مخالفت فعالان کسب و کارهای آنلاین با اینماد اجباری: رشد اقتصاد دیجیتال را متوقف نکنید

فعالین کسب و کارهای آنلاین طی جلسه‌ای که با رییس مرکز تجارت الکترونیکی تهران داشتند مخالفت صد در صدی خود را با الزامی شدن ای‌نماد اعلام کردند. آنها در این جلسه تاکید کردند که این موضوع منجر به توقف رشد کسب و کارها خواهد شد و برخی از آنها اینماد اجباری را یک نوع خیانت به رشد اقتصاد کشور دانستند.

نشست فعالین کسب و کارهای مجازی با نمایندگان دولت پیرامون ای‌نماد اجباری عصر دیروز در اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. در این نشست مدیران عامل بسیاری از وبسایت‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی شرکت داشتند و نمایندگان از مرکز تجارت توسعه الکترونیکی و وزارت اقتصاد و مجلس نیز حاضر بودند.

دبیر انجمن فین تک: ترمز توسعه را نکشید

«مصطفی نقی پور فر» در آغاز این نشست به پیشینه اجباری شدن ای‌نماد پرداخت و گفت: «بخش اقتصاد دیجیتال که در دوران کرونا رشد مختصری داشته حالا با این کار ترمزش کشیده خواهد شد. چند هفته پیش مدیرعامل محترم شاپرک آمار تکان دهنده ای دادن و گفتند آمار روزانه دریافت هشتصد پذیرنده به دویست پذیرنده در پرداخت یارها کاهش پیدا کرده و این یعنی یک کاهش ۷۰ درصدی رخ داده است. این روند اگر ادامه پیدا کند عملا سالی ۱۵۰ هزار شغل شکل نمی‌گیرد.»

نقی‌پور تاکید کرد اجباری شدن ای‌نماد برخلاف تمام قواعد است که هر ایرانی حق داشتن کسب و کار دارد، البته تا زمانی که خلاف قانون عمل نکرده باشد: «ما در دنیا شاخص کسب و کار بدی که داریم وضعیت سهولت کسب و کار را بدتر خواهد کرد. شاخص سهولت ما در جهان بسیار بد است و سال ۲۰۲۱ به عدد ۱۲۷ از بین ۱۷۰ کشور رسیده است. اینماد یک نماد اعتماد هست و در دنیا برای پلتفرم های تجارت الکترونیکی یک نماد اختیاری است و توسط بخش خصوصی داده می‌شود و با نظارت بر کسب و کارها پیش می‌رود. دقیقا مثل خیلی از شرکت ها که کسب و کارها را رتبه بندی میکنند. شرکت ها هم سعی می‌کنند خودشان را بهبود ببخشند . متاسفانه این روند در کشور ما دولتی و انحصاری و اخیرا اجباری شده است. اجرای آیین نامه به این نحو اوضاع را اسفناک می‌کند.»

به گفته نقی پور در حال حاضر با پدیده مهاجرت افراد نخبه و کسب و کارها روبرو هستیم و اجباری شدن اینماد یک تشویق غیر رسمی برای نخبگان و استارتاپ‌ها است.

مدیر عامل دیجی‌کالا: اول نظام بانکی و پرداختی کشور را اصلاح کنید

«حمید محمدی» مدیرعامل دیجی کالا نیز در این نشست تاکید کرد که باید رقابت پذیری کسب و کار آنلاین بالا برود: «وقتی اقتصاد شفاف نباشد پیشرفتی نیز حاصل نمی‌شود. آیا این مجوزها توانسته جلوی تخلفات را بگیرد؟ خیر! اما نباید فراموش کنیم که بالای ۵۰ هزار فروشگاه اینترنتی در ایران اینماد گرفتند که آمار بسیار بزرگی است: «در هر حال باید اراده‌ای هم وجود داشته باشد تا نظام بانکی پولی و پرداختی کشور تصحیح شود چرا که تمامی سایت‌های شرط بندی درگاه و بعضا اینماد دارند، مشکل از جای دیگری است.»

دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی: ماهیت ای‌نماد را زیر سوال نبرید

«عادل طالبی» دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی نیز ضمن تقدیر و تشکر از وجود اینماد در سالهای گذشته اعلام کرد زمانی که این نماد اعتماد روی کار آمد، جلوی پیش آمدن اتفاقات وحشتناکی را گرفت چرا که در آن زمان احراز هویتی توسط بانکها صورت نمی‌گرفت. او تاکید کرد که اگر اینماد وجود نداشت، تجارت الکترونیکی کشور به مسیر امروزی خود نمی‌رسید اما با ذکر این نکته که در حال حاضر تجارت الکترونیکی ایران از کشورهایی مثل ترکیه هم عقب‌تر افتاده گفت: «آمریکا، آلمان و اصلا همین ترکیه در کنار دستمان چند برابر ما در زمینه تجارت الکترونیکی رشد کردند، آیا اینماد داشتند که توانستنند انقدر رشد کنند؟» او تاکید کرد اینماد از لایه احراز هویت عبور کرده و به لایه احراز صلاحیت رسیده که از نظر طالبی در شان این نماد الکترونیکی نیست: «احراز صلاحیت نهادهای مربوطه به خودش را دارد. اینماد نباید کاری کند که وجودش زیر سوال برود.»

مدیرعامل گروه پارسیان هوشمند : کسانی که دنبال اجباری کردن ای‌نماد باشند، خائن هستند

«فرشید شکر خدایی» مدیرعامل گروه پارسیان هوشمند نیز با بیان اینکه هرکس از اینماد اجباری دفاع می‌کند یک خائن به کشور است اعلام کرد: «ما کسانی که موضوع اینماد اجباری را دنبال می‌کنند محکوم می‌کنیم، اینماد اساسا یک ابزار جاسوسی است و به چه اجازه‌ای آمار بازدیدهای وبسایت ما را برمی‌دارد؟ به کدام مجوز این کار را می‌کند؟ چرا ریز اطلاعات سایت ما و دیگران را می‌خواند؟»

شکرخدایی با تاکید بر اینکه مبارزه با تکنولوژی فایده ندارد بهانه‌هایی همچون مبارزه با قمار و پولشویی را برای اجباری شدن اینماد بی‌اساس دانست.

مدیر انجمن VC ایران: با اینماد اجباری سرمایه‌گذاری در اکوسیستم کم می‌شود

فریدوند مدیرعامل صندوق پژوهش فناوری دانشگاه تهران و مدیر انجمن وی‌سی ایران نیز با اعلام اینکه موضوع اینماد اجباری به مساله سرمایه گذاری در اکوسیستم استارتاپی ایران نیز ضربه می‌زند تاکید کرد که آمارهای رسمی و غیررسمی زیادی وجود دارد که اینماد اجباری منجر به کاهش رشد این فضا و در نتیجه عدم تمایل حضور سرمایه گذار در این بازار است.

رییس کمیسیون فین تک نصر تهران: اگر می‌خواهید پرداخت یاری را نابود سازید، رک بگویید

«رضا قربانی» رییس کمیسیون فین تک نصر تهران نیز در ادامه صحبت‌های خود اعلام کرد که اینماد اجباری دنباله انحصار بانک مرکزی پیرامون ۱۲ کسب و کار حوزه PSPها است: «در سال ۹۶ استارتاپ‌ها توانستند موافقت بانک مرکزی را بگیرند تا در قالب پرداخت یار فعالیت کنند. ماه گذشته ۸۵ هزار میلیارد تومان از طریق این درگاه‌ها تراکنش انجام شد که ۳۵ هزار میلیارد تومان آن به درگاه‌های پرداخت مرتبط است. اگر می‌خواهید پرداخت یاری را نابود کنید که تکلیف را مشخص کنید ولی واقعیت اینست که الان پرداخت یاری وجود دارد که از PSPها بیشتر است. ما دغدغه زیادی مثل طرح صیانت و زندانی کردن کارآفرین داریم. دیگر کشش این مسائل را نداریم،باور دارم برخی ماموریت دارند از یک سری کشور خاص که کاری کنند تا نتوان اینجا کاری کرد.»

رییس کمیسیون اقتصاد دیجیتال مجلس: فقط در توییتر مطالبه‌گری نکنید

«مجتبی توانگر» رییس کمیسیون اقتصاد دیجیتال مجلس که حضور کوتاهی در این جلسه داشت پس از شنیدن صدای اعتراضات از فعالین کسب و کارهای مجازی خواست که مطالبه‌گری خود را فقط در توییتر انجام ندهند و اگر فکر می‌کنند مشکل اینماد باید حل بشود، کارهای مهمتری انجام دهند: «امیدوارم دولت نیز در این زمینه همکاری بیشتری داشته باشیم. اساسا زمان اینکه در اتاق در بسته بنشینیم و تصمیم بگیریم گذشته است، مثل طرح صیانت که نباید با این ساختار درباره آن تصمیم گرفته شود و قاعده گذاری باید از پایین به بالا باشد.»

رئیس مرکز بهبود کسب و کار وزارت اقتصاد: مجوزدهی باید با در باز باشد

«امیر سیاح» رئیس مرکز بهبود کسب و کار وزارت اقتصاد نیز در این نشست تاکید کرد حکومت نباید تصمیمی بگیرد که بخش خصوصی را نگران و یا مایوس کند: «باید به نتیجه ای برسیم که این فعالین خوشحال شوند. ما در وزارت اقتصاد می‌خواهیم با دوستان صمت به نتیجه خوبی برسیم. ما میخواهیم بر اساس مدل اندیشکده حکمرانی نرم پیش برویم و راه حل ما اینست که درهای ورود به کسب و کارها تا حد ممکن باز باشد و حکومت اگر‌ میخواهد حکمرانی کند، آن دسته از کسب و کارهایی که وارد این بازار می‌شوند را با انواع و اقسام روشهای هوشمند،نظارت کند. در واقع معتقد هستیم مجوز دهی باید باشد اما باید با در کاملا باز باشد.»

او در این نشست تاکید کرد مرکز تجارت توسعه الکترونیکی بجای صدور نماد اعتماد تبدیل شود به رگولاتور صادر کننده نمادهای اعتماد: «الان ۶۶ هزار اینماد مستقیم اعبتار دارند اما در مقابل این، جایی را مثل دیجی کالا داریم بالای ۱۵۰ هزار کسب و کار را در اختیار دارد. این یعنی بخش خصوصی توانسته خیلی خوب عمل کند و دولت هم می‌تواند رگولاتور باشد.»

مدیر مرکز توسعه تجارت الکترونیکی: به دنبال شنیدن دغدغه‌ها هستیم

«علی رهبری» مدیر مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در پایان و بعد از شنیدن این انتقادات کماکان به اجباری بودن اینماد تاکید کرد و گفت باید به‌جای برخورد احساسی واقع بینانه وارد فرایند حل مسأله شد: «اینماد توسعه فعالیت داده و بسیاری از راهکارها را تست کرده و دغدغه ها را می‌شنود. ما میخواهیم ذهن هایمان بیشتر به هم نزدیک شود.»

او با ذکر این نکته که در این مرکز فرایند کاغذی حذف شده و در حال حاضر هفتاد درصد اینمادها بدون دخالت انسانی صادر می‌شود به مساله ای‌نماد بدون ستاره تاکید کرد که تنها با یک شناسنامه و در عرض چند دقیقه قابل دریافت است. او در پاسخ به انتقادات فعالین درباره وجود محدودیت در تراکنش‌ها گفت: «در ای‌نماد بدون ستاره، کسب و کارها به دو بخش پرریسک و کم ریسک تقسیم می‌شوند. کسب و کارهای کم ریسک که تعدادشان هم کم نیست اصلا سقفی برای تراکنش ندارند و کسب و کارهای پرریسک نیز پس از آنکه از سقف اعلام شده گذر کردند، فرصت زیادی دارند تا اینماد خود را از حالت بی‌ستاره خارج کنند و درجا درگاه‌شان مسدود نمی‌شود.» رهبری تاکید کرد که رقم اعلام شده برای محدودیت میزان یا تعداد تراکنش‌ها در این کسب و کارها نیز «وحی منزل» نیست و می‌توان درباره آن با خود کسب و کارها و فعالین صنفی آن دسته مذاکره کرد و تغییراتی در آن ایجاد کرد.

مدیرعامل جیبیت: ای‌نماد اجباری فساد آفرین خواهد بود

«مهدی شریعتمدار» مدیرعامل جیبیت و از اعضای انجمن فین تک از آخرین سخنرانان حاضر در این نشست بود. او نیز در دقایق پایانی این نشست ضمن اعلام اینکه اینماد اجباری باعث تشدید مهاجرت و وجود ناامیدی در کسب و کارها شده و مشکلات زیادی به بار آورده است: «تجمیع نقش‌های سیاستگذاری و مجوز دهی و اجرا و نظارت و ثبت شکایات و... به یک نهاد داده شده که این مساله فسادآفرین خواهد بود و اقتصاد دیجیتال را دچار مشکل خواهد کرد.»

شریعتمدار همچنین گفت گستردگی موضوع فعالیت کسب و کارهای اینترنتی کاملا مشابه با فضای حقیقی است و تجمع این کارها برای یک نهاد را موضوعی نادرست دانست: «تحقق چندین هدف با استفاده از یک ابزار قطعا ناموفق خواهد بود.»

شریعتمدار تفکیک سیاست گذاری از اجرا و ایجاد شفافیت در سیاست‌ها و تفکیک شناسناه از مجوز و چارچوب را از راه‌حل‌های پیشنهادی انجمن فین تک اعلام کرد و خواستار حداقلی شدن مجوزها و حضور نهادی ناظر بر چارچوب‌ها و صدور مجوزها شد. او همچنین استفاده از ابزارهای دریافت بازخورد از کاربران در اقدامات نظارتی صحبت به میان آورد و تاکید کرد به جای تعطیلی و فیلترینگ یک کسب و کار باید برخوردهای دیگری با این تخلفات صورت بگیرد: «افزایش هزینه تخلفات و احراز هویت صحیح و.. راه‌حل‌های بهتری در برابر تعطیلی کسب و کار و تهدید به بسته شدن آن است.»

در این نشست توسط فعالین استارتاپی اعلام شد اسرائیل آگاهانه و با برنامه ریزی اجازه نمی‌دهد فلسطینی ها به هیچ چیزی دست پیدا کنند و در کنار انبوهی از تکنیک های معطل کردن و بازداشت کردن و… معطلی را به بخشی بنیادین از تجربه روزمره فلسطینیان تبدیل کرده است. فعالین کسب و کارهای مجازی اقدامات اخیر پیرامون اینماد اجباری را بی‌شباهت به این سیاست ندانسته و تاکید کردند در ایران هر روز موانع جدیدی بر سر راه توسعه فعالیت‌هایشان وجود دارد.

در پایان این نشست از سوی دو طرف تاکید شد که این جلسات باید ادامه داشته باشد و نتیجه گیری کاملی را نمی‌توان از یک جلسه پیدا کرد.

به نظر می‌رسد ادبیات دو قشر فعالین بخش خصوصی و نمایندگان دولتی در این موضوع مانند سایر اختلافات کاملا با یکدیگر متفاوت است چرا که بخش خصوصی تاکید بر عدم نیاز به اینماد در تجارت الکترونیکی و سپردن آن به بخش خصوصی دارد اما دولت تاکید دارد که باید مجوزها وجود داشته باشد و نمی‌توان اینماد را حذف کرد، هرچند پیشنهاداتی مبنی بر فعالیت بخش خصوصی در زمینه ایجاد سایت‌هایی چون اعلام صفحات اینستاگرامی و سایت‌های متخلف از سوی نمایندگان دولتی حاضر در این جلسه به بخش خصوصی داده شد اما در کلیت موضوع کماکان اختلاف بزرگی وجود دارد که به نظر نمی‌آید حالا حالاها حل شدنی باشد.