رازهای بی‌پایان استون هنج: کشف قبرهایی متعلق به عصر برنز در حفاری‌های اخیر

قبرهایی متعلق به عصر برنز، سفال دوره نوسنگی و بقایای محفظه‌ای C شکل که احتمال می‌رود ناحیه‌ای صنعتی مربوط به دوره پیش از تاریخ باشد، از جمله یافته‌های کشف شده از سوی باستان‌شناسانی هستند که عملیات مقدماتی کار بر روی تونل جدید پیشنهادی در استون‌هنج را انجام داده‌اند.

یکی از جذاب‌ترین کشفیات، شی‌ء سنگی است که در قبری چهارهزار ساله کشف شده است. در نزدیکی این شیء، قبر کودکی قرار دارد که همراه با یک پیاله ساده و کوچک دفن شده است. گودال‌هایی که درمحفظه C شکل قرار دارند، حاوی سنگ چخماق سوخته هستند که نشان از انجام فعالیت‌هایی چون چرم یا فلزکاری در هزاران سال پیش دارد.

درست در قسمت جنوبی مرکز بازدیدکنندگان محوطه استون‌هنج، باستان‌شناسان به ظروف سفالی شیاردار متعلق به دوره نوسنگی برخوردند، که احتمال می‌رود از سوی افرادی که دایره سنگی را ساخته و یا از آن بازدید کرده‌اند، به جا مانده باشد.

مت لیورز (Matt Leivers) باستان‌شناس مشاور A303 استون‌هنج می‌گوید:« ما شواهد زیادی را درمورد افرادی که در طول هزاره، اینجا زندگی می‌کردند به دست آورده‌ایم. رَدّی از فعالیت‌های روزمره، زندگی خصوصی و مرگ افراد.» او ادامه می‌دهد که:« تمام این جزئیات به ما در فهم این که قبل، حین و بعد از ساخت استون‌هنج چه اتفاقی در این ناحیه در حال رخ دادن بود، کمک کرده و هر قطعه این تصویر را برای ما واضح‌تر می‌کند.»

طرح متوقف کردن برنامه A303، که درست از کنار سنگ‌ها گذشته و وارد یک تونل به طول دو مایل می‌شود، بسیار بحث‌برانگیز است. چراکه خیلی از متخصصین باور دارند پیشبرد چنین ساخت‌وسازی منجر به بروز آسیب‌های جدی به یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی دنیا و در نهایت از بین رفتن صدها هزار آثار باستانی خواهد شد.

سازمان باستان‌شناسی وسکس (Wessex Archaeology) و بزرگراه‌های انگلستان(Highways England) که پروژه ساخت تونل را هدایت می‌کنند، اعلام کرده‌اند که به صورت سیستماتیک و حساس در حال پیشبرد پروژه هستند. در طی مراحل مقدماتی این پروژه، باستان‌شناسان تقریبا هزاروهشتصد گودال آزمایشی را حفاری و غربال و بیش از چهارصد ترانشه آزمایشی را کاوش کرده‌اند.

مرحله بعدی کاوش‌های باستان‌شناختی، اواخر امسال، آغاز و تقریبا 18 ماه به طول خواهد انجامید و 150 باستان‌شناس در آن مشغول به فعالیت خواهند شد. ساخت‌وسازهای مربوط به تونل نیز در سال 2023 شروع می‌شود. در سمت ورودی شرقی تونل، باستان‌شناسان موفق به کشف مقدار زیادی مواد زائد حاصل از ساخت ابزارهای سنگ چخماق و همچنین گودال‌هایی که قدمت آن‌ها احتمالاً به عصر آهن باز می‌گردد، شدند.

نزدیک به خروجی غربی، دو گور متعلق به دوره بیکر(Beaker) می‌بینیم. مردم بیکر حدود 2500 پیش از میلاد وارد بریتانیا شدند. یکی از گورها متعلق به فردی بالغ است که به حالت خمیده همراه با یک ظرف یا پیاله‌ای دفن شده است. همچنین در قبر به یک درفش مسی، یک قطعه سنجاق یا سوزن همراه با یک شی سنگی کوچک استوانه‌ای برمی‌خوریم که پیش از این باستان‌شناسان با چنین وسیله‌ای مواجه نشده بودند. فعالیت‌هایی با جزئیات بیشتر انجام خواهد شد تا بفهمیم این وسیله چیست.  یکی از نظریه‌ها مبنی بر آن است که این وسیله نوک یک ابزار چوبی و یا گرز تشریفاتی بوده است.

همچنین در این ناحیه به قبری حاوی استخوان‌های کوچک گوش یک کودک همراه با یک ظرف بسیار ساده متعلق به عصر مردمان بیکر برمی‌خوریم. معمولا ظروف مربوط به فرهنگ بیکر با تزئینات همراه هستند ولی ظرف یافت شده ساده است که احتمالا نشان از سن فرد فوت شده دارد.

اگر کمی به سمت جنوب پیش برویم، محفظه C شکل را می‌بینیم. لیورز می‌گوید: « این یک الگوی عجیبی از گودال‌ها است و تشخیص چیستی آن دشوار است. اما قدمتش را با توجه به ظرف نسبتآً کاملی که در یکی از گودال‌ها یافته‌ایم، می‌توانیم به عصر برنز نسبت دهیم.»

همچنین در گودال‌ها مقدار زیادی سنگ چخماق سوخته، یافت شده است. لیورز اذعان دارد: « این نشان از کارکرد صنعتی ناحیه مذکور دارد. شاید فعالیت‌هایی مربوط به چرم یا فلزکاری، تولید سفال و یا فرآوری محصول در اینجا در جریان بوده‌است .»

از دیگر یافته‌ها، مجموعه‌ای از اشیا متعلق به اواخر عصر نوسنگی است، یعنی زمانی که دایره سنگی(Stone circle) در حال ساخت بود. این اشیا شامل ظروف سفالی شیاردار، یک سنگ چخماق و شاخ‌های گوزن قرمز می‌شوند. در حال حاضر یافته‌ها در سالزبری(Salisbury) نگهداری شده و درنهایت در موزه شهر در معرض نمایش قرار خواهند گرفت.

گروه باستان‌شناسی و ساخت‌وساز پذیرفته‌اند که این برنامه‌های راه‌سازی تاثیری بر باستان‌شناسی این ناحیه خواهد گذاشت. اندی کراکت (Andy Crockett) سرپرست پروژه A303 می‌گوید:«هیچ گزینه‌ای وجود ندارد که تاثیری بر روی بقایای باستان‌شناختی نگذارد؛ و این، درمورد هر نوع توسعه‌ای که در این محوطه فکرش را بکنید صدق می‌کند.»

او می‌گوید مزیت برنامه مذکور در این بود که صحنه ماشین‌ها و کامیون‌هایی که در امتداد مسیر A303 و نزدیک به سنگ‌ها در حال رفت‌وآمد هستند، از بین رفته و دو نیمه این محوطه میراث جهانی که اکنون توسط جاده جدا شده‌اند، به هم خواهد پیوست. میزان بررسی‌های انجام شده به دلیل اهمیت بالای این محوطه بی‌سابقه است.

دیوید بولاک (David Bullock) مدیر پروژه A303 از سازمان بزرگراه‌های انگلیس می‌گوید: «بررسی‌های زیادی انجام شده است تا ساخت این مسیر کمترین مزاحمت را [برای این محوطه باستان‌شناختی] ایجاد کند.»