مرور دستاوردهای اسپیس ایکس: شرکتی که در دو دهه ماموریت‌های فضایی را دگرگون کرد

اسپیس ایکس یک شرکت فضایی خصوصی است که تا به امروز به موفقیت‌های زیادی دست پیدا کرده. در این مقاله می‌خواهیم به مناسبت سالگرد تاسیس این کمپانی، نگاهی به دستاوردها و موفقیت‌هایش داشته باشیم.

در سال‌های اخیر اسپیس ایکس و مدیرعاملش یعنی ایلان ماسک در صدر اخبار قرار گرفته‌اند که البته تمام این اخبار برای موفقیت‌های این کمپانی نبوده. با این وجود، ماسک با اسپیس ایکس توانسته دنیای هوافضا و ماموریت‌های فضایی را متحول کند و در نزدیک به دو دهه فعالیش، شکل تازه‌ای به این صنعت بدهد.

مالک اسپیس ایکس کیست؟

اسپیس ایکس در سال ۲۰۰۲ توسط کارآفرین میلیاردر، ایلان ماسک تاسیس شد. ماسک در ۳۰ سالگی با فروش دو کمپانی موفق توانسته بود به ثروت زیادی دست پیدا کند. Zip2 با مبلغ ۳۰۷ میلیون در سال ۱۹۹۹ فروخته شد و پی‌پل هم سال ۲۰۰۲ با مبلغ ۱.۵ میلیارد دلار از سوی eBay تصاحب شد. ماسک تصمیم گرفت مقصد بعدی‌اش، یک کمپانی هوافضا باشد.

ماسک در ابتدا به دنبال ارسال گاز گلخانه‌ای یا «Mars Oasis» به سیاره سرخ بود، اما هزینه‌های بالای چنین پروژه‌ای منجر به شکل‌گیری شرکتی به نام اسپیس ایکس یا « Space Exploration Technologies Corp» شد.

این کارآفرین یک سوم از سرمایه‌اش یعنی ۱۰۰ میلیون دلار را به این شرکت اختصاص داد. در سال‌های اولیه فعالیت اسپیس ایکس، تردیدهای زیادی در موفقیتش وجود داشت و کمتر کسی فکر می‌کرد پافشاری‌های ماسک در نهایت منجر به شکل‌گیری کمپانی شود که بتواند فضانوردان ناسا را روانه ISS کند و برای سفر به ماه و مریخ راکت توسعه دهد. این کمپانی سال ۲۰۰۶ پس از نزدیک به ۱۸ ماه تلاش، از دراگون رونمایی کرد.

فالکون ۱، اولین راکت اسپیس ایکس

ایلان ماسک زمانی که اسپیس ایکس را تاسیس کرد، یک تاجر باتجربه بود و باور داشت که ساخت دستگاه‌های پرتاب چندبار مصرف می‌تواند هزینه ماموریت‌های فضایی را کاهش دهد. بنابراین به سراغ مشتری قابل اعتمادی رفت که بتواند بودجه موردنیاز برای توسعه یک راکت را تامین کند. این مشتری کسی نبود جز ناسا.

اولین تلاش این شرکت فالکون ۱ نام گرفت که پس از ۴ بار تلاش، توانست با موفقیت پرواز کند. پیش از پرواز، این راکت شکست‌های مختلفی را از نشت مخزن سوخت گرفته تا انفجار را تجربه کرد. اما در نهایت در اواخر ۲۰۰۸ و اواسط ۲۰۰۹، فالکون ۱ دو پرواز موفق را در کارنامه‌اش ثبت کرد. در سال ۲۰۰۹ این راکت یک ماهواره‌ مالزی را هم در مدار قرار داد.

در سال ۲۰۰۶، این شرکت توانست تحت برنامه «سرویس‌های حمل و نقل مداری تجاری» یا COTS به مبلغ ۲۷۸ میلیون دلار از ناسا بودجه دریافت کند. هدف از چنین برنامه‌ای، توسعه سیستم‌هایی برای انتقال محموله به ایستگاه فضایی بین‌المللی بود. موفقیت‌های شرکت تحت مدیریت ایلان ماسک باعث شد این میزان بودجه در نهایت به ۳۹۶ میلیون دلار افزایش یابد.

شرکت‌های مختلفی با دریافت بودجه و بدون آن در برنامه COTS شرکت کردند، اما ناسا در ۲۰۰۸ دو قرارداد برای سرویس‌های تجاری تامین مجدد امضا کرد. اسپیس ایکس توانست قراردادی برای ۱۲ پرتاب به ارزش ۱.۶ میلیارد دلار دریافت کند و شرکت «Orbital Sciences Corp» هم قراردادی به مبلغ ۱.۹ میلیارد دلار برای ۸ پرواز امضا کرد.

موفقیت اسپیس ایکس در ارسال محموله به ISS

با دریافت بودجه از ناسا، اسپیس ایکس برای انتقال محموله‌ها به ایستگاه فضایی بین‌المللی اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرد، با این حال همچنان باید اقدامات بیشتری انجام می‌داد.

فضاپیمای دراگون برای اینکه بتواند محموله‌های سنگین را به ISS برساند، به قدرت بالاتری بیش از آنچه فالکون ۱ تولید می‌کرد، نیاز داشت. اینجا بود که راکت افسانه‌ای فالکون ۹ از راه رسید. توسعه نسل جدید راکت اسپیس ایکس برای ارسال دراگون به مدار کلید خورد.

فالکون ۹ باید محموله‌ها به وزن ۱۳,۱۵۰ کیلوگرم را به مدار پایین زمین منتقل می‌کرد که بسیار بیشتر از ظرفیت ۶۷۰ کیلوگرمی فالکون ۱ بود. علاوه بر این، ماسک می‌خواست این راکت بتواند خودش فرود بیاید و قابلیت استفاده مجدد داشته باشد تا در هزینه‌هایش صرفه‌جویی کند.

اسپیس ایکس در ابتدا امیدوار بود که این راکت در سال ۲۰۰۸ یا ۲۰۰۹ بتواند پرواز کند، اما فرایند توسعه بسیار بیشتر طول کشید. پرواز آزمایشی فالکون ۹ در سال ۲۰۱۰ با محموله شبیه‌سازی شده دراگون صورت گرفت و البته این پرتاب موفقیت آمیز بود، با این حال در فرود چتر نجات کار نکرد و ماموریت شکست خورد.

در اواخر ۲۰۱۰ دوباره چنین آزمایشی انجام شد و اگرچه پرتاب با موفقیت همراه بود و نیازمندی‌های COTS را برآورده می‌کرد، اما دوباره در فرود شکست خورد.

با وجود چنین شکست‌هایی، دراگون سوار با فالکون ۹ توانست در مه ۲۰۱۲ تحت پرواز آزمایشی برای برنامه COTS اولین محموله‌اش را به ایستگاه فضایی بین‌المللی برساند. این پرتاب به علت مشکلی در موتور، چند روز به تعویق افتاد اما در تلاش بعدی راکت با موفق پرواز کرد.

توسعه فضاپیماهای بزرگتر و بهتر

اسپیس ایکس به سراغ یک راکت قدرتمندتر به نام فالکون هوی رفت که در فوریه ۲۰۱۸ توانست بسیاری از اقدامات را با موفقیت انجام دهد. فالکون هوی با موفقیت به مدار رفت و یک دستگاه تسلا رودستر را هم به همراه داشت.

اسپیس ایکس این ماموریت را بطور زنده پخش کرد و چندین ساعت اولیه پرواز رودستر در فضا را هم نشان داد که توجه زیادی را به خود جلب کرد. دو بوستر راکت با موفقیت در نزدیکی مرکز فضایی کندی فرود آمدند، اما مرحله اصلی با سرعت ۴۸۰ کیلومتر بر ساعت به اقیانوس برخورد کرد و به علت شدت ضربه، جان سالم بدر نبرد.

در آوریل ۲۰۱۹ اسپیس ایکس با یک شکست مواجه شد و فضاپیمای کرو دراگون که قرار بود فضانوردان ناسا را به فضا ببرد، روی زمین با یک مشکل مواجه شد. این مشکل باعث ایجاد دود شد و برنامه این کمپانی برای رساندن فضانوردان به ISS را با مشکل مواجه کرد.

پرواز موفق به ایستگاه فضایی بین‌المللی

با وجود مشکلات، این کمپانی توانست در تاریخ ۱۰ خرداد ۹۹ (۳۰ مه ۲۰۲۰) دو فضانورد ناسا را طی یک ماموریت آزمایشی به ایستگاه فضایی بین‌المللی ببرد. این افراد با موفقیت به ایستگاه رسیدند و پس از مدتی به سلامت به زمین بازگشتند.

این ماموریت موفق، راه را برای ماموریت‌های بعدی و البته عملیاتی باز کرد. در تاریخ ۲۵ آبان ۹۹ (۱۵ نوامبر ۲۰۲۰) اسپیس ایکس ۴ فضانورد ناسا را توسط کرو دراگون به ISS بود و یک اتفاق تاریخی را رقم زد.

اما این پایان کار شرکت تحت مدیریت ایلان ماسک برای ماموریت‌های فضایی نبود. نزدیک به دو هفته پیش دومین ماموریت عملیاتی این کمپانی با نام «Crew-2» انجام شد. طی این عملیات ۴ فضانورد به ISS رسیدند و در آن مستقر شدند. نزدیک به یک هفته پس از این عملیات، فضانوردان ماموریت «Crew-1» پس از نزدیک به ۶ ماه، با کرو دراگون راهی زمین شدند.

اینبار هم ماموریت موفقیت آمیز بود و این فضانوردان توانستند به زمین برسند و در خلیج مکزیک فرود بیایند.

در کنار ماموریت‌های انسانی موفق، این کمپانی توانست همین چند روز پیش برای اولین بطور موفق راکت استارشیپ را روی زمین فرود بیاورد. این موفقیت بزرگ اهمیت بالایی برای ماسک و شرکتش دارد چرا که با این راکت می‌خواهد انسان‌ها را به ماه و مریخ ببرد.

استارلینک، تلاشی برای ارائه اینترنت به تمام مردم

در کنار ماموریت‌های ارسال محموله و فضانوردان به ISS و تلاش برای سفر به ماه و مریخ، اسپیس ایکس در بخش دیگری هم فعالیت‌های زیادی دارد و این بخش، اینترنت ماهواره‌ای با نام استارلینک است.

اسپیس ایکس مدت‌هاست ماهواره‌هایش را برای ارائه اینترنت روانه فضا می‌کند و هر چند وقت یکبار شاهد ارسال ده‌ها ماهواره هستیم که جدیدترین آن‌ها مربوط به چند روز پیش می‌شود. این کمپانی چهارشنبه هفته پیش ۶۰ ماهواره جدید را پرتاب کرد تا تعداد ماهواره‌هایش را به بیش از ۱۵۰۰ برساند. حالا اسپیس ایکس بزرگترین شبکه ماهواره‌های اینترنتی را دارد.

اسپیس ایکس چندین ماه پیش آزمایش عمومی اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را کلید زد و برای این سرویس، ماهانه ۹۹ دلار از کاربران هزینه دریافت می‌کند، البته باید هزینه ۴۹۹ دلاری تجهیزات را هم به آن اضافه کنید. کاربران در برخی کشورها مانند ایالات متحده آمریکا و بریتانیا به این اینترنت دسترسی دارند، البته نه در تمام مناطق.

اینترنت ماهواره‌ای تحت مالکیت شرکت ایلان ماسک عملکرد مناسبی دارد و سرعت دانلودش بعضا به بیش از ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه هم می‌رسد. در آینده با افزایش تعداد ماهواره‌ها در کنار ارائه سرعت بالاتر و تاخیر کمتر، کاربران بیشتری در سراسر جهان تحت پوشش قرار می‌دهند و افراد در مناطق دور افتاده هم می‌توانند به اینترنت پرسرعت دست یابند.

برنامه‌های آینده و سفر به مریخ

دستاوردهای اسپیس ایکس تا به اینجای کار فوق‌العاده بوده‌اند، اما ماسک به آن‌ها قانع نیست و اهداف بزرگتری را دنبال می‌کند. رویای بزرگ این کارآفرین میلیاردر و حامی بازار رمزارزها، سفر به مریخ و ایجاد تمدن در سیاره سرخ است. البته پیش از آن، این کمپانی می‌خواهد دوباره انسان‌ها را به ماه ببرد، هرچند با شکایت آمازون چنین کاری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

ماسک می‌خواهد تا سال ۲۰۵۰، یک میلیون نفر را به مریخ بفرستد و یک تمدن روی سیاره سرخ ایجاد کند. برای دستیابی به این هدف، باید روزی ۳ راکت استارشیپ پرتاب شود، راکتی که تازه برای اولین بار توانسته با موفقیت فرود بیاید.

آینده برای اسپیس ایکس بسیار روشن به نظر می‌رسد و این کمپانی نه تنها با ارسال محموله‌ها و فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی و اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، بلکه با تلاش‌ها برای رساندن انسان‌ها به ماه و مریخ می‌تواند یکه‌تاز صنعت هوافضا جهان باقی بماند و پیشتاز باشد.