پرواز بزوس به فضا: پازل توریسم فضایی کامل‌تر شد

اولین پرتاب فضاپیمای نیو شپرد به همراه خدمه به ناحیه زیرمداری فضا چند روز پیش انجام شد. جف بزوس به همراه برادرش و دو رکوردشکن در این پرواز بلو اوریجین حضور داشتند: «والی فانک» 82 ساله و یک دانشجوی هلندی 18 ساله، به ترتیب پیرترین و جوانترین افرادی هستند که تاکنون به فضا رفته‌اند.

29 تیر، با بالا آمدن خورشید و هنگامی که آفتاب آسمان را دربر می‌گرفت، یک موشک شش طبقه با چهار سرنشین، موتورهای خود را روشن کرد و از یک فرودگاه فضایی خصوصی در مناطق غربی تگزاس به سمت فضا پرتاب شد. موشک شامل یک فضاپیما بود که چهار سرنشین داشت. آن‌ها اولین نفراتی هستند که با موشک نیو شپرد متعلق به شرکت بلو اوریجین به دل آسمان رفته‌اند.

هنگامی که راکت تا ارتفاع حدودی ۷۶ کیلومتر بالا رفت، کپسول خدمه از موشک جدا شد و حرکت خود را تا مرز جو کره زمین ادامه داد. راکت جدا شده طی یک فرود عمودی کنترل شده و موفق به زمین بازگشت. نحوه کار نیو شپرد بدین صورت است که مسافران خود را بدون نیاز به خلبان درون راکت، به فضا می‌فرستد. بدین ترتیب پس از جدا شدن راکت از کپسول، اعضای خدمه کمربندهای خود را باز کردند و برای چند دقیقه در حالت بی‌وزنی شناور شدند.

آن‌ها می‌توانستند زمین را از درون قاب پنجره تماشا کنند و از این تجربه هیجان‌انگیز لذت ببرند. سپس در فاصله ۱۰۷ کیلومتری از سطح زمین، کپسول شروع به سقوط کرد. آن‌ها در این پرواز به صورت کامل در مدار زمین قرار نگرفتند، اما کاملا بالاتر از خط ۱۰۰ کیلومتری بودند که مرز بین‌المللی فضا است. حدودا ده دقیقه پس از پرتاب، چتر نجات به کمک آن‌ها آمد تا با خیال راحت به سطح زمین بازگردند.

در این پرواز باید تمام استانداردهای یک پرواز فضایی اعمال می‌شد تا مشکلی برای خدمه پیش نیاید.

«گری لای»، مدیر ارشد تیم طراحی راکت نیو شپرد هنگام پخش زنده این پرواز فضایی گفت: «ما تصمیم گرفتیم این وسیله نقلیه را برای هر کسی – نه فقط برای فضانوردان حرفه‌ای – طراحی کنیم. حتی کسانی که آموزش بسیار کمی در این زمینه دیده‌اند، می‌توانند سوار بر آن شده و به فضا بروند. در حقیقت این کار بسیار سختی بود اما ما در نهایت موفق شدیم.»

یکی از مسافران این پرواز، جف بزوس بود که بنیانگذار شرکت آمازون و همچنین شرکت فضایی خصوصی بلو اوریجین است. او در حال حاضر ثروتمندترین فرد جهان به حساب می‌آید. برادرش مارک برای این پرواز، که به عنوان اولین پرواز فضایی به صورت خصوصی شناخته می‌شود، به او پیوسته بود. علاوه بر آن‌ها والی فانک، هوانورد 82 ساله هم در این پرواز حضور داشت. او که از اولین روزهای شروع پروازهای فضایی ناسا با حضور انسان داوطلب شده بود، پیش از این هیچگاه اجازه ورود به فضا را بدست نیاورده بود. او در تمام دوره‌های آموزشی شرکت کرده بود و در بسیاری از آزمون‌ها موفق شده بود عملکرد بسیار بهتری نسبت به مردان داشته باشد.

فانک پس از آنکه در فضا غوطه‌ور شدند و در حالت بی‌وزنی قرار گرفتند، با خوشحالی فریاد می‌کشد: این بالا تاریک است!

نفر چهارم حاضر در این پرواز، الیور دیمن 18 ساله از کشور هلند بود. او اکنون جوانترین فردی است که به فضا سفر کرده. پدر او مبلغی نامعلوم را برای تهیه بلیت این پرواز فضایی پرداخت کرده تا پسرش حالت بی‌وزنی را تجربه کند، آسمان تاریک را ببیند و برای چند دقیقه به افق منحنی زمین نگاه کند.

«لورا سیورد فورچیک»، بنیانگذار شرکت مشاوره فضایی Astralytical درباره این پرواز فضایی می‌گوید: «من سال‌ها منتظر بودم ببینم آن‌ها چه زمانی تصمیم می‌گیرند که انسان‌ها را به فضا بفرستند. خوب است که زمان آن فرا رسیده است. آن‌ها سال‌ها برای چنین روزی برنامه ریخته‌اند. بزوس پس از آنکه به زمین بازگشت و از موشک پیاده شد، در مقابل جمع گسترده خبرنگاران و علاقه‌مندان گفت که امروز بهترین روز زندگی‌اش بوده است.»

قدمی کوچک به سمت رویایی بزرگ

این پرواز فضایی یازده دقیقه‌ای، نقطه عطفی برای شرکت بلو اوریجین است. این شرکت در توسعه فضاپیمای نیو شپرد خود نسبت به رقبای فضایی دیگر همانند اسپیس ایکس که توسط ایلان ماسک و ویرجین گلکتیک که توسط ریچارد برانسون تاسیس شده، نسبتا پنهانی عمل کرده است. مدیران بلو اوریجین قصد دارند از اواخر سال میلادی 2021، پروازهای فضایی برای انسان‌ها را به لیست فعالیت‌های خود اضافه کنند. موشک نیو شپرد آماده است تا در پروازهای فضایی با حداکثر شش مسافر، در مدت زمان 4 دقیقه‌ای حالت بی‌وزنی در فضا را برای این افراد فراهم کند. هنوز مشخص نیست که بلیت این سفرهای فضایی چه قیمتی خواهند داشت. اما بلو اوریجین می‌گوید: «لیستی از مسافرانی را داریم که منتظر هستند تا به یک سفر چند دقیقه‌ای فضایی بروند.»

بلو اوریجین همچنین دارای پروژه‌های بلندمدت‌ دیگری نیز هست. این شرکت در حال طراحی پروازی است که به کمک موشک بزرگتری با نام «نیو گلن» بتواند انسان‌ها را روی سطح ماه فرود آورد. همچنین قصد دارد تا انسان‌ها را به مدار زمین، حوزه‌های ایستگاه‌های فضایی و ماهواره‌ها و در آینده به فواصلی بسیار دورتر بفرستد.

بزوس در مصاحبه‌ای گفته: «بلو اوریجین را تاسیس کردم تا به ایجاد آینده‌ای که میلیون‌ها انسان بتوانند در فضا زندگی کنند، کمک کند. بدین ترتیب انسان‌ها می‌توانند دنیای سرسبز و چرخان در مدار زمین برای خود بسازند.» موسس و مدیرعامل یک شرکت مشاوره فضایی به نام «کاریسا کریستنسن» می‌گوید: «اعزام مسافر به پروازهای تفریحی کوتاه مدت، گام صحیحی در راستای رسیدن به چنین هدفی است.»

او افزود: «تلاشی که بزوس در این راستا انجام می‌دهد، واقعا ستودنی است. او واقعا به نیاز حضور انسان‌ها در فضا و ساخت و گسترش زندگی خود در آنجا اهمیت می‌‌دهد.» او همچنین ذکر کرد: «راه‌های بسیاری وجود دارد که بزوس می‌تواند ثروت بی‌اندازه خود را خرج کند. اما او تصمیم گرفته به انسان‌ها در این راه کمک کند.»

با این‌حال منتقدان به سرعت دریافتند که نه شرکت بلو اوریجین و نه شرکت ویرجین گلکتیک واقعا با این کار دسترسی افراد به فضا را به کمک این پروازها گسترش نمی‌دهند، حداقل نه در حال حاضر. از آنجا که خدمه این پروازها تنها می‌توانند افراد بسیار ثروتمند باشند، این سوال پیش می‌آید که شرایط برای کسانی که قادر به پرداخت این هزینه نیستند، به چه صورت خواهد بود؟ از طرف دیگر با این قیمت‌های سرسام آور برای هر بلیت، فضا چقدر می‌تواند در دسترس باشد؟

«جردن بیم»، مورخ فضایی از دانشگاه واشنگتن می‌گوید: «فضا یک مکان دست نخورده و ناب است. تنها کسانی با ثروت بسیار هنگفت قادرند که به آن دسترسی داشته باشند. اگرچه در دهه 1960 رفتن به فضا نیازمند داشتن شرایط جسمانی خاص و از عهده بر آمدن آزمایش‌های دشوار فیزیکی بود، اما امروزه حساب بانکی حرف اول را می‌زند.»

برخی دیگر نیز انتقاداتی در زمینه بدست آوردن ثروت از طریق سفرهای توریستی فضایی داشته‌اند. از آنجا که بزوس بنیانگذار و مالک آمازون است، منتقدین اتفاقات مرتبط با بلو اوریجین را تهاجم اجتناب‌ناپذیر مالیاتی دانسته‌اند. در سال‌های اخیر، بزوس که تمرکز بسیاری بر پیشبرد اهداف خود در بلو اوریجین داشته است،  سالانه حدود 1 میلیارد دلار از سهام آمازون را برای تامین بودجه این شرکت فروخته است.

او در پاسخ تمام منتقدین گفته: «سرمایه‌گذاری‌هایی که انجام می‌شوند، تنها برای مقابله با بحران‌های مختلفی است که اکنون در زمین با آن‌ها مواجه هستیم. تمام هدف من تمرین برای آماده‌سازی فضا به عنوان مکانی برای زندگی است. ما در هر بار پرواز تفریحی با نیو شپرد در حقیقت در حال تمرین پرواز با نیو گلن هستیم. ما می‌خواهیم راهی به فضا بسازیم تا آیندگان بتوانند زندگی مطمئنی داشته باشند. مسئله فقط این نیست که باید از زمین فرار کنیم. زمین تنها سیاره خوب و مناسب در منظومه شمسی است و وظیفه همه ماست که از آن مراقبت کنیم.» او که قصد دارد در ماه فوریه 10 میلیارد دلار را برای حفظ منابع طبیعی محیط زیست هزینه کند، به صحبت‌های خود این چنین افزود: «ما هربار که می‌بینیم فضا چقدر ناپایدار است، قدر کره زمین را بیشتر می‌دانیم.»

پیدایش بلو اوریجین

بزوس در سال 2000 شرکت بلو اوریجین را تاسیس کرد. اما تا زمانی که بنیانگذار آمازون نقطه‌ای را برای ساخت فضاپیما انتخاب نکرده بود، خبری از تاسیس این شرکت منتشر شد. پس از انکه بزوس منطقه‌ای کویری و کم جمعیت در شمال «ون هرن» در تگزاس، شهری با جمعیت حدود 2000 نفر را مناسب دید، اخبار به سرعت پخش شد. بزوس موفق شد تا سال 2005، مساحتی در حدود 165,000 هکتار از این منطقه را خریداری کند. اکنون این منطقه به نام مزرعه ذرت شناخته می‌شود.

«جان کانلی»، قاضی بازنشسته در سال 2005 به «آسوشیتدپرس» گفته بود: «من به حرف‌های او اعتماد دارم. می‌دانم او بهترین ایده‌ها را برای پروژه‌های فضایی خود در این منطقه دارد. او هرگز کارها را به صورت ناقص انجام نمی‌دهد.»

گام‌هایی برای پیشرفت

امروزه به جز تعداد کمی از افراد که شانس حضور در ایستگاه فضایی بین‌المللی را داشته‌اند، مابقی انسان‌ها هنوز محکوم به حضور بر روی این سیاره هستند. با این‌حال، بزوس درآمد حاصل از حراج صندلی‌های گردشگری فضایی موشک نیو شپرد را به باشگاه خیریه شرکت بلو اوریجین اختصاص داده است تا جوانان را برای تحصیل و تحقیق در زمینه علوم فضایی ترغیب کند. او امید دارد که به این ترتیب بتواند افراد بیشتری را در آینده به این حوزه علاقه‌مند کند. شرکت بلو اوریجین همچنین قصد دارد تا پروازهای منظم فضایی را برای مسافران تجاری راه‌اندازی کند تا به صورت مرتب به تعداد افراد سفر کرده به فضا افزوده شود.