خودروسازان چه نفعی از تولید خودرو ناقص می‌برند؟

پارکینگ خودروسازان پر از خودروهایی است که تجاری‌سازی نشده و امکان عرضه آن‌ها در بازار آزاد وجود ندارد. گزارش‌ها حاکی از آن است که تعدادی خودروهای ناقص موجود در پارکینگ خودروسازان به شکل چشمگیری در حال افزایش است.

خودروسازان چه نفعی از تولید خودرو ناقص می‌برند؟ [به روز رسانی] - دی ۱۴۰۰

در حال حاضر برخی از نهادهای حاکمیتی مانند دستگاه قضا و حتی برخی از نمایندگان مجلس معتقد هستند که خودروسازان به عمد محصولات خود را ناقص تولید می‌کنند. اما نفع خودروسازان از تولید محصولات ناقص در چیست؟

خودروسازان در پاسخ به این اتهام کمبود قطعات را بهانه کرده و همواره تاکید دارند که علاوه‌بر قطعات داخلی که به دلیل بدهی به قطعه‌‌سازان امکان دسترسی به آن‌ها میسر نیست با بحران جهانی ریزتراشه نیز روبرو هستند. به گفته آن‌ها کمبود نقدینگی هم یکی از مهم‌ترین عواملی است که سبب شده میزان خودروهای ناقص دپویی افزایش یابد.

در حال حاضر تولید خودروهای ناقص بیش از ۲۱ درصد رشد کرده و این در حالی است که خودروسازان مجوز افزایش قیمت ۱۸ درصدی را کمتر از یک ماه پیش دریافت کردند و وعده دادند که میزان عرضه خودرو را افزایش خواهند داد.

گفته می‌شود در حال حاضر چیزی در حدود ۱۷۸ هزار دستگاه خودرو در پارکینگ دو خودروساز بزرگ کشور موجود است که نقص قطعه دلیل زمین‌گیر شدن آن‌ها عنوان شده است.

عده‌ای معتقد هستند که خودروسازان با تولید ناقص محصولات خود به دنبال کاهش عرضه خودرو در بازار و فشار به مسئولین بوده تا مجددا امتیاز افزایش قیمت خودروها را دریافت کرده و پس از آن مسیر عرضه محصولات خود به بازار را عریض کنند. البته که قطعا سیاستگذاران خودرویی به این زودی‌ها در قیمت‌های کارخانه‌ای خودروها بازنگری نخواهد کرد.

در این حالت به نظر می‌رسد ادعای اینکه خودروسازان به عمد محصولات خود را تجاری نمی‌کنند تا قیمت‌ها افزایش یابد و سپس اقدام به تجاری کردن خودروهای ناقص کنند چندان منطقی نیست.

عده‌ای از کارشناسان مدعی هستند علت افزایش تعداد خودروهای ناقص تولیدی خودروسازان به آمارسازی‌های وزارت صمت بازمی‌گردد و در این میان خودروسازان نفع خاصی از تولید محصولات خود به صورت ناقص نمی‌برند. در واقع به نظر می‌رسد اصرار وزارت صمت برای افزایش میزان تولید خودرو و آمارسازی به قدری زیاد است که خودروسازان ناچار هستند محصولات خود را حتی برخلاف میل و توان خود به صورت ناقص تولید کنند.

سازمان بازرسی کل کشور مدیران ایران‌خودرو و سایپا را احضار کرد؛ چرا تعداد خودروهای ناقص کاهش نمی‌یابد؟ [به روز رسانی] - مهر ۱۴۰۰

عدم اهتمام لازم در کاهش تعداد خودرو‌های ناقص، پای مدیران ایران خودرو و سایپا را مجددا به سازمان بازرسی باز کرد.

روابط عمومی سازمان بازرسی کل کشور، در اطلاعیه‌ای اعلام کرد:

در پی نشست‌های تخصصی و بازدید‌های میدانی سازمان بازرسی از گروه‌های خودروسازی ایران خودرو و سایپا و قطعه سازان به منظور پایش روند تجاری سازی و تکمیل خودرو‌های ناقص، با مورد توجه قرار دادن اسناد و مدارک مثبت، هشدار مقتضی به منظور ارائه برنامه زمان بندی و ضرورت کاهش خودرو‌های مذکور برای کاهش التهاب بازار خودرو به وزارت صمت و خودروسازان داده شد.

بنا بر این اطلاعیه، به واسطه عدم اقدام متناظر اجرایی با برنامه‌های مطرح از ناحیه خودروسازان، روند کُند کاهش خودرو‌های ناقص در پارکینگ‌های ایران خودرو و سایپا موجب آن گردید تا سازمان بازرسی کل کشور مستند به بند ۳ قسمت الف ماده ۴۵ قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، اقدام خودروسازان را از مصادیق احتکار منجر به اخلال در رقابت تلقی و با تفهیم اتهام به اعضای هیات مدیره خودروسازان مبادرت به استماع دفاعیات ایشان به منظور ادامه فرآیند‌های لازم به موجب آیین نامه اجرایی قانون تشکیل سازمان بازرسی کند.

تعداد خودروهای ناقص خودروسازان در ۷ ماهه نخست امسال به ۱۸ هزار دستگاه رسید [به روز رسانی] - مهر ۱۴۰۰

آمارهای منتشر شده از میزان تولید و فروش خودرو در دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا نشان می‌دهد که تعداد خودروهای ناقص این دو خودروساز به رقم ۱۸ هزار دستگاه خودرو رسیده است.

مطابق با آمارهایی که ایران‌خودرو و سایپا در اختیار سازمان بورس قرار داده‌اند این دو خودروساز در هفت ماهه نخست امسال بالغ بر ۴۳۳ هزار دستگاه خودرو تولید کرده و از این تعداد بیش از ۴۱۵ هزار دستگاه آن تجاری و روانه بازار شده است اما قریب به ۱۸ هزار دستگاه از محصولات آن‌ها تجاری‌سازی نشده و به نظر می‌رسد تحت عنوان خودروهای ناقص کف پارکینگ خودروسازان خاک می‌خورد.

در مجموع هفت ماهه نخست امسال ۲۴۲ هزار و ۲۷۶ دستگاه در گروه صنعتی ایران‌خودرو تولید شده است. از این تعداد برای بالغ بر ۲۲۶ هزار و ۱۲۴ دستگاه خودرو فاکتور فروش صادر شده و برای الباقی خودروها یعنی برای ۱۶ هزار و ۱۵۲ دستگاه خودرو باقی‌مانده فاکتوری صادر نشده است.

گروه خودروسازی سایپا نیز در طی هفت ماهه امسال ۱۹۱ هزار و ۳۳۷ دستگاه خودرو تولید کرده و برای ۱۸۹ هزار و ۵۱۳ دستگاه خودرو فاکتور فروش صادر کرده است؛ بدین ترتیب ۱۸۲۴ دستگاه از محصولات تولیدی این گروه خودروسازی قابلیت تجاری‌سازی نداشته است.

مشکل نقدینگی و عدم تأمین تراشه‌های الکترونیک دو دلیل عمده‌ای است که سبب می‌شود خودروسازان محصولات خود را به‌صورت ناقص تولید و در انبار‌ها نگه‌داری کنند. مشکلاتی که امید‌ می‌رفت با روی کار آمدن دولت جدید برطرف شوند.

به هر صورت وزارت صمت وعده داده است که خودروسازان در سال آینده تیراژ محصولات خود را افزایش دهند و در مجموع در سال آینده ۲ میلیون دستگاه خودرو راهی بازار کشورمان شود.

درحالی که چالش های صنعت خودرو ابعاد جهانی به خود گرفته است و خودروسازان نیز پیشتر درخواست وام 14 هزار میلیارد تومانی برای تکمیل 140 هزار خودرو ناقص موجود در انبارهای خود را ارائه کرده بودند حالا رئیس سازمان بازرسی از انجام هماهنگی های لازم برای تکمیل 145 هزار خودرو ناقص تا پایان آبان ماه خبر داده است.

دستور سازمان بازرسی برای تکمیل 145 هزار خودرو ناقص خودروسازان تا پایان آبان ماه [به روز رسانی] - مهر ۱۴۰۰

جزییات چگونگی تکمیل قطعات ناقص (که پیشتر قطعات وارداتی های تک اعلام شده بودند) روشن نیست اما آنچه واضح است اینکه تحویل چنین حجمی از خودرو به مشتریان منتظر می تواند تا حدی از التهاب این روزهای بازار خودرو کشور بکاهد.

خودروهای دپو شده ، منتظر یک قطعه خاص [به روز رسانی] - مهر ۱۴۰۰

آرش محبی نژاد دبیر انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان کشور با اشاره به علت افزایش خودرو‌های ناقص کف پارکینگ خودروسازان، گفت: «خودرو‌های ناقص کف پارکینگ بیشتر منتظر یک سری قطعات خاص‌ "های تکی" هستند که عمده آن وابسته به میکروچیپ‌ها است.»

دبیر انجمن صنایع همگن قطعه‌سازان کشور بیان کرد: قطعاتی که قطعه سازان داخلی تولید می‌کنند تقریبا کمتر باعث ماندن خودرو کف پارکینگ شده است، البته که بحث بحران جهانی تراشه ها و دریافت نکردن مبلغ قطعه سازان و روان‌ کار نکردن زنجیره تامین پا بر جاست، اما این مشکل خاص که در حال حاضر باعث شده این حجم از خودرو کف پارکینگ دپو شود، درصد کمی قطعات الکترونیکی های تکی است که وارداتی هستند.

درخواست 14 هزار میلیارد تومانی خودروسازان برای تکمیل 140 هزار خودرو ناقص؛ صد میلیون تومان به ازای هر خودرو [به روز رسانی] - مهر ۱۴۰۰

طی ماههای گذشته، بخش زیادی از افزایش تیراژ خودروسازان کشور به تولید خودروهای ناقص و غیر قابل فروش اختصاص داشته است. بازرس کل امور صنعت، معدن و تجارت سازمان بازرسی کل کشور از دپو بیش از ۱۴۰ هزار دستگاه خودرو ناقص در پارکینگ خودروسازان خبر داد و سخنگوی قطعه سازان نیز از کمبود نقدینگی 140 هزار میلیارد تومانی در رابطه با تکمیل این خودروها خبر می‌دهد.

با توجه به گفته‌های اشکان میرمحمدی در پارکینگ خودروسازان داخلی در حال حاضر بیش از ۱۴۰ هزار دستگاه خودرو ناقص دپو شده و منتظر رفع کسری قطعه و تجاری‌سازی شدن است. سهم ایران‌خودرویی‌ها از این آمار ۹۵ هزار دستگاه و سهم سایپایی‌ها ۴۵ هزار دستگاه خودرو ناقص است.

گفته می‌شود بیشترین کسری در خودرو‌های یاد شده مربوط به قطعه ECU است. از ۹۵ هزار خودرو ناقص دپو شده در پارکینگ ایران‌خودرویی‌ها ۹۱ هزار دستگاه یعنی چیزی در حدود ۹۶ درصد از محصولات آن‌ها به دلیل نبود ECU امکان تجاری شدن نداشته‌اند.

در خصوص سایپا نیز شرایط تقریبا مشابه است. از مجموع ۴۵ هزار دستگاه خودرو ناقص این خودروساز بیش از ۳۸ هزار دستگاه خودرو یا به عبارت دیگر حول‌وحوش ۸۵ درصد خودروهای دپویی این شرکت به دلیل کمبود ECU  تجاری‌سازی نشده‌اند.

این آمارها حاکی از آن است که در حال حاضر تعداد خودروهای ناقص موجود در پارکینگ خودروسازان که به دلیل نبود ECU تجاری‌سازی نشده‌اند به ۱۳۰ هزار دستگاه رسیده است.

در همین رابطه فرهاد بهنا، سخنگوی صنعت قطعه سازی سخنگوی انجمن قطعه‌سازان با بیان اینکه در حال حاضر صنعت خودروسازی نیازمند تزریق 14 هزار میلیارد تومان نقدینگی است، گفت: با تزریق این رقم امکان تکمیل 140 هزار دستگاه خودروی ناقص فراهم می‌شود و از تولید خودروهای ناقص تا پایان سال نیز جلوگیری خواهد شد.

چنین رقم هنگفتی به معنای نیاز به یکصد میلیون تومان برای تجاری سازی هر خودرو است که رقم بسیار سنگینی در قیاس با کمبود قطعات خودروهای ناقص محسوب می‌شود.

افزایش 58 درصدی تولید خودروهای ناقص توسط ایران خودرو و سایپا [به روز رسانی] - مرداد ۱۴۰۰

طبق گزارش سامانه کدال، خودروهای ناقص موجود در پارکینگ خودروسازان تنها در ۳ ماهه نخست امسال نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته، با رشد ۵۸ درصدی روبه‌رو شده است. این در حالی است که از پایان خرداد ماه تاکنون موج جدیدی از تولید خودروهای ناقص توسط خودروسازان شکل گرفته و قطعا تعداد این خودروها افزایش یافته است.

فعالان صنعت خودروسازی می‌گویند که خودروسازان ایرانی با مسائلی مانند تحریم، کمبود برخی قطعات به ویژه تراشه و قیمت‌گذاری دستوری سروکار دارند و این مشکلات سبب افزایش تعداد خودروهای ناقص تولیدی توسط خودروسازان شده است.

در حال حاضر تمامی فعالان صنعت خودروسازی در سطح جهانی درگیر بحران تراشه‌های الکترونیکی بوده و بسیاری از خودروسازان جهانی نیز با توجه به محدودیت تامین‌کننده‌ها، در تولید خودرو به مشکل بر خورده‌اند. خودروسازان ایرانی نیز از این قائده مستثنی نبوده و علاوه‌بر مشکلات سابق خود با این چالش جدید نیز درگیر هستند.

هرچند آمار تولید خودرو در کشور در حال افزایش است این آمار شامل خودروهایی است که از سالن مونتاژ خارج شده که البته تعدادی از آن‌ها نمی‌توانند فرآیند‌های تجاری‌سازی خود را تکمیل کنند و قابل تحویل به مشتری نیستند.

خودروهایی که بتوانند از سالن مونتاژ خودروسازان خارج شوند جز آمار تولید آن‌ها محسوب خواهند شد اما این موضوع بدین معنی نیست که تمامی این خودروها در بازار عرضه خواهند شد.

در این حالت ممکن است گاهی تولید خودرو به دلایل مختلفی همچون کمبود قطعه به تجاری‌سازی منتهی نشده و تنها سبب پر شدن پارکینگ خودروسازان شود. جالب بدانید اتخاذ این سیاست سبب شده که گاها تولید هر خودرو برای خودروسازان بسته به نوع آن زیان 40 الی 60 میلیون تومانی را به همراه داشته باشد.

در این بین وزیر جدید صنعت معدن و تجارت نیز که این روزها در تلاش برای گرفتن رای اعتماد از مجلس نشینان است از افزایش قابل توجه تیراژ تولید تا مرز 3 میلیون دستگاه سخن می گوید که البته در شرایط فعلی تحریمی و با قیمت‌های فعلی دور از تصور به نظر می‌رسد.