نتایج پژوهشی جدید: دریاچه زیرزمینی مریخ احتمالا فقط یک صفحه آتشفشانی است

در سال ۲۰۱۸ میلادی، گروهی از محققان شواهدی از حضور دریاچه‌ای از آب در زیر قطب جنوب مریخ پیدا کردند. مدارگرد مریخی «مارس اکسپرس» (Mars Express) سازمان فضایی اروپا این مشاهدات از وجود آب را ثبت کرد، اما نتایج مطالعه‌ای جدید با رصدهای قبلی در تناقض است و احتمالا مارس اکسپرس داده‌هایی از سنگ‌های آتشفشانی و نه دریاچه زیرزمینی مریخ ثبت کرده است.

برای اینکه آب در این عمق و نزدیکی سطح زمین وجود داشته باشد، نیاز به محیطی نمکی و منبع گرمایی بزرگ و محلی است، اما مشخص شد که این منطقه چنین شرایطی را ندارد. به علاوه، با توجه به اطلاعات جدیدی که به دست آمد، حضور آب در اعماق قطب جنوب مریخ دیگر منطقی به نظر نمی‌رسد.

مریخ سیاره‌ای خاکی و بادخیز است و در قطب‌های شمال و جنوبش آب یخ‌ زده پیدا می‌شود. محققان هنوز در تلاشند تا درباره مقدار آب موجود در اعماق این سیاره اطلاعات کسب کنند. تعیین مقدار آبی که در گذشته مریخ وجود داشته و حالا وجود دارد، می‌تواند دانش ما از حیات احتمالی روی این سیاره را افزایش دهد و حتی فضانوردان در آینده می‌توانند از این آب برای سفر به مریخ استفاده کنند.

دریاچه زیرزمینی مریخ یا صفحه آتشفشانی؟

در سال ۲۰۱۸ میلادی، محققان بر اساس فرضیه‌ها و مشاهدات سه دهه اخیر می‌دانستند که احتمالا در اعماق قطب‌های مریخ، درست مثل صفحه‌های یخی زیر آنتارکتیکای زمین، آب وجود دارد. آن‌ها فکر می‌کردند رصدهایی که مارس اکسپرس با ابزار «مارسیس» (MARSIS) خود انجام داده بود، شواهدی از آب را نشان می‌دهد. این مدارگرد با ابزار مارسیس از امواج رادیویی استفاده می‌کند و ساختار داخلی مریخ و یونوسفر (بخشی از اتمسفر) آن را مطالعه می‌کند. با این حال، باید بررسی‌های بیشتری انجام می‌شد تا این نتایج را تایید کند.

بنابراین، این تیم تحقیقاتی رصدهای رادیویی مارسیس را در یک مدل جهان‌شمول (Global) بررسی کرد. آن‌ها یک صفحه یخی فرضی به عمق ۱.۶ کیلومتر را در نقشه رادیویی کل مریخ قرار دادند و توانستند شباهت‌ها و تفاوت‌های این مدل جدید را با واقعیت مریخ مقایسه کنند. در نهایت، مشخص شد که این سیگنال‌های دریافتی مشابه صفحه‌های آتشفشانی مریخ است.

به همین خاطر، احتمالا این سیگنال‌ها متعلق به گدازه‌های آهنی یا املاح معدنی کف رودخانه‌های خشک شده است و آبی در جریان نیست. این نتایج نشان داد که حوضه‌های آب زیرزمینی در این ناحیه وجود ندارد، اما همچنان به درک بهتر ما از این بخش از مریخ کمک کرد. حالا منجمان با دانستن نوع ترکیبات خاک مریخ می‌توانند مدلی از چگونگی تشکیل این خاک‌ها به دست آورند.