چرا شبکه اینترنت سیار کشور در زمان قطعی برق با اختلال مواجه می‌شود؟

به دنبال خاموشی و قطعی شبکه برق در مناطق مختلف، ارتباط کاربران تلفن همراه نیز در مناطقی از تهران قطع می‌شود و حتی در برخی موارد سرویس اینترنت خانگی نیز با اختلال مواجه می‌شود. دلیل قطع اینترنت سیار به باتری‌های آنتن‌های BTS در کشور برمی‌گردد که درصد قابل توجهی از آنها دارای باتری‌های فاسد و از دور خارج شده هستند؛ همچنین دور بودن مراکز مخابراتی و مدت زمانی که برای برقراری اینترنت ثابت لازم است از دلایل اختلال در اینترنت خانگی است.

شبکه تلفن همراه برای سرویس دهی به برق نیاز دارد. اتصال مردم به شبکه تلفن همراه از آنتن‌های BTS یا همان دکل‌های تلفن همراه که در سطح شهر دیده می‌شود انجام می‌شود. برق آنتن‌ها از طریق برق شهری تامین می‌شود و شبکه برق اختصاصی در کنار این آنتن‌ها وجود ندارد، اپراتورها برای تامین برق این آنتن‌ها تعرفه متفاوتی برای برق و اشتراک آن پرداخت می‌کنند و حتی برخی از آنها کنتوری ندارند و یک نرخ ثابت را پرداخت می‌کنند.

«آرش کریم بیگی» مدیرعامل شاتل موبایل به دیجیاتو می‌گوید در ایران شبکه زیرساخت برق اختصاصی نیز برای این آنتن‌ها در هیچ مکانی حتی مثل آنتن‌های کنار بیمارستان‌ها وجود ندارد. او دلیل عدم وجود چنین زیرساختی را به دیجیاتو چنین شرح می‌دهد: «در دنیا اپراتورهای مختلف برق وجود دارند که با خدمات مختلف و نرخ‌های مختلف به اپراتورها برق می‌دهد ولی در ایران توزیع شبکه برق در دست دولت است. در واقع برای اپراتورها توجیهی ندارد که خودشان بروند نیروگاه بزنند هرچند در آنتن‌های بین شهری که شبکه برق و کابل کشی وجود ندارد بسیاری از اپراتورها حتی جاده می‌کشند و یک منبع برق هم تعبیه می‌کنند تا آنتن‌ها به برق دست پیدا کنند.»

کریم بیگی می‌گوید که اگر اپراتورها خودشان برای آنتن‌ها مولد برق درست کنند باید تعرفه‌هایشان را تغییر دهند و از همین رو چنین کاری نمی‌کنند. او در پاسخ به این پرسش که چرا آنتن‌ها که قاعدتا دارای باتری هستند پس از قطعی برق به مشکل می‌خورند به دیجیاتو می‌گوید: «دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد که عمده آنها به این شرح است: نبود باتری برای آنتن‌ها، فاسد بودن باتری و عدم تعویض باتری طی سالها و همچنین سرقت باتری‌ها که از قدیمی‌ترین جرم‌هایی است که در اپراتورهای مخابراتی وجود دارد. . سرقت باتری در آنتن‌های بین شهری بیشتر رایج است. در بسیاری از این موارد بی‌انصافی پیمان‌کار باعث می‌شود که باتری‌ها مستهلک شوند.»

برخی اپراتورها برای کاهش مصرف باتری آنتن‌ها در حین رفتن برق، تکنولوژی 4G و یا 3G را روی آنتن‌ها خاموش می‌کنند تا بتوانند در فرکانس پایین‌تر خدمات ارائه دهند و مردم لااقل خدمات Voice را دریافت بگیرند. کریم بیگی می‌گوید ممکن است گاهی خدمات Voice هم در تمامی اپراتورها برای لحظه‌ای قطع شود: «البته اگر در حال مکالمه باشید و مثلا در خیابان در حرکت باشید، ممکن است از یک منطقه که برق داشته وارد جایی شوید که برق قطع شده و در تکنولوژی ما امکان سوییچ Voice نداریم و این خدمت هم در لحظه قطع می‌شود تا دوباره گوشی به آنتنی وصل شود که خدمات ارائه می‌کند.»

آنطور که کریم بیگی می‌گوید قطعی برق می‌تواند در مناطقی که برق دارند هم اختلال به وجود بیاورد و باعث شود به شبکه فشار بیاید. او برای تشریح این موضوع مثالی می‌زند تا کاملا شفاف بتواند آن را توضیح دهد: «اگر برق شهرک غرب برود، مشترکینی که در نوار مرزی مناطق قطع شده برق هستند با وجود اینکه آنتن‌های موبایل در منطقه‌شان شاید قطع باشد اما می‌توانند به آنتن‌های نقاط همجوار وصل شوند و این مساله فشار زیادی را به آن مناطقی که هنوز برق دارند وارد می‌کند.این موضوع خدمت رسانی در این مناطق که برق دارند را هم با مشکل مواجه می‌کند.»

ناگفته نماند که این بحث فقط مربوط به اینترنت سیار نیست؛ ممکن است برق وصل شود اما اینترنت ADSL منازل با اختلال مواجه شده باشند، دلیل این موضوع نیز به فاصله مرکز مخابراتی مربوط است که پوشش منطقه جغرافیایی متفاوتی را ارائه می‌کند؛ به عنوان مثال منزلی در بالای منطقه گیشا قرار دارد اما مرکز مخابراتی در پایین این خیابان است که برق ندارد؛ در این حالت هم اینترنت ثابت و هم حتی تلفن ثابت سرویسی ارائه نمی‌دهد چرا که ممکن است قطعی برقی فقط منطقه پایینی را دربرگرفته باشد. همچنین باید گفت در گاهی موارد با آمدن برق به مرکز مخابراتی هم روند اتصال دوباره اینترنت ADSL زمان‌بر می‌شود و از همین رو این امکان وجود دارد تا نیم ساعت بعد از اتصال برق هم خدمات اینترنت ثابت با مشکل مواجه باشد.

«روح الله میر معینی» کارشناس فنی مخابراتی نیز در گفتگو با دیجیاتو می‌گوید که در حین قطع شدن برق، آنتن‌های منطقه نیز از کار می‌افتند و مشترک ممکن است به آنتنی دورتر وصل شود که خدمات متفاوتی ارائه می‌کند و از همین رو کیفیت اینترنت شبکه‌اش با اختلال مواجه می‌شود. او در پاسخ به این پرسش که باتری‌های آنتن‌ها باید چگونه کار کنند به دیجیاتو می‌گوید:

«برای سایت‌هایی که ظرفیتی هستند و اینترنت را به یک منطقه کوچک مثل پاساژ ارائه می‌دهد باتری‌هایشان برای دو ساعت طراحی شده اما در بهترین حالت یک ساعت ارائه می‌کنند. در سایت‌های چتری که محیط بزرگتری را پوشش می‌دهند باتری‌هایشان تا ۴ ساعت بعد از قطع برق سرویس ارائه می‌دهند که در بهترین حالت بین دو تا سه ساعت برق ارائه می‌کنند. درواقع اگر در یک منطقه برق بیشتر از سه ساعت قطع شود، امکان قطعی کامل شبکه در آن منطقه وجود دارد. سایت‌هایی که Transmission هستند و ارتباط دیگر سایت‌ها را با همدیگر برقرار می‌کنند نیز باتری‌ها ۸ ساعته طراحی می‌شوند اما در خیلی موارد این بازدهی را ندارد.»

او در پاسخ به این پرسش که اپراتور چه کاری می‌تواند بکند تا این مشکلات کمتر شود به دیجیاتو می‌گوید: «اپراتور باید از وجود باتری‌ها و سالم بودنشان اطمینان حاصل پیدا کند. گاهی مواقع باتری‌ها آنقدر در انبار می‌مانند که از ابتدا به صورت خراب نصب می‌شوند اما از این موارد مهم‌تر، اپراتور باید از برنامه دقیق قطعی برق آگاه باشد تا بتواند با ژنراتورهای سیار و یا تعویض باتری‌ها برنامه ریزی درستی انجام دهد. زمانی که کسی از برنامه قطعی برق ندارد و دائما گزینه‌های ساعات احتمالی اعلام می‌شود، این مشکلات پیش می‌آید. در حال حاضر برخی از شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت وانت‌هایی سیار دارند که به محض رفتن برق در یک منطقه به آن منطقه اعزام می‌شوند.»

ایرانسل نیز دیروز در بیانیه‌ای به تشریح چرایی قطعی اینترنت موبایل و اختلال در این سرویس پرداخته بود و اعلام کرده بود که قطع‌های مکرر برق باعث می‌شود که سیستم نتواند باتری‌ها را شارژ کند. وزارت ارتباطات نیز خبر از قطعی چند هزار آنتن BTS در هنگام قطعی برق داده و اعلام کرده « ضمن تعامل با وزارت نیرو و با همکاری اپراتورها، مشکل به زودی حل خواهد شد.» به نظر می‌رسد قطعی برق ناگهانی و بدون اطلاع قبلی می‌تواند این چالش‌های اپراتورها را دوچندان کند و نگذارد آنها در راستای بهبود عملکردشان کاری کنند. برنامه‌هایی که این روزها از سوی وزارت نیرو منتشر می‌شود ساعات احتمالی قطعی برق را در بر دارد و بازهم این «احتمالات» راهگشای این چالش‌ها نمی‌تواند باشد.