صبح امروز بود که موشک «لانگ مارچ 5B» کشور چین بعد از چند روز گمانه‌زنی و وحشت‌افکنی، بالاخره در اقیانوس هند سقوط کرد و اتفاقی که می‌توانست آسیب‌های مالی و جانی فراوان به همراه آورد ختم به خیر شد. در این چند روزی که منتظر سقوط لانگ مارچ و بازگشتش به زمین بودیم، مقامات و متخصصین به سختی قادر به پیش‌بینی محل سقوط این موشک بودند، یک‌بار صحبت از احتمال سقوط در نیویورک مطرح می‌شد، یک‌بار پاکستان و یک‌بار آفریقای جنوبی.
و این نخستین باری نبود که چین با موشک لانگ مارچ خود خطرآفرینی می‌کرد. یک سال پیش نیز شاهد اتفاقی مشابه بودیم و آن دست از قطعات این موشک که از جو عبور کرده بودند، جایی در غرب آفریقا به زمین برخوردند. بنابراین جای تعجب ندارد که با تکرار این ماجرا، چین مورد انتقاد شدید متخصصین قرار گرفت.
در این میان، دولت کشور چین به شکلی کاملا قابل پیش‌بینی، رویکردی آرام در پیش گرفت و سعی داشت ماجرا را بسیار کم‌اهمیت جلوه دهد. سخنگوی وزارت امروز خارجه این کشور نیز در جریان یک بیانیه گفت که: «احتمال آسیب رسیدن به مردم روی زمین و همینطور هواگردهایی که در آسمان حرکت می‌کنند بسیار ناچیز است».
اما ماجرا از چه قرار بوده است؟ بیایید مروری کنیم بر هرآنچه باید درباره حادثه لانگ مارچ 5B بدانید.
لانگ مارچ 5B چیست؟
راکت لانگ مارچ 5B یکی از پرتابگرهایی است که توسط سازمان فضایی چین (ملقب به CNSA) توسعه یافته است. این موشک در روز ۲۹ آپریل امسال نخستین ماژول ایستگاه فضایی جدید این کشور را به با خود به فضا برد. هسته این موشک برای مدتی نسبتا طولانی در حال گردش در مدار پایینی زمین بود و به مرور زمان سرعت خود را از دست می‌داد. با کاهش سرعت، ارتفاع موشک نیز کاهش یافت و در نهایت توسط گرانش به سمت زمین کشیده شد.
آیا امکان توقف موشک وجود داشت؟
در بیانیه‌ای که روز سه‌شنبه اخیر منتشر شد، مقامات فضایی در آمریکا گفتند که «تنها چند ساعت پیش از بازگشت دوباره موشک به اتمسفر زمین» امکان پیش‌بینی محل فرود لانگ مارچ مهیا خواهد بود. اما متخصصین به درستی پیش‌بینی کرده بودند که باید در روز شنبه یا یک‌شنبه منتظر برخورد با زمین بود.
«تنها چند ساعت پیش از بازگشت دوباره موشک به اتمسفر زمین» امکان پیش‌بینی محل فرود لانگ مارچ مهیا خواهد بود
مقامات ایالات متحده در تمام این مدت مشغول پایش این زباله فضایی بودند تا در سریع‌ترین زمان ممکن از محل سقوط آن باخبر شوند. در این بین شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه آمریکایی‌ها می‌خواهند در هوا به لانگ مارچ شلیک کنند اما سپس مقامات ارتش آمریکا در واشنگتن، این موضوع را تکذیب کردند. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در روز پنجشنبه گفت که: «امیدواریم موشک در جایی فرود آید که به کسی آسیب وارد شود. امیدواریم این اتفاق در یک اقیانوس یا چنین جایی صورت بگیرد». او ضمنا در بخشی دیگر از سخنانش گفت که: «باید قوانینی برای ما که در حوزه فضا فعالیت می‌کنیم وجود داشته باشد تا عملیات‌ها به شکلی ایمن و فکر شده صورت بگیرد و مطمئن شویم که در هنگام برنامه‌ریزی و انجام ماموریت‌ها تمامی احتمالات را در نظر بگیریم.»
با توجه به سرعت موشک، یک تغییر کوچک در مسیر حرکتش می‌توانست خط سیر آن را به کلی دگرگون سازد و به همین خاطر، پیش‌بینی محل دقیق سقوط کار دشواری بود.
چینی‌ها برای حل مشکل چه کردند؟
آژانس فضایی چین برای مدتی بسیار طولانی لب‌هایش را بر یک دیگر فشرد و توضیحی راجع به این نمی‌داد که آیا بر سقوط موشک خود کنترل دارد یا خیر. رسانه‌های دولتی چین نیز سخت مشغول کار بودند تا این حادثه بالقوه را کم‌اهمیت نشان دهند.
با این وجود، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، در ماه مه سال ۲۰۲۰ شاهد حادثه‌ای مشابه بودیم و قطعات موشک چینی لانگ مارچ از آسمان ساحل عاج در غرب آفریقا باریدند. این حادثه مشابه به برخی از ساختمان‌ها آسیب وارد کرد اما هیچ مجروحی به جای نگذاشت.
با توجه به تکرار ماجرا، اکنون جوامع بین‌المللی حساسیت بیشتری نسبت به فعالیت‌های فضایی نشان می‌دهند
با توجه به تکرار ماجرا، اکنون جوامع بین‌المللی حساسیت بیشتری نسبت به فعالیت‌های فضایی نشان می‌دهند. همینطور که کشورهای بیشتر و بیشتری وارد رقابت فضایی می‌شوند، امنیت باید در بالاترین سطح از اولویت باشد تا چنین اتفاقات خارج از کنترلی رخ ندهند. یکی از وحشتناک‌ترین موارد مربوط به امنیت نیز متعلق به سال ۱۹۷۹ میلادی است که در جریان آن، بخش‌های عظیمی از ایستگاه بین‌المللی فضایی آمریکا به زمین بازگشتند و در غرب استرالیا سقوط کردند.
نگرانی‌ها
سرنوشت لانگ مارچ 5B نگرانی‌هایی جدی راجع به زباله‌های فضایی و پایداری فضایی به وجود می‌آورد. زیرا فضای خارج زمین نه‌تنها به هدفی برای برنامه‌های ملی کشورهای مختلف شده، بلکه توجه بخش خصوصی را نیز به خود جلب کرده است. بازیگران مختلف بخش خصوصی مانند شرکت‌های اسپیس اکس و بلو اوریجین اکنون به دنبال ارسال حداقل ۴۵ هزار ماهواره به مدار پایین زمین طی سال‌های پیش رو هستند و طبیعتا باید در قبال این برنامه‌ها مسئولیت‌پذیر باشند.
به این ۴۵ هزار ماهواره، بالغ بر ۹۳۰۰ تن زباله فضایی را نیز اضافه کنید که همین حالا به دور زمین می‌گردند و نگرانی‌هایی راجع به تصادم‌های بالقوه و همینطور آلودگی فضا به وجود می‌آورند. طی ماه گذشته میلادی، گردانندگان یک ماموریت در مقر اسپیس اکس به فضانوردانی که به دور زمین می‌گردند اخطار دادند که فورا لباس فضایی خود را به تن کرده و به صندلی‌های خود بازگردند، چرا که امکان داشت یک تکه زباله فضایی بزرگ به کپسول‌شان برخورد کند. پیشتر نیز زباله‌ای به اندازه یک ناخن با پنجره‌ی یک شاتل فضایی برخورد و از دو لایه از شیشه‌‌ی سه لایه عبور کرد.
مشکل زباله‌های فضایی برای مدتی طولانی مورد توجه بوده، اما اکنون کشورها و شرکت‌هایی بیشتری شروع به رقابت در حوزه هوا و فضا کرده‌اند
مشکل زباله‌های فضایی برای مدتی طولانی مورد توجه بوده، اما اکنون کشورها و شرکت‌هایی بیشتری شروع به رقابت در حوزه هوا و فضا کرده‌اند. دیگر تنها دو کشور روسیه و آمریکا برنامه‌های فضایی جاه‌طلبانه ندارند و افزون بر چین که بازیگری برجسته به حساب می‌آید، آژانس فضایی اروپا هم برای برداشتن گام‌هایی مهم برنامه چیده. وقتی بازیگران بیشتری وارد حوزه می‌شوند، شرایط شکلی پیچیده‌تر به خود می‌گیرد.
متخصصین حداقل از سال ۲۰۰۹ میلادی تا به امروز بارها راجع به خطر تصادم‌های فضایی هشدار داده‌اند. در همان سال، دو ماهواره‌ی Iridium 33 و Kosmos-2251 (متعلق به ارتش روسیه) به شکلی اتفاقی با سرعت ۴۱ هزار کیلومتر بر ساعت و بر فراز سیبری با یکدیگر برخورد کردند و تبدیل به هزاران تکه شدند.
به گفته جاناتان مک‌داول، اخترشناس مرکز اخترفیزیک هاروارد، چین باید به خوبی می‌دانست که لانگ مارچ 5B عملکردی غیر قابل پیش‌بینی دارد و ممکن است از کنترل خارج شود. «به عقیده من، چینی‌ها در کار خود کوتاهی کرده‌اند».
سرنوشت لانگ مارچ 5B باید به تمرکز دوباره دولت‌ها و بدنه‌های بین‌المللی روی مسئله پایداری فضایی منجر شود و می‌تواند فرصت‌هایی تازه نیز در اختیار شرکت‌هایی نظیر Astroscale بگذارد که می‌خواهد با استفاده از سرویس‌های تجاری جمع‌آوری زباله، به مقابله با مشکل زباله‌های فضایی بپردازید.
بنابر آمار آژانس فضایی اروپا، حدودا ۶۹۰۰ مورد از ۱۱۳۷۰ ماهواره‌ای که به مدار زمین فرستاده شده‌اند همچنان به دور کره خاکی می‌گردند
بنابر آمار آژانس فضایی اروپا، حدودا ۶۹۰۰ مورد از ۱۱۳۷۰ ماهواره‌ای که به مدار زمین فرستاده شده‌اند همچنان به دور کره خاکی می‌گردند و حدودا ۴۰۰۰ عدد از آن‌ها کارایی سابق خود را دارند. اما بنابر آمار Space Surveillance Networks، شمار زباله‌های فضایی به ۲۸۱۶۰ مورد می‌رسد. در این بین، تا به امروز شاهد ۵۶۰ مورد از «شکستگی، انفجار، تصادم یا رویدادهای غیر عادی که منجر به تکه تکه شدن گشته‌اند» بوده‌ایم.
شرکت Astroscale اکنون دستگاهی به نام «ELSA-d» را به مدار پایینی زمین فرستاده تا نشان دهد که پاکسازی فضا از زباله‌ها واقعا امکان‌پذیر است. البته طبیعتا این شرکت مسیری دشوار برای تحقق اهداف خود در پیش دارد، خصوصا اگر ماهواره‌هایی که باید جمع‌آوری شوند در حال گردش به دور خود و حرکات بی‌وقفه باشند». در نخستین تست شاهد این بودیم که یک پهپاد، ماهواره‌ای را با آهن‌ربا به دام انداخت. اما برای اشیای بزرگ‌تر، Astroscale نیازمند بازویی رباتیک خواهد بود.
"امیدواریم موشک در جایی فرود آید که به کسی آسیب وارد شود." 😂 سپاس بخاطر همدردی از لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا
🧐❗
آژانس فضایی چین برای مدتی بسیار طولانی لب‌هایش را بر یک دیگر فشرد و توضیحی راجع به این نمی‌داد که آیا بر سقوط موشک خود کنترل دارد یا خیر. رسانه‌های دولتی چین نیز سخت مشغول کار بودند تا این حادثه بالقوه را کم‌اهمیت نشان دهند.(این متن چقدر اشناست)
احنست👏🌷❗
ایـــن کـــشـــــــور تــا مـــردم را ســـــکـــتـــه نـــدهـــد خــــوب اســـت😊.
فکـــر کــنــم کــــاهـــــش قـیـمـت دلــــار کـــه مـــتـــوقـــف شـــد بـه هــمــیـــن عـــلـــت بـــود⛰.