ردپاهای باستانی ۳.۶۶ میلیون ساله همه را مبهوت خود کرد!

در ابتدا زمزمه وجود تصاویری ذهن محققان و افراد کنجکاو را به خود معطوف کرده بود. گفته می‌شد این تصاویر ردپای 3.66 میلیون ساله‌ای را نشان می‌دهند که در مکانی در تانزانیا پیدا شده است. پس از رسانه‌ای شدن این عکس‌ها موج عظیمی از سوالات در ذهن پرسشگر دانشمندان شکل گرفت. محققانی که روی این فسیل‌های اثری (به فسیل‌هایی که نشان‌دهنده فعالیت‌های موجودات باشند فسیل‌های اثری یا اثرفسیل گفته می‌شوند.) مطالعه می‌کنند، فکر می‌کنند که احتمالاً این ردپا متعلق به یکی از نیاکان ناشناخته انسان اولیه بوده است. این ردپا به طرز عجیبی متقاطع و کج است.

در ابتدا کسانی که این عکس را تحلیل کرده بودند پنداشتند که این رد پا، ردپای موجودی مثل خرس است. این عکس‌ها در سایتی تانزانیایی مدت‌ها به‌عنوان رد پای خرس به مردم معرفی می‌شدند. اما سپس محققان با بررسی بیشتر متوجه شدند که این رد پا مربوط به نیاکان بشریت است. تنها چیزی که تا همین لحظه قابل اتکا است این است که این موجودات به شدت متفاوت با انسان‌های امروزی راه می‌رفتند. حجم عظیمی از سوالات درباره تصویر رد پای عجیب تانزانیایی وجود دارد.

حدود 3.66 میلیون سال پیش، هنگامی که آتشفشان‌ها هنوز هم هر از چند گاهی زمین را شوکه می‌کردند و سطح زمین کاملا خشک نشده بود، نیاکان باستانی انسان‌های امروزی در میان رسوبات مرطوب آتشفشانی قدم زدند و آثار خود را در خاکستری که به آرامی سیمان می‌شد بر جای گذاشتند.

هنگامی که ردپاهای فسیل شده در دهه 1970 کشف شد، دنیای دیرینه شناسی انقلابی را پیش روی خود دید. این ردپاها به وسیله همان گونه‌ای که از خویشاوندان انسان‌تبار مشهور لوسی یا Australopithacus afarensis  به جا مانده بودند. این مورد، اولین شواهد واضح از راه رفتن اجداد اولیه ما روی دو پا بودند.

اکنون یک تحلیل تازه از مجموعه‌ای از شواهد فراموش شده نشان می‌دهد که این انسان‌های اولیه تنها نبودند. اگر حق با دانشمندان باشد، یک انسان‌تبار (هومینین) اسرارآمیز که راست راه می رود نیز اثر خود را در خاکستر بر جای گذاشته است.

«تقریباً با کمی بازگشت به گذشته می‌توانید تصور کنید که آن‌ها با شگفتی و حیرت به مناظر اطراف خود چشم دوخته‌اند و یکدیگر را تماشا می‌کنند.»

الی مک‌نات، دیرینه‌انتروپولوژیست از دانشگاه اوهایو و نویسنده ارشد (او یک مطالعه جدید از آثار چاپ شده در مجله نیچر را مستند می‌کند)

مری لیکی دیرینه‌انتروپولوژیست بریتانیایی، تیمی را رهبری کرد که 45 سال پیش پنج اثر عجیب هومینین مانند را کشف کردند. لیکی و همکارش ریچارد هی بعداً توضیح دادند که به نظر می‌رسد ترتیب عجیب این چاپ‌ها به وسیله یک دوپا باقی مانده است که یکی از پاهایش را به صورت ضربدری در مقابل پای دیگر قرار داده است.

راه رفتن این نیاکان انسانی شبیه چند برابر افراطی‌تر از راه رفتن مدل‌های دیگر است.

هنوز مشخص نیست که این رد پا مربوط به چه شخصی و در چه نسخه‌ای از انسانیت بوده است. حتی این که ایا راه رفتن عادی این انسان‌تبار در حالت عادی اینگونه بوده است یا صرفا در همان مقطع در حال پیاده‌روی عجیب بوده است نیز مبهم است.  برخی از دانشمندان هنوز متقاعد نشده‌اند که شواهد کافی وجود دارد که نشان دهد گونه انسانی دیگری در کنار A. afarensis در زمان‌های دور وجود داشته است. اما در صورت تایید این فرضیه، ممکن است سرنخ‌هایی از انواع روش‌های حرکت انسان‌های اولیه روی دو پا را به دنبال داشته باشند.

زمانی راه رفتن روی دو پا به عنوان یک رفتار ناشی از ترکیب خاصی از ویژگی های فیزیکی تلقی می‌شد. ویلیام هارکورت اسمیت دیرینه‌انتروپولوژیست از دانشگاه سیتی نیویورک که عضوی از تیم مطالعه نبود، می‌گوید دانشمندان کم کم متوجه شده‌اند که بیش از یک راه برای دوپا بودن وجود دارد، و این مطالعه جدید به امکان وجود تنوع بیشتری از موجودات باستانی اشاره می‌کند.

«وجود تنوع بیشتر در نیاکان ما به خودی خود هیجان‌انگیز است چه یک هومینین باشد چه نباشد، این اتفاق واقعاً عالی است.»

گام‌های در هم ریخته و پریشان

این پنج اثر فسیلی بخشی از آن چیزی است که در بخش دیرینه شناسی به عنوان سایت لائتولی شناخته می‌شود، منطقه‌ای از خاکستر آتشفشانی که در آن یک گیاه باستانی از بستگان فیل‌ها و کرگدن‌ها گرفته تا مرغان دریایی کوچک در آن پرسه می‌زدند. لیکی و تیمش مسیرهای عجیب و غریب را در منطقه ای از لائتولی به نام سایت A پیدا کردند. این منطقه همان منطقه‌ای است که فسیل‌های ارزنده و بکری را برای مطالعه به محققان هدیه داده است.

این چاپ‌ها تنها دو سال پس از کشف، زمانی که محققان مسیرهای زیبای حفاظت‌شده A. afarensis را در آن نزدیکی کشف کردند، در ابهام علمی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل در دهه 1980 نشان داد که ردهای متقاطع سایت A ممکن است به وسیله یک خرس در حال راه رفتن به جا مانده باشد که به نظر می‌رسید این موضوع به تنهایی می‌تواند اشتیاق علمی بسیاری از افراد را بیشتر کم رنگ کند.

مک‌نات چندین دهه بعد از این مسیرهای کنجکاو مطلع شد. او در حال مطالعه تکامل ضربه پاشنه انسان برای کار دکتری خود بود و از خرس ها به عنوان موجودی نمونه استفاده می کرد، بنابراین او در موقعیتی عالی بود تا بفهمد چه نوع موجودی از ردهای لائتولی خارج شده است. او باید می‌فهمید که این رد پا مربوط به پاسنه خرس‌های باستانی هستند یا پای یک هومینین در میان است.

مک نات با بنجامین و فیبی کیلهام از مرکز خرس کیلهام نیوهمپشایر همکاری کرد تا چگونگی رفت و آمد خرس‌های سیاه وحشی را بررسی کند. تقریباً 51 ساعت بعد از تجزیه و تحلیل ویدیویی، آنها به این نتیجه رسیدند که خرس‌هایی که روی پاهای عقب خود راه می‌روند بسیار نادر هستند. احتمال اینکه یک خرس چهار گام متوالی عمودی برود همانطور که در چاپ های Laetoli مشاهده می شود فقط 0.003 درصد است. مک نات و همکارانش با قاطعیت گفتند که چنین چیزی امکان ندارد. ان‌ها توانستند فرضیه خرس بودن این رد پاهای چند میلیون ساله را رد کنند زیرا یک خرس توانایی چند قدم متوالی با چنین دقتی رو بر روی این سطح ندارد. این موضوع باعث شد تا مجلس دیرینه شناسی جانی دوباره بگیرد.

برای سرنخ های بیشتر در مورد هویت موجود، تیم به سایت Laetoli بازگشتند و مسیرها را دوباره کشف و حفاری کردند. نویسنده مطالعه، چارلز موسیبا، از دانشگاه کلرادو دنور، که مشاور لیکی در مقطع کارشناسی بود، این گشت و گذار و حفاری را شکل یک تلاش منسجم معرفی می‌کند. این کار برای آینده ان‌ها و آینده مطالعات دیرینه شناسی نقشی اساسی داشت.

موسیبا می گوید: «بازدید از آن سایت احساسات زیادی را به همراه داشت. در حین کار، سعی کرد تصور کند که لیکی و دیگران هنگام کشف و تجزیه و تحلیل چاپ ها به چه فکر می‌کردند.

با این حال، این بار، تیم به فناوری قرن بیست و یکم مسلح شد. آنها از اسکن لیزری و فتوگرامتری سه بعدی برای مستندسازی هر ردپای موجود در سایت استفاده کردند، سپس اندازه‌گیری‌های چاپ‌ها را با دیگر ردپاهای Laetoliو فسیل‌های جدیدتر از سایت Engare Sero در تانزانیا، و همچنین چاپ‌های مدرن انسان، خرس و شامپانزه مقایسه کردند. این کار دید به شدت بازتری به آن‌ها درمطالعه منشا را می‌داد.

مرحله حساس جمع آوری اطلاعات

تجزیه و تحلیل نشان داد که ردپای سایت A به وسیله خرس‌ها یا شامپانزه‌ها ساخته نشده است و بیشتر شبیه به انسان‌تباران است. با این حال، ابعاد چاپ تا حد زیادی با آن از آهنگ های با گونه‌های دیگر هومینین شناخته شده متفاوت استو درصدی از مشاهدات با گونه‌های قبلی و شناخته شده مطابقت ندارند.

نتایج با تصویر پیچیده‌تر اقوام باستانی ما مطابقت دارد، در این گونه‌های تازه یافت شده یک سری صفاتی وجود دارد که در گونه‌های موجود دیگر وجود نداشته است. این موضوع باعث می‌شود که توجه بیشتری معطوف این تصاویر بشود. وجود این صفات منحصر به فرد باعث می‌شوند که زمزمه‌های وجود گونه جدیدی از انسان‌تبارها در بین دیگر گونه‌های باستانی به گوش برسد.

دیوید رایکلن، زیست شناس تکاملی از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، می گوید که قاطعانه گفتن اینکه این مورد گونه جدیدی از هومینین است، یا واقعاً جدا از سایر گونه‌های لائتولی است. با این که این موضوع یک کشف واقعاً هیجان انگیز است، اما به سختی می توان چنین حدس مهمی را به تنهایی از روی ردپاها کشف کرد.

برخی از دانشمندان کمتر در مورد گونه های هومینین دیگر در Laetoli متقاعد شده‌اند. متیو بنت، زمین شناس دانشگاه بورنموث انگلستان که در زمینه ردیابی های فسیلی تخصص دارد، می گوید: «قلب من دوست دارد امکان این موضوع را باور کند، اما مغزم می گوید نه. یکی از نگرانی های بزرگ او، شواهد اندکی است که تاکنون در سایت A یافت شده است. از پنج اثر تنها دو اثر وجود دارند که به خوبی پا را نشان می‌دهند. این یعنی وجود تنها دو نشانه برای ثبت چنین فرضیه مهمی و اثبات آن کافی نیست.

در مطالعه‌ای که در اوایل سال جاری منتشر شد، بنت و همکارانش دریافتند که تجزیه و تحلیل حداقل 10 تا 20 ردپا برای توصیف صحیح تغییرات بین آهنگ‌های یک فرد ضروری است. در واقع برای نتیجه‌گیری باید نمونه‌های بهتر، بیشتر و واضح‌تری را در دسترس داشت. برای نتیجه‌گیری در مورد گروه وسیع‌تری از افراد به تعداد زیادی دیگر نیاز است.

ردپاهای بیشتری نیز برای درک و اثبات راه رفتن متقاطع افراد این گونه مورد نیاز است. مک‌نات اذعان می‌کند که زمین‌های ناهموار یا لغزنده می‌توانند به یک گام نامتعادل منجر شوند، اما او اضافه می‌کند که این می‌تواند به طور متناوب یکی از ویژگی‌های راه رفتن این فرد هم باشد  یا حتی یکی از گونه‌های کامل انسان‌ها. در واقع این اثرفسیل می‌تواند نشان دهنده عادت رفتاری یک فرد، لغزنده بودن و عوامل محیطی یا حتی شاخصه یک جمعیت باشد. در واقع نمی‌توان در حال حاضر به طور قطع یکی از ان‌ها را به عنوان پاسخ انتخاب کرد.

چنین اندازه های کوچک نمونه در دیرینه شناسی غیر معمول نیست. رایکلن دیرینه شناسی را علم زندگی می‌خواند. او معتقد است که  دیرینه شناسان همیشه حجم نمونه بزرگی برای کار ندارید، بنابراین تا آنجا که ممکن است باید اطلاعاتی را که ممکن است از نمونه‌های کوچک جمع‌آوری کنید.

بنت معتقد است که هنوز اطلاعات بیشتری برای حذف از مسیرهای Laetoli وجود دارد. این تیم اندازه‌گیری‌های فردی ردپاها را از جمله عرض و طول مقایسه کردند، اما او می‌گوید که اندازه‌ها یا نسبت‌ها نمی‌توانند پیچیدگی کامل یک چاپ را نشان دهند. او می‌گوید بسیاری از دانشمندان در عوض از اشکال سه‌بعدی همه ردپاها در یک گروه برای تولید یک مسیر متوسط ​​استفاده می‌کنند که می‌تواند برای مطالعه تغییرات مسیر در ابعاد پیکسل به پیکسل و عنصر به عنصر استفاده شود.

بنت همچنین خاطرنشان می کند که از آنجایی که او و دیگران قبلاً این چاپ‌های متوسط ​​تصاویر را برای مجموعه هایی از چاپ های A. afarensis Laetoli ایجاد کرده‌اند، مقایسه این تصاویر با سایت A باید کاری نسبتاً ساده باشد.

دیرینه شناسان هنوز هم با امیدواری معتقد هستند که در پس این چهره خاکی زمین، شواهد زیادی از وجود موجودات ناشناخته و نیاکان انسان وجود دارد. ان‌ها خود را متعهد می‌دادند که این شواهد را پیدا کنند. اهمیت آن‌ها را بررسی کنند و به صورت کلی و جزئی به آن‌ها بپردازند.