دامنه تحریم‌های آمریکا به دارایی رمزارزی کاربران ایرانی می‌رسد؟

چند سالی است که از ممنوعیت فعالیت کاربران ایرانی در صرافی‌های بین‌المللی ازجمله بایننس به دلیل تحریم‌های آمریکا می‌گذرد و حساب کاربری بسیاری از کاربران ایرانی به دلیل این محدودیت ها مسدود شده است. در طول سال‌های گذشته، بسیاری از ایرانیان فعال در بازار رمزارزها، با روش‌های مختلفی ازجمله استفاده از VPN، به‌صورت ناشناس در این صرافی‌ها معامله می‌کردند و درعین‌حال همچنان با ریسک شناسایی و بلوکه شدن دارایی‌هایشان روبه‌رو بودند.

این در حالی است که با آغاز فعالیت صرافی‌های آنلاین داخلی، امکان تبادل امن‌تری برای کاربران ایرانی فراهم شد تا آن‌ها بتوانند بدون نگرانی از تحریم و مسدود شدن دارایی‌هایشان، از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بازار ارزهای دیجیتال استفاده کنند. اما دامنه فشارهای مالی آمریکا به بازار ارزهای دیجیتال بیشتر شده و نگرانی‌هایی را در بین کاربران ایرانی ایجاد کرده است.

ازجمله این نگرانی‌ها، شناسایی و رهگیری تراکنش‌های رمزارزی کاربران کشورهایی چون ایران است که به‌واسطه حضور مؤسساتی نظیر سایفرتریس (CypherTrace) عملیاتی شده است. برای بررسی بیشتر این موضوع گفتگویی داشتیم با «علی آقامیر»، مدیر تحقیق و توسعه شرکت نوبیتکس که در ادامه می‌خوانید:

به تازگی اخباری مبنی بر رهگیری و شناسایی ۷۵ هزار IP آدرس ایرانی و 4.5 میلیون آدرس بیت‌کوین توسط شرکت سایفرتریس منتشر شده است. این موضوع چقدر می تواند برای کاربران ایرانی ارزهای دیجیتال مشکل ایجاد کند؟

هر نوع عملیات ردیابی و رصد تراکنش به منظور اعمال قوانین تحریمی، می‌تواند برای کاربران ایرانی ایجاد مشکل کند. هرچند اغلب بلاکچین های شناخته شده فی نفسه به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کنند اما درصد بالایی از مبادلات در صرافی های متمرکز انجام می شود و رصد تراکنش های ورودی و خروجی بر روی این صرافی ها منجر به ایجاد مشکلاتی برای کاربران ایرانی خواهد شد.

صرافی های خارجی نظیر بایننس در ماه های گذشته اخطارهای متعددی از سوی نهادهای مالی کشورهای مختلف دریافت کرده اند. با توجه به فشارهایی که به این صرافی ها وارد شده، به نظر می رسد که قصد دارند تا فعالیت‌های خود را با دستورالعمل‌های قانونی بین‌المللی منطبق‌تر کنند. در همین راستا با مؤسساتی نظیر سایفرتریس (CypherTrace) که در زمینه تحلیل داده و رهگیری تراکنش‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال فعالیت می کنند، شروع به همکاری کرده‌اند.

شرکت سایفرتریس، آدرس‌های مرتبط با کشورهای تحریم شده توسط ایالات متحده آمریکا را بررسی می‌کند و بر اساس یک راهکار فنی قصد دارد تا به انطباق فعالیت‌های اکسچنج ها با مقررات گروه ویژه اقدام مالی (FATF) کمک کند.

آیا خطر رهگیری تراکنش های رمز ارزی کاربران ایرانی تنها مربوط به صرافی بایننس می شود یا نقل و انتقال ارز دیجیتال در صرافی های دیگری چون کوینکس نیز اتفاق خواهد افتاد؟

بله این امکان وجود دارد که به زودی تمام صرافی‌های خارجی همانند بایننس مجبور شوند تا به تحلیل داده رمزارزی و رصد تراکنش ها مبادرت نمایند. علاوه بر این احتمال دارد به زودی تمام صرافی ها ملزم به احراز هویت کامل شوند و ارائه خدمات بدون احراز هویت به ویژه در اکسچنج های متمرکز منسوخ شود. بنابراین به نظر می‌رسد تمامی اکسچنج‌های بین المللی برای اینکه بتوانند به حیات خود ادامه دهند مجبور به اعمال قوانین سختگیرانه از جمله تحریم ها شوند. اکسچنج‌های بین المللی که خلاف این موضوع را ادعا می‌کنند، به شدت مشکوک به نیاتی نظیر کلاهبرداری هستند.

از طرف دیگر به نظر می‌رسد با روش های تحلیل داده به کار گرفته شده، استفاده از VPN یا VPS، به خودی خود، ضامن ناشناس ماندن کاربران نخواهد بود و آدرس های منشأ دارایی رمزارزی نیز توسط اکسچنج‌ها به صورت چندلایه رصد می‌شود.

بنیاد تتر مالک استیبل کوین تتر یا USDT، است. آیا با توجه به برنامه‌های سختگیرانه آمریکا برای محدود کردن استفاده از ارزهای دیجیتال در کشورهایی مثل ایران برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها، امکان این وجود دارد که این شرکت، تترهای کاربران ایرانی را بلوکه کند؟

تتر(Tether)،  یک استیبل کوین متمرکز و قابل کنترل است و پیش از این هم مواردی وجود داشته که تتر موجود در برخی آدرس‌ها مسدود شود هرچند هیچ یک از این موارد مرتبط با بحث تحریم‌ها اعلام نشده است.

با توجه به اسمارت کانترکت تتر، امکان فریز کردن تترهای موجود در کیف پول کاربران نیز وجود دارد. بنابراین مشابه اکسچنج‌ها، به احتمال زیاد بنیاد تتر که البته در هنگ کنگ اعلام موجودیت کرده نیز برای ادامه فعالیت به زودی به اعمال محدودیت‌های بیشتر برای فعالان در کشورهای مشمول تحریم، روی خواهد آورد.

شما از ارائه راهکار فنی جدیدی برای حفظ حریم خصوصی کاربران ایرانی خبر داده‌اید؟ لطفا بفرمایید در صورت استفاده از این راهکار، آیا دیگر خطری کاربران ایرانی را برای انتقال دارایی‌های رمز ارزی‌شان تهدید نخواهد کرد؟

با توجه به محبوبیت تتر و همینطور نوسانات بسیار اندک آن، بسیاری از کاربران در زمان افت قیمت‌های بازار رمزارز، از تتر به عنوان ابزاری برای حفظ ارزش سرمایه خود استفاده و کوین‌های خود را به تتر تبدیل و نگهداری می‌کنند. از سوی دیگر به دلیل امکان رصد تراکنش‌های شبکه تتر بر روی هر دو بستر اتریوم و ترون توسط سامانه‌های آنالیز زنجیره مورد استفاده توسط اکسچنج‌ها و دولت‌های خارجی، احتمال به مخاطره افتادن دارایی کاربران ایرانی به‌واسطه تحریم‌ها نیز وجود دارد.

به همین دلیل نوبیتکس به عنوان بستر پیشروی ایرانی، تلاش کرده تا با شناسایی تهدیدهای موجود برای صیانت از دارایی های رمزارزی کاربران ایرانی و حفظ حریم خصوصی آنها، راهکار متناسبی را پشتیبانی کند. بر اساس این راهکار که از قابلیت انتقال محافظت شده در شبکه ترون استفاده می‌کند، امکان انتقال تتر به‌صورت محافظت شده (ناشناس) فراهم شده است.

به این ترتیب کاربران نوبیتکس می‌توانند توکن تتر را به صورت محافظت شده روی شبکه ترون انتقال دهند که موجب می‌شود تا الگوریتم‌های تحلیل زنجیره بلوک، کار بسیار سخت‌تری برای ردیابی آن داشته باشند.

با استفاده از این قابلیت، انتقال محافظت شده تتر به چه صورتی انجام می‌شود؟

انتقال تتر به‌صورت محافظت شده در شبکه ترون که از پروتکل zk-SNARK، بهره می‌برد، شامل سه‌ مرحله می‌شود. اول انتقال تتر از آدرس معمولی به z-address (mint). دوم انتقال تتر از z-address نوبیتکس به z-address  کاربر و در نهایت، انتقال از z-address کاربر به آدرس معمولی کاربر (burn).

دو مرحله اول و دوم در نوبیتکس انجام می‌شود و برای انجام مرحله سوم، ابتدا کاربر باید z-address شخصی ایجاد کند و بعد از برداشت از نوبیتکس، تترهای دریافت‌شده در z-address خود را به آدرس معمولی خود انتقال دهد. این فرآیند موجب می شود تا مسیر انتقال از ولت مبدأ به ولت مقصد، پنهان شده و امکان ردیابی آن بسیار سخت‌تر شود.

آیا به این ترتیب امکان شناسایی و رهگیری تراکنش‌های تتر کاربران نوبیتکس به صورت کامل از بین خواهد رفت؟

در صورت استفاده صحیح از این قابلیت، امکان رهگیری تراکنش تتر بسیار سخت خواهد بود اما این بدان معنی نیست که خطر رهگیری تراکنش به صورت کلی از بین خواهد رفت. هرگونه ارتباط بعدی بر روی آدرس‌های معمولی شبکه ترون مجدداً قابل رصد خواهد بود. همچنین راهکارهایی همچون شناسایی IP، در مرحله بعد از Burn، همچنان می‌توانند به عنوان ابزار تحلیل و رصد تراکنش مورد استفاده قرار گیرد.

به نظر شما کاربران ایرانی برای حفاظت از دارایی‌هایشان بهتر است از چه روش هایی استفاده کنند؟

کاربران بیشتر از آنکه نگران رصد شدن آدرس ها یا تراکنش‌ها باشند، باید در مورد محل مبادله دارایی‌های دیجیتال و همینطور نحوه نگهداری رمزارزهای خود دقت کنند. به ویژه افرادی که رمزارزها را ذخیره ارزش برای خود می‌دانند و به صورت بلند مدت به نگهداری آنها فکر می‌کنند، باید تا جای ممکن از نگهداری دارایی خود در اکسچنج ها به ویژه اکسچنج‌های خارجی و یا حتی کیف پول‌هایی نظیر btc.com و غیره خودداری کنند.

بلاکچین با هدف حفاظت از مخاطبین به مسیر خود ادامه خواهد داد و حفظ حریم خصوصی قطعاً دغدغه افراد این کامیونیتی باقی خواهد ماند و برای آن نیز راهکارهایی ارائه خواهد شد. اما حفظ و نگهداری دارایی مقوله مجزایی است که می بایست مورد توجه کاربران ایرانی قرار گیرد.

تمامی اکسچنج‌های فعال در خارج از ایران به زودی مجبور به اعمال قوانین محدودکننده علیه کاربران ایرانی خواهند بود و مواردی که خلاف این موضوع ادعا می‌کنند به نظر می‌رسد که به فکر کلاهبرداری در بزنگاه مناسب هستند. به همین دلیل، توصیه بنده به کاربران این است که اول به دنبال گزینه‌های مناسب داخلی برای ترید باشند و در صورتی که به هر دلیل گزینه‌های خارجی را انتخاب کردند، ضمن رعایت موارد امنیتی از جمله استفاده از VPN یا VPS استاندارد، در کمترین زمان ممکن پس از ترید در موقعیت مدنظر، دارایی خود را خارج کنند.

آیا به نظر شما با توجه به تحریم ها و تهدیدهای موجود، کاربران ایرانی بهتر است از صرافی‌های داخلی استفاده کنند یا خارجی؟

قطعاً صرافی‌های داخلی گزینه معقول‌تری هستند. هرچند که ممکن است اختلاف زیادی بین امکانات و سیالیت بسترهای داخلی و خارجی مشاهده شود اما انتخاب کاربران قطعاً نباید با تهدید از دست رفتن دارایی‌شان همراه باشد. نکته قابل توجه این است که بسیاری از صرافی‌های داخلی هم عملاً شعبه داخلی صرافی‌های بین المللی هستند و حتی مشاهده می‌شود که تسویه با کاربران را از مبدأ اکسچنج‌های خارجی انجام می‌دهند. این بدان معناست که دارایی کاربران را در این اکسچنج ها نگهداری کرده و صرفاً یک پوسته برای کسب درآمد آسان ایجاد کرده‌اند.

این مطالبه باید در بین کاربران ایرانی ایجاد شده و به جد پیگیری شود که صرافی‌ها در چه چارچوبی دارایی آنها را حفظ و نگهداری می‌کنند و آیا بسترهایی که به ظاهر با تنوع بالا کوین به ارائه خدمات در زمینه رمزارزها پرداخته‌اند، واقعاً برای تک تک این رمزارزها زیرساخت ایجاد کرده‌اند یا صرفاً واسطه ای برای مبادله در اکسچنج های خارجی به حساب می‌آیند و روی دارایی کاربران ریسک می‌کنند؟

آیا امکان تحریم و بلوکه کردن دارایی‌های کاربران ایرانی فعال در صرافی‌های داخلی همچون نوبیتکس وجود دارد؟

به غیر از تتر، سایر کوین‌هایی که در نوبیتکس پشتیبانی می‌شود، غیرمتمرکز هستند و امکان بلوکه کردن آن وجود ندارد. اما این بدان معنی نیست که در صورت انتقال به اکسچنج‌ها یا بسترهایی که تابع قوانین بین المللی و تحریم‌ها هستند، دارایی آنها بلوکه نمی‌شود. شما زمانی که دارایی خود را به یک بستر متمرکز انتقال می‌دهید، عملا کنترل آن دارایی از دسترس‌تان خارج خواهد شد. بنابراین باید در انتخاب بستر مبادلاتی جداً احتیاط کرد.

گفته می شود که راهکار فنی سایفرتریس بیشتر برای جلوگیری از پولشویی است. این شرکت در گزارشی اعلام کرده بود که تراکنش IP آدرس‌های ایرانی در جریان یک سال گذشته رشد بسیاری داشته است.

همچنین در خبر دیگری اعلام شده که اداره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، دو آدرس متعلق به دو کارگزار ارزهای دیجیتال ایران را که بالای شش هزار بیت‌کوین داشتنند و از طریق ۴۰ صرافی پول‌شویی می‌کردند تحریم کرده است. آیا این همکاری بایننس با سایفر تریس، تنها مربوط به شناسایی تراکنش‌های مالی بالاست یا شامل هر تراکنشی توسط کاربران ایرانی در این صرافی خواهد شد؟

همانطور که قبلاً نیز در بیانیه مرتبط با رهگیری رمزارزها که در حدود 6 ماه پیش توسط نوبیتکس منتشر شد آمده است، بایننس صرفاً برای شکل‌گیری بازار خود با استراتژی پذیرش بدون احراز شروع به فعالیت کرد و هرچه می‌گذرد به واسطه فشارهای خارجی نظیر قوانین دولتی، قوانین سختگیرانه‌تری را دنبال می‌کند. ما در آن گزارش اعلام کردیم که در حال حاضر بایننس به بهانه‌های مختلف اقدام به بستن حساب‌های کاربری به صورت رندوم می‌کند و انتظار ما این است که طی مدت کوتاهی، امکان ارائه خدمات بدون احراز را در بستر خود حذف کند.

این موضوع در حال حاضر با توجه به کاهش سقف برداشت اکانت های بدون احراز و سخت گیری‌های شدید چند وقت اخیر، تقریباً محقق شده است. اما این پایان راه نخواهد بود و قطعاً صرافی‌های متمرکز بین‌المللی برای به دست آوردن جایگاه قانونی و ادامه حیات، به توسعه و به کارگیری ابزارهای رصد برای اعمال قوانین بین المللی از جمله تحریم ها خواهند پرداخت. هرچقدر زمان به جلو حرکت کند، راهکارهای نوین‌تر و سختگیرانه‌تری برای این منظور به کار گرفته خواهد شد و دایره شمول این محدودیت‌ها نیز وسیع‌تر خواهد شد.

در خبرها آمده است که شرکت سایفرتریس گفته باید برای کشورهایی که در لیست تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قرار دارند و از ارزهای دیجیتال برای دور زدن تحریم ها استفاده می‌کنند، اقداماتی فراتر از نظارت بر آدرس‌های افراد انجام شود. به همین دلیل موسسات باید دفترکل‌های بلاک‌چین را به منظور ردیابی فعالیت‌هایی که مبدا یا مقصد آن‌ها  به ایران مرتبط است بازبینی کنند.

آیا مجموعه‌های دانش بنیانی چون نوبیتکس می‌توانند برای جلوگیری از این اتفاق، راهکاری ارائه دهند تا به شرکت‌های ایرانی کمک کنند تا تحریم‌های آمریکا را دور بزنند و همچنان از ارزهای دیجیتال برای انجام فعالیت‌های خود استفاده کنند؟

قطعاً با تحقیق و به کارگیری راهکارهای نوین می‌توان به سخت‌تر کردن فرآیند ردیابی رسید اما باید توجه داشت که هر ابزاری که برای جلوگیری از ردیابی و رصد تراکنش‌ها به کار گرفته شود با یک راهکار دیگر یا محدودسازی از سوی بسترها یا دولت‌های خارجی جواب داده خواهد شد. نکته مهمی که در این زمینه باید به آن توجه داشت، میزان تمایل مدیران و تصمیم‌سازان داخلی برای بها دادن به چنین پروژه هایی است.

مادامی که بسترهای داخلی هر روز از بابت بحث قانونگذاری و امنیت فعالیت خود با تردید مواجه باشند و بر سر راه توسعه آنها مانع تراشی صورت گیرد، فاصله آنها با ابزارها و وقایع روز در حوزه بلاک چین بیشتر خواهد شد. متخصصین کمتری به این حوزه در داخل روی خواهند آورد و مهاجرت نخبگان بیشتری را شاهد خواهیم بود.