلس در تصمیم جدید خود و با تدوین مصوبه‌ای مدیریت و نظارت بر محتوای فضای مجازی را به سازمان صداوسیما سپرده است.

صدا و سیما یک قدم دیگر به رویای کنترل بر محتوای منتشر شده در فضای مجازی نزدیک شد. آنطور که «حسینعلی حاجی دلیگانی»، عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال ۱۴۰۰ به خبرگزاری فارس گفته در جلسه روز گذشته (۲۲دی ) این کمیسیون آنها تصمیم گرفته‌اند که صداوسیما را به عنوان ناظر محتوا در فضای مجازی انتخاب کنند.

دلیگانی در این مورد گفت: «در این جلسه اعضای کمیسیون در مصوبه خود مدیریت و نظارت بر محتوای فضای مجازی را به سازمان صداوسیما سپرده است.» او در ادامه از در نظر گرفتن بودجه مشخص در این زمینه هم خبر داده و اعلام کرد: «اعضای کمیسیون طی مصوبه‌ای ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تولید محتوا در فضای مجازی تخصیص دادند که براساس جدول تعیین شده در اختیار سازمان صداوسیما، سازمان فرهنگ و ارتباطات سازمان تبلیغات اسلامی و …قرارگیرد.»

به نظر می‌رسد که مجلس قصد دارد صدا و سیما را به رویای چندین ساله‌اش که از زمان دولت هشتم صحبتش شده بود، برساند.

خاطرنشان می‌شود این مصوبه هنوز مراحل زیادی برای تبدیل شدنش به قانون را در پیش دارد و باید برای تصویب در صحن علنی مجلس مطرح و بعد از تایید شورای نگهبان به قانون تبدیل شود؛ اما همین زمزمه‌های مجدد کنونی هم موجب نگرانی‌های مختلفی برای تولید‌کنندگان محتوا در فضای مجازی شده است بخصوص اینکه در آستانه تغییر دولت تا چند ماه آینده هستیم.

این تصمیم در سالیان گذشته نیز چندین بار مطرح شده بود و هر بار وزارت ارتباطات نسبت به آن واکنش منفی داشت و در برخی مواقع نیز پای وزارت ارشاد به میان آمده بود. با این وجود نگرانی‌هایی وجود دارد که با پایان یافتن عمر دولت فعلی و نزدیک شدن به دولتی دیگر، ممکن است تیغ مجلس بیش از پیش برش داشته باشد و موانعی از سوی نهادهای دولتی برای برپایی چنین قانونی بوجود نیاید.

کنترل و نظارت بر محتواهای منتشر شده در فضای مجازی موضوعی است که از دیدگاه بسیاری از کارشناسان تقریبا شدنی نیست. جدا از اینکه یک سری نهادها مانند یوتوب که بستر بزرگی از انتشار محتوای ویدیویی هستند رسما در ایران فیلتر هستند و نظارت روی آنها چندان شدنی نیست، حجم زیاد محتواها کاری می‌کند که یک نهاد به سختی بتواند این حجم از کنترل را داشته باشد.

پیش‌تر «نوا صمدی» فعال حوزه رسانه در اینباره به دیجیاتو گفته بود: «عملی شدن این اتفاق هم نیاز به تعیین مصادیق و مدل اقتصادی تعریف شده دارد و باید دید که چه توجیه اقتصادی پشت آن نهفته است. این محتواها نان‌های شب بسیاری از گروه‌ها و شرکت‌ها هستند و یک‌شبه نمی‌توان آنها را از قالبی به قالب دیگر در آورد.  بیش از ۸۳ درصد داده‌های شبکه‌های اجتماعی، داده‌های ویدیویی است و این حجم از دیتا نمی‌تواند حتی دست یک پلتفرم بزرگ مثل آپارات باشد و در خود فضای وب هم بین چندین پلتفرم تقسیم شده است.»

برخی از کارشناسان معتقدند با اتکا بر مفهوم حمایت از کالای بومی که شعار اخیر حاکمیت است، باید این مورد را در نظر داشت خود محتوای ویدیویی نیز نوعی محصول بومی به شمار می‌رود، حالا زیر نظارت‌های صدا و سیما قرار می‌گیرد که مقررات دست و پاگیر فعلی را احتمالا پیچیده می‌کند.

صدا و سیما با بودجه‌ای نزدیک به ۱۵۰۰ میلیارد تومان که رقمی معادل وزارت‌خانه‌های کشور است، هنوز نتوانسته جلوی ریزش مخاطبان خود را بگیرد و حالا کنترل فضای بسیار بزرگ‌تر با بازیگران و مشتریان بیشتری را در سر دارد.