۱۲ پدیده عجیبی که تاکنون در کیهان ما رصد شده‌اند

تردیدی در این حقیقت که جهان هستی اعجاب ­انگیز است، وجود ندارد؛ کافیست به بیرون نگاهی بیندازید تا انواع گیاهان و جانورانی با امکان تولید مثل را ببینید که روی یک گلوله نیمه جامد آبی‌رنگ، پوشیده از پوسته‌ای باریک و سخت که هاله‌ نازکی از گازها دور آن را فراگرفته، می­‌جنبند.

با این حال سیاره ما نمایانگر بخش بسیار کوچکی از پدیده‌های عجیب و غریب در گوشه و کنار کیهان است و اختر‌شناسان هر روز به شگفتی‌های تازه‌­ای برمی‌خورند. در این مقاله نگاهی به ناشناخته‌ترین اشیاء موجود در فضا می‌اندازیم.

سیگنال‌­های رادیویی اسرارآمیز

پژوهشگران از سال 2007، سیگنال‌های رادیویی به‌ شدت قوی و واضحی را به طور مرتب دریافت می­‌کنند که تنها چند میلی‌ثانیه طول می‌کشند.

این چشمک­‌های مرموز، انفجار­های رادیویی سریع (FRB) نام گرفته‌­اند و به نظر می‌رسد که از فاصله میلیاردها سال نوری می‌­آیند (کار موجودات فضایی نیست، هیچ وقت کار موجودات فضایی نیست). دانشمندان به ‌تازگی توانسته‌اند یک FRB تکرارشونده را ثبت کنند که پشت سر هم شش بار تابید؛ چنین سیگنالی دومین بار بود که تاکنون مشاهده شده و می‌­تواند به آن­ها برای حل این معما کمک کند.

پاستای هسته‌­ای

قوی‌ترین ماده در جهان از بقایای یک ستاره مرده تشکیل می‌شود. طبق شبیه‌سازی‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌های موجود در پوسته خرد شده یک ستاره ممکن است تحت فشار گرانشی بی‌حد و مرزی قرار گیرند که آن­ها را به‌ رشته‌هایی پاستا مانند و پیچیده فشرده کند که در هم شکسته شوند. اما این تنها در صورتی است که ده میلیارد برابر نیروی مورد نیاز برای خرد کردن فولاد را به آن­ها اعمال کنید.

 هامیا (Haumea) حلقه دارد

سیاره کوتوله‌ای به نام «هامیا» که در کمربند کویپر در آن سوی نپتون به دور خورشید می‌چرخد، پیش از این نیز غیرعادی بوده است. این سیاره کوتوله شکلی عجیب و کشیده و دو قمر دارد.

روزش تنها 4 ساعت طول می‌کشد که باعث می­‌شود دارای سریع‌ترین چرخش در میان اجرام بزرگ منظومه خورشیدی باشد. اما در سال 2017، هامیا از این هم عجیب‌تر شد؛ زمانی که ستاره‌شناسان آن را هنگامی‌که از روبروی یک ستاره می‌گذشت، مشاهده کردند و به حلقه‌های بسیار باریکی که دور آن می‌چرخند پی بردند. این حلقه­‌ها احتمالاً نتیجه برخوردی در گذشته‌های دور هستند.

 قمری با یک قمر

چه چیزی می‌تواند از یک قمر بهتر باشد؟ قمری که دور قمر دیگری بچرخد و دنیای اینترنت آن را قمرقمر بنامد. این اشیاء که آن‌ها را قمر فرعی، قمرک، قمر بزرگ یا جفت قمر نیز می‌نامند، هنوز فقط روی کاغذ معنا دارند؛ اما بر اساس محاسبات اخیر، تشکیل آن‌ها به‌ هیچ‌ وجه غیرممکن نیست. احتمالاً ستاره‌شناسان روزی بتوانند یکی را کشف کنند.

کهکشانی بدون ماده تاریک

ماده تاریک، ماده ناشناخته‌ای که حدود 27 درصد کل کیهان را تشکیل می‌دهد، چیز عجیبی است. اما پژوهشگران دست‌کم در مورد یک چیز مطمئن هستند: ماده تاریک همه‌جا هست.

این گونه بود که تیمی تحقیقاتی در مارس 2018 با مشاهده کهکشان منحصربه‌فردی که ظاهراً هیچ ماده تاریکی نداشت، سرگشته و متعجب شدند. کارهای بعدی نشان داد که این جرم سماوی عجیب در حقیقت حاوی ماده تاریک است؛ اگرچه این یافته به طور متناقضی به این نظریه جایگزین اعتبار می‌دهد که ماده تاریک اصلاً وجود ندارد. ستاره‌شناسان به نتیجه برسید.

عجیب‌ترین ستاره

هنگامی‌که ستاره‌شناس «تابیتا بویاژیان» و همکارانش از دانشگاه «لوئیزیانا» نخستین بار ستاره‌ای به نام «KIC 846285» را دیدند، گیج شدند. روشنایی این ستاره با لقب ستاره تَبی، در بازه‌های نامنظم و برای مدت­ زمان غیرعادی گاه تا 22 درصد کم می‌شد.

نظریه‌های گوناگونی در مورد آن ارائه شد، حتی امکان وجود یک ابرسازه ساخت موجودات فضایی؛ ولی امروزه بیشتر پژوهشگران باور دارند علت این تاریکی، احاطه شدن ستاره با یک حلقه غیرمعمول از غبار است.

هایپریون سرشار از الکتریسیته

عنوان عجیب‌ترین قمر در منظومه شمسی می‌تواند به اجرام سماوی بسیاری نسبت داده شود: آیو قمر آتش‌فشانی سیاره مشتری و تریتون قمر آبفشان سیاره نپتون.

ولی یکی از عجیب‌ترین ظاهرها را قمر هایپریون سیاره زحل دارد؛ قمری که شبیه به یک سنگ پای بی­‌قاعده و دارای دهانه‌های بی­‌شمار است. فضاپیمای «کاسینی» ناسا که از سال 2004 تا 2017 از سامانه زحل بازدید می‌کرد، دریافت که هایپریون با پرتویی از ذرات الکتریسیته ساکن که به فضا سرازیر می­‌شود، شارژ می‌­شود.

نوترینوی راهنما

نوترینوی منفرد و پرانرژی­ که 22 دسامبر سال 2017 به زمین برخورد کرد، به‌خودی‌خود خارق‌­العاده نبود. فیزیکدانان دست­کم ماهی یک‌بار در رصدخانه نوترینوی «آیس‌کیوب» در قطب جنوب نوترینوهایی با سطح انرژی مشابه مشاهده می‌کنند.

ولی این مورد از آن جهت خاص بود که نخستین نوترینویی بود که اطلاعاتی کافی برای اخترشناسان درباره منشأش داشت و آن­ها را واداشت تا تلسکوپ‌ها را به سمت جهتی که از آن آمده بود، بچرخانند. آن‌ها دریافتند که این نوترینو چهار میلیارد سال پیش از یک بلِیزر شعله‌ور به ‌سوی زمین پرتاب شده. بلیزر یک سیاه‌چاله ابر پرجرم در مرکز یک کهکشان است که مواد پیرامون خودش را مصرف می‌کند.

کهکشان زنده فسیل شده

«DGSAT» یک کهکشان فوق ­پراکنده (UDG) است؛ به این معنا که بزرگی آن به ‌اندازه کهکشان راه شیری است اما ستاره‌هایش آن­ قدر پراکنده هستند که کهکشان تقریباً نامرئی است. ولی هنگامی‌که دانشمندان در سال 2016 کهکشان روح DGSAT1 را مشاهده کردند، متوجه شدند که آن برخلاف دیگر فوق ­پراکنده‌هایی که معمولاً به‌صورت خوشه‌ای یافت می‌شوند، تنهاست. خصوصیات این کهکشان نشان می‌دهد که در یک دوره زمانی بسیار متفاوت از جهان، تنها حدود یک میلیارد سال پس از انفجار بزرگ، تشکیل شده که یعنی DGSAT1 یک فسیل زنده است.

تصویر یک اختروش دوتایی

اشیاء پرجرم نور را خم می‌کنند، به طوری که می‌توانند تصویر چیزهای پشتشان را مخدوش ‌‌کنند. پژوهشگران از تلسکوپ فضایی هابل برای کشف یک اختروش از دوران ابتدایی عالم استفاده کردند تا بتوانند نرخ انبساط هستی را تخمین بزنند. آن‌ها دریافتند که امروز جهان نسبت به گذشته سریع‌تر گسترده می‌شود؛ یافته‌ای که مخالف با سایر اندازه‌گیری‌هاست. اکنون فیزیکدانان باید بفهمند که آیا نظریه‌هایشان نادرست است یا اتفاق عجیب دیگری در حال روی دادن است.

جریان فروسرخ از فضا

ستاره‌های نوترونی اجرام بسیار چگالی هستند که پس از مرگ یک ستاره معمولی تشکیل می­‌شوند. آن­ها به طور معمول امواج رادیویی یا تشعشعاتی با انرژی بالاتر مانند پرتوهای ایکس را منتشر می‌کنند. با این حال اخترشناسان در سپتامبر 2018 جریان طولانی از نور فروسرخ را از یک ستاره نوترونی در فاصله 800 میلیون سال نوری از زمین دریافت کردند؛ چیزی که پیش از آن هرگز مشاهده نشده بود. پژوهشگران بیان کردند که ممکن است دیسکی از گرد و غبار پیرامون ستاره نوترونی این سیگنال را تولید کرده باشد اما هنوز توضیح نهایی در این باره وجود ندارد.

سیاره سرکش با شفق‌های قطبی

سیاره­‌های سرکش که با نیروهای گرانشی از ستاره مادر خود دور شده‌­اند، در سراسر کهکشان سرگردانند. یک مورد خاص از این سیارات با نام SIMP J01365663+0933473، جرمی است به اندازه یک سیاره در فاصله 200 سال نوری که میدان مغناطیسی آن بیش از 200 برابر قوی‌تر از مشتری است. این میدان به قدری قوی است که شفق‌های قطبی را در جو سیاره ایجاد ­می‌­کند که با تلسکوپ­‌های رادیویی قابل مشاهده‌­اند.