آیا کرونا احتمال ابتلا به دیابت نوع 1 را در کودکان افزایش می‌دهد؟

تحقیقی که نتایج آن به‌تازگی منتشر شده می‌تواند از ارتباطی میان ابتلا به ویروس کرونا و افزایش ریسک دیابت نوع 1 در کودکان خبر بدهد. پژوهشگران دریافته‌اند که آمار ابتلا به دیابت در مراجعان بیمارستان کودکان سن دیگو در یک سال اول همه‌گیری به شکل چشمگیری افزایش یافته است. با این حال، بسیاری از کارشناسان باور دارند که رابطه علت و معلولی بین کووید-19 و دیابت هنوز آن‌قدرها محکم نیست.

این مطالعه توسط محققان دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو انجام و نتایج آن در مجله JAMA Pediatrics منتشر شده است. پژوهشگران داده‌های مربوط به کودکانی را بررسی کرده‌اند که به بیمارستان Rady مراجعه کرده بودند، بیمارستانی که ادعا می‌شود بزرگ‌ترین بیمارستان کودکان در خلیج غربی آمریکاست. آن‌ها داده‌های مربوط به 6 سال کودکان را با تمرکز بر نمونه‌هایی که مبتلا به دیابت نوع 1 تشخیص داده شدند، بررسی کردند.

از تاریخ 19 مارس 2020 تا 19 مارس 2021 تعداد 187 کودک مبتلا به دیابت نوع 1 شناسایی شدند. این آمار از افزایش قابل توجه مبتلایان به دیابت نسبت به 5 سال قبلی خبر می‌دهد. برای مثال، در همان بازه زمانی از 2019 تا 2020 فقط 119 نمونه دیابتی تشخیص داده شده بودند. به‌علاوه، مراجعان دوره همه‌گیری برای ابتلا به کتواسیدوز دیابتی در معرض خطر بیشتری قرار داشتند. این بیماری خطرناک می‌تواند فرد مبتلا را به کما بفرستد.

سایر تحقیقات هم پیوندهایی بین کرونا و دیابت پیدا کرده بودند

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) چند هفته پیش از کشف الگوی نگران‌کننده مشابهی در افراد زیر 18 سال خبر داد. بر اساس تحقیقات این مرکز، حداقل در سال نخست همه‌گیری، افراد زیر 18 سالی که به ویروس کرونا مبتلا شدند، خیلی بیشتر از افرادی که به کووید-19 مبتلا نشده بودند، با شانس دیابت روبرو بودند. مضاف بر این، دیابت این گروه را بیشتر از کسانی که در یک بازه زمانی مشابه قبل از دوره همه‌گیری به یک بیماری عفونی تنفسی دیگر مبتلا شده بودند، تهدید می‌کرد. تحقیقات CDC تمایزی میان دیابت نوع 1 و 2 قائل نبود.

دیابت و کووید-19 رابطه واضحی با یکدیگر دارند. افرادی که مبتلا به دیابت‌ هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر کرونای حاد قرار می‌گیرند و حتی پس از بهبودی ممکن است با مشکلات دنباله‌داری روبرو شوند. برخی مطالعات آزمایشگاهی حتی دلایلی را برای اثر کرونا بر افزایش احتمال ابتلا به دیابت مطرح کرده‌اند. برای مثال این احتمال وجود دارد که ویروس کرونا هم به شیوه‌ای شبیه تهاجم سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده انسولین، به این سلول‌ها حمله کند. این عفونت همچنین می‌تواند با تحریک سیستم ایمنی به تخریب بدن اقدام کند و اتفاقاتی را رقم بزند که به دیابت نوع 1 منجر می‌شوند.

با این حال «دنیل دراکر»، متخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم و استاد دانشگاه تورنتو می‌گوید هنوز با قطعیت نمی‌توان درباره اثر مستقیم کرونا بر بروز دیابت صحبت کرد. تحقیقاتی در آلمان و فنلاند از افزایش اندک مبتلایان به دیابت نوع 1 خبر داده‌اند، ولی این افزایش لزوما در میان کودکان رخ نداده و می‌تواند دلایل دیگری داشته باشد. برای مثال، تاخیر در رسیدگی پزشکی می‌تواند ریسک نادیده گرفته شدن علائم اولیه دیابت را افزایش دهد و مشکلات جدی‌تری مثل متواسیدوز دیابتی را به وجود آورد.

تحقیق دیگری در آلمان دریافته که مدرکی مبنی بر ارتباط موج اول همه‌گیری در سال 2020 با افزایش شمار مبتلایان به دیابت نوع 1 وجود ندارد. گفتنی است که شمار مبتلایان به دیابت نوع یک حتی قبل از آغاز همه‌گیری در کشورهای مختلف در حال افزایش بود. دراکر می‌گوید: «آن‌چه در این گزارش‌ها به چشم نمی‌خورد، ثبات شواهد است، بنابراین اجماع جهانی بر سر این موضوع وجود ندارد.»

برای نتیجه‌گیری به مطالعات بیشتری نیاز است

محققان دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو هم به محدودیت‌های مطالعه خود اشاره کرده‌اند. برای نمونه، آن‌ها اذعان دارند که تنها در زمان مراجعه کودک به بیمارستان می‌توانستند متوجه شوند که فرد درگیر با کروناست یا نه. بنابراین امکان بررسی ابتلای قبلی وجود نداشته است. در میان مراجعان نیز فقط حدود 2.1 درصد از کودکان در زمان مراجعه به کرونا مبتلا بودند. در واقع همین افزایش باعث شد آن‌ها به فکر تحقیق در این زمینه بیفتند. با این حال، علت دقیق این اتفاق هنوز مشخص نیست.

«جین کیم»، استاد دانشگاه کالیفرنیا، سن دیگو می‌گوید: «هنوز مدارک کافی از سوی ما یا سایر گروه‌های تحقیقاتی برای نتیجه‌گیری در این باره که کرونا عامل دیابت کودکان است، وجود ندارد.» دراکر می‌گوید: «اگر کسی می‌خواهد به لحاظ همه‌گیرشناسی به دنبال عامل اصلی برود، باید در بازه زمانی 6 تا 12 ماه اخیر کودکانی را بررسی کند که به‌تازگی به سارس کوو 2 و بعد دیابت نوع 1 مبتلا شده‌اند. سپس آن‌ها را با گروه کنترلی مقایسه کند که کرونا نگرفته باشند. تا این لحظه چنین مطالعه‌ای انجام نشده است.»